Η προϊούσα επισιτιστική κρίση μάς αναγκάζει, όταν δεν θέλουμε να συνεχίζουμε να εθελοτυφλούμε, να στρέψουμε το βλέμμα στο παρελθόν της τοπικής αγροτικής παραγωγής. Όχι μόνο λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, αλλά και λόγω της καπιταλιστικής συσσώρευσης στα χέρια ολίγων ισχυρών της παραγωγής και της διακίνησης της αλυσίδας τροφίμων που μοιάζει στις ημέρες μας να αγγίζει τα όριά της. Στο τότε όπου δεν κυριαρχούσε το μοντέλο της παγκοσμιοποιημένης και καταστροφικής για το περιβάλλον αλλά και για τον ίδιο τον άνθρωπο βιομηχανίας γενετικά τροποποιημένων προϊόντων των Μονσάντο και αργότερα και της Μπάγιερ. Όταν η καλλιέργεια ντόπιων σπόρων δεν θεωρούνταν βιοπειρατεία.
Η βιοποικιλότητα υπήρχε στον πλανήτη, σε μεγάλες αλλά και σε μικρές περιφερειακές χώρες, όπως η Ελλάδα. Προτού η μετεμφυλιακή κυβέρνηση της Δεξιάς ερημώσει την ύπαιθρο, διαλύσει τις κοινότητες και την οικονομία της και στείλει τους ανθρώπους της ως αναλώσιμους μετανάστες στα εργοστάσια της ανασυγκρότησης της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας και της στήριξης των ΗΠΑ, στα εγχώρια αστικά κέντρα και στα ξερονήσια. Προτού η άναρχη τουριστική ανάπτυξη δώσει το τελειωτικό πλήγμα με την εκ νέου ακραία μετάλλαξή τους σε άρρενα και θηλυκά «δουλάκια» των εποχικών επισκεπτών της.
Η Ανδρος και οι σιτοβολώνες της
Η Άνδρος με το εύφορο κλίμα της, τις πηγές και τα ποτάμια της αποτελούσε από τον 19ο αιώνα έναν τόπο παραγωγής και επεξεργασίας σιτηρών. Κι ας είχε αποδυναμώσει το δυναμικό και τη δυναμική της η ανάπτυξη της ναυσιπλοΐας. Ανάμεσα στις αιμασιές της, στις αποκαλούμενες με τον αρχαίο ορισμό πεζούλες της, φύτρωναν, μεταξύ άλλων, μέχρι το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου τα σιτηρά που έθρεψαν τον πληθυσμό της και στη διάρκεια της δύσκολης Κατοχής. Η ρημαγμένη παρουσία των παραδοσιακών νερόμυλων και ανεμόμυλων, της Φάμπρικας των Στενιών και της μεταλλαγμένης σε τουριστικές κατοικίες Φάμπρικας του Νημπορειού, μιλά για τον χαμένο πλούτο των σιτοβολώνων της. Ο γεννημένος και γαλουχημένος στην Άνδρο ζωγράφος Γιώργος Σαλταφέρος τον δείχνει στην τελευταία του ατομική έκθεση με τον διττό τίτλο «Άλως», στην gallery genesis, στο Κολωνάκι.
Η άλως του χαμένου πλούτου
Αποτυπώνει ρεαλιστικά τα αλωνάκια, τα γυμνωμένα από τα εξαρτήματα της λειτουργίας τους, στο κυκλικό σχήμα της αέναης ύπαρξής του, ανάμεσα στις φτιαγμένες με παλαιά μαεστρία, φαινομενικά άναρχες και τόσο στιβαρές, δομές από κομμένες, εν μέρει κατεργασμένες ή εντελώς ακατέργαστες από ανθρώπινο χέρι πλάκες σχιστόλιθου. Βάφει με ένα εκτυφλωτικό λευκό τις πέτρες, με τις γκριζωπές σχισμάδες τους να φανερώνουν την υφή ως ίχνος της ύλης τους, σαν εκείνες των ασβεστωμένων σπιτιών και των περιγραμμάτων των μονοπατιών της. Ως μια φωτεινή άλω που περιβάλλει το νησί. Μορφώνει αισθαντικά τα στάχυα, με πινελιές ορμητικές και ατίθασες στην απαξίωσή τους, αφημένες στην άγρια και τρυφερή συνάμα πνοή του ανέμων των Κυκλάδων. Βάφει με χρυσαφιές τονικότητες το θέρος της πνοής τους, με λουλακί τα αγριολούλουδα της άνοιξης, σε μια και μοναδική απεικόνισή της, με το κόκκινο της σκουριάς τα άγρια φυτά που απλώνονται το φθινόπωρο στους ερημωμένους χώρους άλεσης των δημητριακών. Αναδεικνύει την ανάσα ελευθερίας που αναδύουν με θέα το άνοιγμά τους στην ανοιχτή θάλασσα και στον ανοιχτό ορίζοντα του Αιγαίου. Πυκνώνει τη δύναμη αντίστασής τους στη φθορά του χρόνου μέσα στην αφαιρετική δύναμη της φωτοσκίασης πάνω στα ασπρόμαυρα, αυστηρά οριοθετημένα, λιτά στην εκτέλεσή τους, σχεδιάσματά τους. Υποδηλώνει μέσα από την απουσία της ανθρώπινης παρουσίας την αόρατη και συνάμα αισθητή, καθοριστική για το γίγνεσθαι στον κόσμο, παρουσία της. Φέρνει στην επιφάνεια τα υπολείμματα της ανθρώπινης εργασίας όχι ως εναπομείναντα ερείπια μιας δραστηριότητας με απτά υλικά και αποτελέσματα, αλλά ως σιωπηρούς και δυναμικούς μάρτυρες της προάσπισης μιας άλλης, διαφορετικής από τα καθιερωμένα στερεότυπα ζωής. Που συνέχεται από διαφορετικά πρότυπα επιβίωσης και συμβίωσης που έχουμε λησμονήσει ή δεν έχουμε ποτέ μέχρι τώρα γνωρίσει. Την προβάλλει ως έναν εναλλακτικό τόπο επιβίωσης και συμβίωσης σε συνθήκες δυστοπικές όπως οι σημερινές.
Info: Γιώργος Σαλταφέρος «Άλως», καλλιτεχνική διεύθυνση / επιμέλεια έκθεσης: Γιώργος Τζάνερης, Διάρκεια έκθεσης: 22 Σεπτεμβρίου-8 Οκτωβρίου 2022, Ώρες λειτουργίας: Τρ./Πεμ./Παρ. 12 μ.μ.-9 μ.μ., Τετ. / Σαβ. 12 μ.μ.-3 μ.μ.
