Δρομέας αντοχής στο θεατρικό σανίδι, προικισμένη με εφηβικό ενθουσιασμό και ορμή, αλλά κυρίως παιγνιώδη διάθεση για τη ζωή και την τέχνη της, η ηθοποιός Ράνια Οικονομίδου, με βαθιά πίστη στο ταλέντο και τις συνεργασίες, εμπιστεύτηκε από νωρίς συνοδοιπόρους και ομότεχνους και δοκίμασε καινούργιες μεθόδους και ιδέες, αποτελώντας ιδρυτικό μέλος της Σκηνής, του Εμπρός, των Μορφών.
Με αφορμή το νέο έργο του Βαγγέλη Χατζηγιαννίδη «Το σπίτι με τα φίδια», το οποίο παρουσιάζεται σε σκηνοθεσία Ελένης Σκότη, 9 και 10 Ιουλίου στο Μικρό Θέατρο της Αρχαίας Επιδαύρου, εμπνευσμένο από τις «Τραχίνιες» του Σοφοκλή, αποκαλύπτει στην ΑΥΓΗ, σε μια από τις σπάνιες εξομολογήσεις της, την επιστολή παλαιών σπουδαστών και διδασκόντων των Μορφών που τονίζει μεταξύ άλλων την ανάγκη να παραμείνει το Εμπρός μνημείο πολιτισμού και μάθησης.
«Οι νέοι καλλιτέχνες δικαιούνται να έχουν έναν χώρο όπως το Εμπρός για τις πρόβες και τις παραστάσεις τους. Η Πολιτεία πρέπει να αφουγκραστεί αυτό το αίτημα» υπογραμμίζει.
Για όλους όσοι την έχουν δει έστω και σε μια από τις αμέτρητες παραστάσεις στα πολλά χρόνια της θεατρικής της διαδρομής, η Ράνια Οικονομίδου μένει αξέχαστη για τον τρόπο που μιλά ή σιωπά, κινείται ή στέκεται πάνω στη σκηνή, αφήνοντας το προσωπικό της ίχνος, το αποτύπωμα του ρόλου της και την ιδιαίτερη χειρονομία της να πλανάται στην ατμόσφαιρα και στη μνήμη των θεατών.
Με αντοχές, μέθοδο και ρυθμούς μαραθωνοδρόμου, μοιάζει με ένα ακούραστο, υπομονετικό και αεικίνητο μυρμήγκι, που, αν δεν μεταμορφώνεται για τις ανάγκες του ρόλου πάνω στη σκηνή ή τα κινηματογραφικά πλατό, συνεχίζει να μελετά κείμενα και να διδάσκει νεαρούς σπουδαστές δραματικών σχολών.
Την ίδια ώρα μπορεί να μετέχει σε πολύωρες πρόβες για τις ανάγκες μιας νέας παραγωγής, όπως κάνει εδώ και μέρες που ετοιμάζεται για την πρεμιέρα του νέου έργου του Βαγγέλη Χατζηγιαννίδη «Το σπίτι με τα φίδια», το οποίο παρουσιάζεται σε σκηνοθεσία Ελένης Σκότη, 9 και 10 Ιουλίου στο Μικρό Θέατρο της Αρχαίας Επιδαύρου.
Εμπνευσμένο από τις Τραχίνιες» του Σοφοκλή, το έργο δίνει μιαν αναπάντεχη, εξαιρετικά σύγχρονη οπτική του μύθου, διαθέτοντας, όπως αποκαλύπτει η Ρ. Οικονομίδου, «πολύ χιούμορ, ρεαλισμό, μεταφυσική, γοητεία και ποιητικότητα».
Προικισμένη με χάρη και φινέτσα, εύθραυστη και τρυφερή σαν αερικό, βαθιά ευγενής έως συστολής, ξαφνιάζει με το απόθεμα ενθουσιασμού, παιγνιώδους διάθεσης και εφηβικής ορμής που διαθέτει για τη ζωή και την τέχνη της, κάτι που αποτυπώνεται στον τρόπο που παρατηρεί, βλέπει και μιλάει για τον κόσμο γύρω της.
Με σεβασμό και αγάπη στα κείμενα, φροντίζει, περιποιείται και κανακεύει τις λέξεις, δημιουργεί γενναιόδωρους χώρους συγκατοίκησης με συμπαίκτες και συμπρωταγωνιστές και υποκλίνεται στο κοινό με τη χαρά και τον σκανταλιάρικο τρόπο ενός παιδιού που το έσκασε από το σπίτι για να ζήσει τις περιπέτειες που είχε ονειρευτεί.
Ποτέ δεν αντιμετώπισα το θέατρο σαν ένα μαρτύριο
«Είμαι πολύ παρορμητική και μπορεί κάποιος να με βλέπει και να θεωρεί ότι είμαι ένα πολύ σκεπτόμενο άτομο, αλλά όλοι γύρω μου με αντιμετωπίζουν σαν παιδί. Οι συνάδελφοί μου έχουν μια προστατευτική τάση απέναντί μου. Εγώ πάλι ποτέ δεν αντιμετώπισα το θέατρο σαν να πρέπει να είναι ένα μαρτύριο. Κι ότι για να κάνεις καλή τέχνη πρέπει να μαρτυρήσεις.
