Ο Γερμανός (Μάνος) Αχαλινωτόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα, στο μαιευτήριο της Αλεξάνδρας, λίγους μήνες μετά την εγκαθίδρυση της δικτατορίας. Πέρασε όλα τα παιδικά και εφηβικά του χρόνια στο Άνω Καλαμάκι. Ίσως να είχε γλιτώσει απ’ όλα τα βάσανα με μια καριέρα υπαλλήλου, αν στα οκτώ του χρόνια δεν έπαιρνε μια μελόντικα για τα κάλαντα. Αυτό το μικρό πνευστό υπήρξε η αρχή.
Το «ιωνικό» και το «δωρικό»
Τα ακούσματά του ήταν ετερόκλητα. Ο πατέρας από Κωνσταντινούπολη, η μητέρα του από τη Ναύπακτο. Στο σπίτι, υπήρχε πάντα η κόντρα του «ιωνικού» με το «δωρικό»: ρετρό καντάδες, Καζαντζίδης και βαλσάκια από τη μια, τσάμικα, καλαματιανά και καγκέλια από την άλλη. Την επόμενη χρονιά, στα εννιά, ο Μάνος ξεκίνησε να ακολουθεί τον θείο του στα πανηγύρια.
Η πρώτη κουβέντα του πατέρα του όταν του γνωστοποίησε την απόφασή του να γίνει μουσικός ήταν: «Γλυκό, αλλά δύσκολο δρόμο διάλεξες. Να σπουδάσεις και μετά κάνε ό,τι θέλεις». Ο Μάνος σεβάστηκε τη συμβουλή του. Η μουσική τον ακολούθησε παντού, στο γυμνάσιο, το λύκειο, το πανεπιστήμιο και τον στρατό. Όμως, στο πίσω μέρος του μυαλού του βρισκόταν πάντα η αμεσότητα και ο διονυσιασμός των πανηγυριών.
Είχε παίξει με την Τασία Βέρρα, είχε πάει στο Ξηρόμερο, στον πυρήνα, το κέντρο του κλαρίνου, και είχε τη χαρά και την τιμή να παίξει με τους θρυλικούς Χαλκιάδες στα ηπειρώτικα στέκια. Όμως ο Μάνος ένιωσε την ανάγκη να εντρυφήσει και στην ακαδημαϊκή πλευρά της μουσικής.
Μετά τις σπουδές του στα παιδαγωγικά και τις πολιτικές επιστήμες, συνέχισε στο Τμήμα Μουσικολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, ενώ παράλληλα σπούδασε βυζαντινή μουσική και ανώτερα θεωρητικά με τον Μιχάλη Τραυλό και τον Νίκο Ντρέλα.
Με τους λαϊκούς και τους «έθνικ»
Βιρτουόζος στο κλαρίνο, τον ζουρνά, τις φλογέρες, το kaval και τ' άλλα παραδοσιακά πνευστά, ο Μάνος έχει παίξει σε πάνω από 800 δίσκους σαν session μουσικός. Έπαιξε με εξαιρετικούς δημοτικούς μουσικούς και τραγουδιστές, συνεργάστηκε με έντεχνους, λαϊκούς και «έθνικ». Τα πιο διαχρονικά του όμως βραβεία είναι αυτά που παίρνει παίζοντας ένα καλό σόλο με το κλαρίνο του σε μια μαγική συναυλία.
Σε παραστάσεις σ' όλον τον κόσμο, με κορυφαίες τη συμμετοχή του στο περίφημο Jazz Festival του Montreux δύο φορές, το 1999 και το 2001, το Φεστιβάλ Sphinx του Βελγίου, το «Σαββόραμα» στο Μέγαρο Μουσικής Αθήνας και Θεσσαλονίκης με τον Διονύση Σαββόπουλο. Συμμετείχε με το κλαρίνο του ως βασικός σολίστ στις τελετές έναρξης και λήξης των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας. Συναυλίες στη “Cité de la musique”, στο Μέγαρο Μουσικής του Παρισιού, στο Διεθνές Φεστιβάλ Κλαρίνου στο Μέγαρο Μουσικής του Άμστερνταμ ή στο Ουέλινγκτον και στο Ώκλαντ της Νέας Ζηλανδίας, με την Auckland Philarmonia Orchestra.
«Τα δημοτικά τραγούδια, τα ρεμπέτικα, ο Χατζιδάκις, ο Θεοδωράκης, είναι η παράδοσή μας. Όταν ανεβαίνεις στη σκηνή, παίρνεις αυτά που σου ταιριάζουν, τα προσαρμόζεις στη δική σου ματιά και τότε τα φέρνεις έξω από τη γειτονιά σου, τη χώρα σου, στο μέλλον. Δεν μπορεί να είσαι προσκολλημένος στο παρελθόν. Να αναβαπτίζεσαι σε αυτό είναι σωστό, αλλά το βλέμμα σου πρέπει να είναι στραμμένο στο μέλλον».
