Έζησε μια ζωή διχασμένη ανάμεσα σε δύο κατά τη γνώμη του σχετικούς κόσμους. Φαινομενικά όμως αντίπαλους. Την τάση του προς την περιπέτεια και την έφεσή του στη μουσική, που μπήκε στη ζωή του μέσα απ’ το πιάνο που έπαιζε η γιαγιά του.
Το μουσικό του περιβάλλον έτεινε προς κλασικά ακούσματα, αλλά και την αθηναϊκή καντάδα, ενώ ο μεγάλος του αδελφός «χτυπούσε» τις αισθήσεις του με τα μεγάλα ροκ συγκροτήματα των seventies, αλλά και με συνθέτες όπως o Schubert και ο Dvorak. Κάτι που τον επηρέασε νομοτελειακά, διά βίου.
Αυτή τη μουσική ακούει ακόμα, ενώ μετά τις σπουδές του στο Ωδείο Αθηνών, όπου διδάχθηκε κλασικά κρουστά, και μετά τη στρατιωτική του θητεία, επόμενος σταθμός ήταν τα τέσσερα χρόνια (τα οποία τέλειωσαν σε μόλις δύο, λόγω υποτροφίας) στο περιζήτητο για πολλούς Berklee College of Music της Βοστώνης. Ο Γιάννης, στα είκοσί του χρόνια, διάλεξε τη μουσική. Προσωρινά ή για πάντα, αυτό μένει να αποδειχθεί.
Στη διάρκεια της παραμονής του στη Δυτική Ακτή της χώρας των μεγάλων ευκαιριών και των μεγάλων αντιθέσεων, είχε την ευκαιρία να μάθει από δασκάλους σαν τον Tommy Campbell, ανιψιό του οργανίστα Jimmy Smith και επί χρόνια ντράμερ στις μπάντες του John McLaughlin ή του Sonny Rollins, που σπούδασε κι αυτός εκεί.
Με οδηγό την περιπέτεια
Επιστρέφοντας από το Berklee, οι «προσωπικοί του δαίμονες» τον οδήγησαν στις τέσσερις άκρες του πλανήτη: Γκαμπόν, Τσαντ, Τζιμπουτί, Τανζανία, Κονγκό, Νεπάλ, Πακιστάν, Κορσική, Βαλκάνια. Από τότε, νίκησε η περιπέτεια.
Ο Γιάννης βρέθηκε κάποια στιγμή αντίπαλος ένοπλων ομάδων διακινητών ναρκωτικών στη Γαλλική Γουιάνα, απέναντι στους Λίβυους εισβολείς στο Τσαντ, εκεί όπου οι «ψηλοί» Tutsi δολοφονούσαν τους «κοντούς» Hutu, στην αρχή του εμφύλιου πολέμου της Ρουάντα.
Αυτά τα χρόνια ήταν για τον Γιάννη Σταυρόπουλο ένα ακόμα σημαντικό «σχολείο». Μια ακραία εμπειρία. Το γεγονός ότι γνώρισε ανθρώπους από σχεδόν εκατό εθνικότητες αποτέλεσε μια εντατική κοινωνική καλλιέργεια που τον βοήθησε, μεταξύ άλλων, να καταλάβει, ότι η αντίληψη του μέσου ανθρώπου για την έννοια «ρατσισμός» έχει υποστεί πολλές πολύ απλοϊκές ερμηνείες και το πόσο αυτή εξαρτάται από τις εκάστοτε κοινωνικές συνθήκες της κάθε εθνικής ενότητας.
Κατά τη διάρκεια αυτής της «παγκόσμιας περιοδείας» έκανε ελεύθερη πτώση, αλπινισμό, καγιάκ και αλεξίπτωτο βουνού, που μαζί με τις καταδύσεις που είχε μάθει παλιότερα αποτέλεσαν την παλέτα των εξωμουσικών του ενασχολήσεων, που καθόρισαν τη μετέπειτα ζωή του.
Extreme Sports
Εμπειρίες σαν κι αυτές σημάδεψαν τον χαρακτήρα του. Απροσπέλαστος σαν άνθρωπος, απομονωμένος από φίλους και συγγενείς, νιώθει πως δεν έχει πια σχέδια για το μέλλον. Βιοπορίζεται καλά, για κάποια χρόνια, σαν εκπαιδευτής στα extreme sports, ενώ, παρά την παράλληλη έντονη μουσική του δραστηριότητα, ο Γιάννης επιμένει να κρατά τη μουσική σαν ένα ευχάριστο χόμπι.
Και όμως, πολλοί σήμερα θυμούνται τη σημαντική διδακτική του προσφορά. Μαθητές του Σταυρόπουλου υπήρξαν κάποιοι παγκόσμιας εμβέλειας χειριστές των κρουστών σαν τον εξαίρετο Καλλίστρατο Δρακόπουλο ή τον κορυφαίο ντράμερ του extreme metal Γιώργο Κόλλια.
Παράλληλα, η «μανία» του με την καλή ορχηστρική μουσική δημιουργεί ένα κοντσέρτο για πιάνο, μια σουίτα κοντσερτάντε για βιολί, πιάνο και ορχήστρα και μια σουίτα για δύο πιάνα που παίχτηκε για δύο χρονιές, στις αρχές του αιώνα, στη Μουσική Ακαδημία Τσαϊκόφσκι της Μόσχας.