Για μένα το θέατρο είναι ένα παιχνίδι. Όταν παίρνω ένα κείμενο και αρχίζω να το διαβάζω, μου δημιουργούνται εικόνες. Και σκέφτομαι όπως τα παιδιά σε εκείνο το παραμύθι που έβλεπαν μια εικόνα και έμπαιναν σιγά - σιγά σε αυτήν και γίνονταν οι ήρωες της ιστορίας. Αυτό συμβαίνει και σε μένα.
Δεν αγωνιώ και δεν αγχώνομαι τι κίνηση θα κάνω ή με ποιον τρόπο θα πω τα λόγια. Δεν σχεδιάζω μια οργανωμένη αντιμετώπιση. Γι’ αυτό και με κανέναν ρόλο δεν υποφέρω. Αρκεί να με αφήσει ελεύθερη ο σκηνοθέτης. Και δεν έχω κανένα παράπονο από τους σκηνοθέτες μου».
Επιστολή παλαιών αποφοίτων για τη διατήρηση του Εμπρός
Η Ράνια Οικονομίδου, με βαθιά και έντονη από νωρίς την πίστη στα νέα ταλέντα και τις συνεργασίες, εμπιστεύεται ανθρώπους και τολμά να δοκιμάζει καινούργιες μεθόδους, τρόπους και ιδέες. Ενταγμένη από νωρίς σε ομάδες, υπήρξε ιδρυτικό μέλος της Σκηνής και, μετά τη διάλυσή της, του Εμπρός και των Μορφών, ενώ για χρόνια ήταν βασικό στέλεχος του Απλού Θεάτρου του Αντώνη Αντύπα.
Αναφερόμενη στην πρόσφατη υπόθεση με το «τσιμέντωμα» του Εμπρός, η γνωστή ηθοποιός αποκαλύπτει στην ΑΥΓΗ κάτι που ελάχιστοι ξέρουν, πως δηλαδή η επιμονή της να βρεθεί ένας χώρος για να στεγάσει μετά τη διάλυση της Σκηνής, τον Τάσο Μπαντή, τον Δημήτρη Καταλειφό και την ίδια με το ρεπερτόριο των έργων που είχαν επιλέξει την έκανε να αναζητήσει και να βρει, μέσω φιλικών προσώπων που την ενημέρωσαν σχετικά, το εμβληματικό παλαιό τυπογραφείο του Εμπρός, που βρίσκονταν από τότε στα χέρια της Εταιρείας Ακινήτων Δημοσίου.
Το ενδιαφέρον εκδηλώθηκε άμεσα, τα απαιτούμενα έγγραφα για τον πλειστηριασμό συμπληρώθηκαν κι έτσι το Εμπρός πέρασε στα χέρια των τριών.
«Ήταν ένας χώρος παλαιός, διατηρητέος, δείγμα βιομηχανικής αρχιτεκτονικής μιας εποχής, είχε μια υπέροχη τυπογραφική μηχανή, ένα αριστούργημα και έργο τέχνης, αντικείμενο μουσειακό, που πολύ δύσκολα βγήκε από τον χώρο, καθώς είχε τεράστιες διαστάσεις» θυμάται η ηθοποιός και κάνει γνωστό πως μετά τα τελευταία γεγονότα οι απόφοιτοι της θεατρικής σχολής των Μορφών, σημερινοί ηθοποιοί, σκηνοθέτες και καλλιτέχνες που πρωταγωνιστούν στα πράγματα συναντήθηκαν μαζί της και ετοιμάζουν από κοινού, παλαιοί σπουδαστές και διδάσκοντες, μια επιστολή.
«Οφείλουμε να το κάνουμε. Οι Μορφές διατηρήθηκαν οκτώ χρόνια και διαλύθηκαν το 2000. Μέσα από αυτήν την επιστολή θέλουμε να δημοσιοποιήσουμε ότι ο χώρος, που έχει κηρυχθεί διατηρητέος, πρέπει να παραμείνει ως μνημείο πολιτισμού και μάθησης. Αναφέρουμε όλη την ιστορία, από το 1933 έως σήμερα. Θεωρούμε ότι η Πολιτεία πρέπει να αφουγκραστεί το αίτημα των νέων καλλιτεχνών να έχουν έναν χώρο για να κάνουν τις πρόβες τους και να παρουσιάζουν τη δουλειά τους χωρίς να πληρώνουν, χωρίς να μπλέκονται επιχειρήσεις κ.λπ. Το δικαιούνται. Αλλά όχι μέσω κατάληψης.