Με μουσικούς απ' όλον τον κόσμο
Μπορεί η υπόθεση «δημοτικό γλέντι» να είναι η αναφορά του αλλά ο Μάνος έχει παίξει μουσική οπουδήποτε στον πλανήτη, με τελείως ξένους προς τη δική του κουλτούρα μουσικούς, ακόμα και με κλασικούς, με ορχήστρες, με πολύ ενδιαφέροντα αποτελέσματα.
«Μπορεί να αλλάζει το όνομα μιας μουσικής κλίμακας, ενός σκοπού ή ενός ρυθμού. Το μουσικό υλικό όμως μοιάζει. Η μουσική είναι μια ανοιχτή γλώσσα και 'τα βρίσκουμε' μεταξύ μας μια χαρά. Ακόμα και με όσους δεν γειτονεύουμε χωροταξικά, βρίσκεις κοινό τόπο. Παίζοντας με Αρμένιους, με Τούρκους ή με Βαλκάνιους, νιώθεις όπως νιώθεις με τον γείτονά σου».
Στα πανηγύρια
Ο Μάνος παίζει κλαρίνο στα πανηγύρια, γιατί «εκεί γίνεσαι ενεργητικός ακροατής. Για έναν άνθρωπο ο οποίος έχει μάθει να είναι ένας απλός καταναλωτής, μπορεί να είναι βαρετά τα πανηγύρια. Υπάρχει όμως αυτή η σχέση που θυμίζει τη μυρωδιά του ψωμιού όταν μπαίνεις σ’ ένα χωριό. Αυτή η μυρωδιά του ψωμιού που ψήνεται δημιουργεί μια αίσθηση οικειότητας και μνήμης. Έτσι είναι κι αυτή η μουσική». Και συνεχίζει:
«Για να περάσεις καλά εκεί, πρέπει να ξέρεις αυτά που συμβαίνουν. Όταν είσαι αμύητος, δεν μπορείς να καταλάβεις τι γίνεται. Πρέπει να μιλάς τις γλώσσες που μιλιούνται εκεί. Γλώσσες, μουσικές, σωματικές, ντοπιολαλιές, γλώσσες τελετουργιών που κρατάνε απ' τα παλιά. Κάθε άνθρωπος που συμμετέχει γίνεται ένας ενεργητικός ακροατής, βάζοντας την ψηφίδα του στο παζλ που λέγεται μουσική».
«Παίζω πρώτα απ’ όλα για εμένα, προσπαθώ να ευχαριστηθώ πρώτα εγώ. Τώρα, αν ευχαριστούνται και άλλοι άνθρωποι, αυτό το απολαμβάνω. Επειδή η μουσική είναι μια γλώσσα, δεν είναι απαραίτητο το ερέθισμα του συνθέτη ή του μουσικού να έχει τον ίδιο αντίκτυπο στον ακροατή. Η πηγή της έμπνευσης μπορεί να είναι μια λύπη και να γεννάει χαρά ή το εντελώς αντίθετο».
«Υάκινθος» και «Ζωπυρείν»
Το 1998, για πρώτη φορά ο Μάνος Αχαλινωτόπουλος μας συστήνεται ως συνθέτης, παρουσιάζοντας έναν δικό του προσωπικό, ξεχωριστό κόσμο. Ο δισκογραφικός «Υάκινθος», εμπνευσμένος από τον μύθο, συμβολίζει την ποιητική δύναμη που μετασχηματίζεται και υπάρχει μέσα στους αιώνες, ακόμα και αν αλλάζει μορφές. Από το άλμπουμ αυτό, που κυκλοφόρησε από την Sony Classical, έγιναν πολλές επανεκτελέσεις και διασκευές στην Τουρκία, την Ισπανία και αλλού.
«Η παράδοσή μας παραμένει ένα κορίτσι χαρμόλυπο, γεμάτο χυμούς, ολοζώντανο και αγαπητικό, που χορεύει ξυπόλητο στο χώμα με μια διάθεση να αμαρτάνει και πάλι να μετανοεί, να ερωτεύεται, να εύχεται τη νόμιμη παράβαση, για να ζει και ν' ανασαίνει», σημειώνει στον δίσκο.
Τα μουσικά τοπία που πλαισιώνουν τον ήχο του κλαρίνου του είναι καινούργια. Έχουν όμως μνήμες. Είναι σημερινά αλλά ταξιδεύουν προς το αύριο, πέρα από σύνορα. Οι συνοδοιπόροι του, σπουδαίοι μουσικοί σαν τους Ara Dínkjian, Αλέξη Παρχαρίδη, Αχιλλέα Περσίδη, Σωκράτη Σινόπουλο, Γιώτη Κιουρτσόγλου, Νίκο Χατζόπουλο, Πέτρο Ταμπούρη, Ηρακλή Βαβάτσικα, Γιώργο Ανδρέου, Βαγγέλη Καρίπη, Πέτρο Κούρτη, Νίκο Σιδηροκαστρίτη, χαρίζουν στον δίσκο τις δικές τους αποχρώσεις.