Όμως λείπει η πολιτική βούληση. Η ίδια βούληση που έκλεισε με τσιμεντόλιθους πόρτες και παράθυρα του Εμπρός. Σε αυτόν τον τόπο, όπου κάποτε γεννήθηκε, ο πολιτισμός σήμερα είναι απών. Κι όπου υπάρχει είναι τόσο μικρό το ποσοστό, ώστε δεν μπορεί να δημιουργήσει τη μετάλλαξη» σχολιάζει.
Το θέατρο με βοήθησε να αποκτήσω μια αρμονία στη ζωή μου
Η Ράνια Οικονομίδου δεν είχε σκοπό να γίνει ηθοποιός, όπως λέει. Ετοιμαζόταν να δώσει εισαγωγικές στην Αρχιτεκτονική, αλλά ύστερα από παρότρυνση του Μάνου Χατζιδάκι, που την είδε σε πρόβα ερασιτεχνικής παράστασης να αντικαθιστά μια φίλη της, βρέθηκε στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου.
«Ήμουν ένα πάρα πολύ δειλό παιδί, παθολογικά δειλό, εξαιτίας του πώς πέρασα τα παιδικά και εφηβικά μου χρόνια. Είχα σταματήσει να εκφράζομαι, δεν επικοινωνούσα και βρέθηκε ο δρόμος του θεάτρου που άνοιξε την καρδιά και την ψυχή μου μέσα από τους ρόλους. Έτσι σε μένα το θέατρο λειτούργησε, ασυνείδητα, ως ψυχοθεραπεία. Και με βοήθησε να αποκτήσω έναν φυσιολογικό ψυχισμό και μια αρμονία στη ζωή μου. Στο θέατρο βρήκα την υγειά μου».
Αποφοιτά με άριστα και ο Καραντινός της δίνει τον πρώτο της ρόλο, που ήταν η Μαριάννα στον «Ταρτούφο». Έτσι ξεκινά μια πορεία στο Εθνικό που κρατά 14 χρόνια και διακόπτεται για χάρη της Σκηνής.
«Είναι μια μακρά πορεία. Περιλαμβάνει μια καταβύθιση στα κείμενα, δουλειά εγκεφαλική, αναζήτηση, μελέτη. Κι όταν αυτό καταλήξει στην ψυχή σου παίρνοντας μια εσωτερική, ολοκληρωμένη μορφή, στο τέλος πρέπει να εκφραστεί. Ο ηθοποιός κάνει δουλειά μελετητών, αλλά στη συνέχεια καλείται να παίξει, κάτι που δεν μπορεί να κάνει ο μελετητής. Όσον αφορά το ταλέντο, πιστεύω σε αυτές τις ειδικές ικανότητες και δυνάμεις που έχει ο καθένας. Κι ένας κηπουρός πρέπει να έχει ταλέντο για να είναι καλός κηπουρός».
Το ελληνικό MeToo
«Απέραντα θλιβερά τα όσα αποκαλύφθηκαν» χαρακτηρίζει η ηθοποιός τις κατηγορίες για σεξουαλικά σκάνδαλα και ακραίες συμπεριφορές γνωστών πρωταγωνιστών που αποκαθηλώθηκαν εν μια νυκτί από το βάθρο τους .
«Ήταν σοκαριστικό για τον κόσμο που γνώρισε κι αγάπησε αυτά τα πρόσωπα, κυρίως μέσα από τη συμμετοχή τους σε τηλεοπτικές σειρές, να αποκαλύπτουν έναν άλλον εαυτό. Άβυσσος η ψυχή του ανθρώπου. Είναι λυπηρό να φτάνει κάποιος σε τέτοιο σημείο. Ωστόσο τέτοιου είδους περιπτώσεις δεν πιστεύω ότι μπορούν να χαρακτηρίσουν έναν ολόκληρο κλάδο. Είναι ακραίες και μεμονωμένες.
Όσον αφορά τις παρενοχλήσεις, εξαρτάται από τον καθένα που δέχεται κάτι τέτοιο, να το αντιμετωπίζει θαρραλέα και ψύχραιμα εκείνη την ώρα που του συμβαίνει. Ούτε να τρομάζει ούτε να σωπαίνει. Πρέπει να γίνει μάθημα το ότι δεν επιτρέπεις στον άλλο να συμπεριφέρεται πέρα από ένα όριο. Ούτε καν λεκτικά.
Χρειάζεται να υπάρχει σεβασμός. Δεν μπορείς να υποκύπτεις χάριν της δουλειάς. Και δεν πειράζει να χάσουμε και μια δουλειά. Θα βρούμε μια άλλη. Κάτι άλλο θα γίνει. Όταν είσαι θύμα, σημαίνει ότι επιτρέπεις τέτοιου είδους συμπεριφορές. Η δημοσιοποίηση αυτών των καταστάσεων έκανε καλό σε όσους τόλμησαν να μιλήσουν, όλους όσοι εκφράστηκαν. Και ήταν ένας τρόπος να πάρουν κουράγιο και για το μέλλον».