Σαν ένα σάουντρακ χωρίς ταινία, το άλμπουμ «Ζωπυρείν» είναι ένας δίσκος που περιγράφει το ταξίδι της φωτιάς από την Αθήνα προς την Ανατολή της Δύσης - τη Δύση της Ανατολής, με όριο την Ινδία και με επιστροφή. Ηχογραφήθηκε στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη και την Κωνσταντινούπολη και σ' αυτόν συμμετέχουν εξαιρετικοί μουσικοί. Ανάμεσά τους ο Αλκίνοος Ιωαννίδης, ο Παύλος Παυλίδης, η Susheela Raman, ο Misirli Ahmet, οι Gundem Yayli Grubu - σύνολο εγχόρδων από την Τουρκία, ο Ara Dinkjian, ο Σταύρος Λάντσιας, ο Γιώργος Καλούδης, ο Aref Darvis.
«Ζωπυρείν. Μουσική εκστατική και εικαστική. Ο ήχος της πυροβασίας, ο εξηλεκτρισμένος ήχος της πόλης, που κρύβει μέσα του το χωριό. Το παγκόσμιο χωριό. Ένα κινηματογραφικό ταξίδι με φακό το κλαρίνο του που περνά μέσα από τόπους ποιητικούς αλλά υπαρκτούς, προσωπικούς» έγραψαν άλλοι, όταν ο δίσκος κυκλοφόρησε το 2011.
Στο ενεργητικό του ο Μάνος Αχαλινωτόπουλος έχει ακόμη έναν προσωπικό δίσκο, στο free jazz ύφος, που κυκλοφόρησε μόνο στο εξωτερικό, με τίτλο «Flight on Light», με τη συμμετοχή σημαντικών καλλιτεχνών όπως οι John Psathas, David Downes, Tim Prebble και Steve Garden.
Τέλος, υπό έκδοση είναι ένας σημαντικός, πολυσυμμετοχικός δίσκος με τίτλο «Sacred Imaginations», με μουσική νέα και αρχαία από τη χριστιανική Ανατολή.
Ελλάδα και παράδοση
«Θα ήθελα η παράδοσή μας να μην είναι μια γριά που πάσχει από διδακτισμό, σε μια χώρα, μια κοινωνία, στραμμένη στο παρελθόν. Θα ήθελα να βρίσκουμε την ουσία της και να την ερμηνεύουμε μέσα από την προσωπική μας ματιά, στους καιρούς που ζούμε. Στόχος μας είναι ο ανθός. Αλλά ένα δέντρο χωρίς ρίζες δεν κάνει όμορφους ανθούς. Θα ήθελα οι νέοι άνθρωποι να έχουν την ώθηση να βρουν τι τους ταιριάζει από τις ρίζες αυτές, να κάνουν καινούργια πράγματα. Ν' ανθίσουν νέα λουλούδια!»
Ο δάσκαλος της μουσικής
Παράλληλα με την καλλιτεχνική του δραστηριότητα, ο Μάνος από το 2006 διδάσκει παραδοσιακό κλαρίνο στο Τμήμα Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, όπου σήμερα είναι αναπληρωτής καθηγητής. Εκεί, συνδυάζει την τέχνη με την επιστήμη, την καταγραφή με τη σπουδή και τη μελέτη των μουσικών παραδόσεων. Δίδαξε ακόμα σε ωδεία και στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση αλλά και παραδοσιακά πνευστά στο ΤΕΙ Λαϊκής και Παραδοσιακής Μουσικής, στην Άρτα.
«Όσο περνάει ο καιρός όλο και περισσότερο μαθαίνω από τους μαθητές μου. Ανακαλύπτω τη μοναδικότητα κάθε ανθρώπου, που στη μουσική φαίνεται με τη μία. Δείχνεις σε κάποιον μια τεχνική, ένα μυστικό, ένα κομμάτι, κι ο άλλος το κάνει ν' ανθίζει αλλιώς. Αυτό με ενθουσιάζει!».
Για τον Μάνο Αχαλινωτόπουλο, η τέχνη και η μουσική λειτουργούν μαζί με τη ζωή: «Η μουσική δεν φέρνει πίσω τον χαμένο σου έρωτα. Είναι μια θεραπεία λυτρωτική. Μια ομορφιά μες στις άλλες χαρές της ζωής. Είναι μια παραμυθία η μουσική».