Όμως, το εκρηκτικό μίγμα του παρελθόντος του, συνδυασμένο με την ασφυκτική μεταπολιτευτική πραγματικότητα, τον έχει κάνει αντιπαθή σε πολλές πλευρές της μουσικής «σκακιέρας».
Η απόρριψη
Στη χώρα μας, τα έργα του Σταυρόπουλου αγνοήθηκαν. Παρά το ότι είχε ιδιαίτερη αναγνώριση από ομότεχνούς του συνθέτες σαν τον Κυριάκο Σφέτσα ή τον μαέστρο Μίλτο Λογιάδη, αυτή η αναγνώριση παρέμεινε άκαρπη.
Ο Γιάννης Σταυρόπουλος είδε να επιλέγονται, να παίζονται και να ενισχύονται έργα συνομήλικών του συνθετών που μετά βίας αγγίζουν τα όρια της μετριότητας. Οι όροι συμμετοχής στα σύγχρονα μουσικά δρώμενα λίγη έως ελάχιστη σχέση έχουν με την αντικειμενική αξία και τις ικανότητες ενός δημιουργού. Οι ελάχιστες φωτεινές εξαιρέσεις σ’ αυτόν τον κανόνα, απλώς τον επιβεβαιώνουν.
Στη χώρα του ζεϊμπέκικου
Ο Γιάννης Σταυρόπουλος πιστεύει πως σ’ ένα μικρό αλλά γεμάτο από πολυποίκιλες μορφές τέχνης τόπο, όπως είναι η Ελλάδα, είναι λάθος να μιλάμε για μία μόνο εθνική μουσική. Στη «χώρα του ζεϊμπέκικου» αγνοείται το ότι, ενώ επιθυμούμε να είμαστε σε όλα «διεθνιστές», στον χώρο της μουσικής, τα τελευταία 50 χρόνια, έχουμε γίνει «εθνικιστές». Και μάλιστα, με μια μουσική που -σύμφωνα με τα λόγια του καλού του φίλου, σπουδαίου Τούρκου πιανίστα Aydin Essen- μόνο «δική μας» δεν είναι.
Η πολυμορφία των δημοτικών μουσικών ιδιωμάτων του ελληνικού χώρου θα μπορούσε κάλλιστα να περιέχει σαν ένα «τμήμα» της την ανατολική επιρροή. Ενώ, μέχρι και σήμερα, αυτό το κομμάτι της έχει κυριαρχήσει στη μουσική μας πραγματικότητα.
Οι συνεργασίες
Τον Γιάννη Σταυρόπουλο τον γνώρισα σαν έναν κορυφαίο τής κάποτε μικρής, αλλά τότε ραγδαία ανερχόμενης ελληνικής τζαζ της δεκαετίας του 1990.
Περιζήτητος, συνεργάστηκε με κάποια σημαντικά ονόματα της διεθνούς σκηνής, όπως ο σπουδαίος Αμερικανός σαξοφωνίστας Jim Odgren, ο δημιουργικός Βρετανός ομότεχνός του Andy Sheppard ή ο Craig Bailey, κάποτε καλλιτεχνικός διευθυντής της ορχήστρας του Ray Charles.
Συνεργάστηκε ακόμα με επίλεκτους της εγχώριας σκηνής. Τους σαξοφωνίστες Τάκη Πατερέλη, David Lynch, Αντώνη Λαδόπουλο και Δημήτρη Βασιλάκη, τους πιανίστες Γιώργο Κοντραφούρη, Βασίλη Τσαμπρόπουλο και Παντελή Μπενετάτο ή τον ηλεκτρικό μπασίστα Γιώργο Φακανά. Με τους δύο τελευταίους, ηχογράφησε το άλμπουμ με τίτλο «Stand Art», γεμάτο από δυναμικές ερμηνείες σε γνωστά τζαζ standards.
NUKeLEUS: Από Σοπέν μέχρι Salsa
Ένα από τα πιο σημαντικά βήματα του Γιάννη Σταυρόπουλου ήταν η συν-δημιουργία των NUKeLEUS. Αυτό το power trio ήταν ο συνδυασμός της πολυμορφικής (έως αλλοπρόσαλλης!) προσέγγισης του στη μουσική, με τον απίστευτων εκφραστικών και τεχνικών δυνατοτήτων πιανίστα Σάμι Αμίρη, αλλά και την καταλυτική ρυθμική παρουσία των μπάσων χορδών του Περικλή Τριβόλη.
Το ρεπερτόριο των τριών Nukeleus μεταξύ άλλων περιείχε το Πρελούδιο Nο 20 του Σοπέν, μια διασκευή του… Καραγκιόζη, το «Ένας αητός καθότανε», σε ένα απρόσμενο crossover με το μυθικό «All Blues» του Miles Davis, ή μια σύνθεση στον ρυθμό της Salsa.
Με την ευχή να είναι κοντά η επανένωση αυτών των τριών υπέροχων μουσικών, δεν ξεχνώ τις εμφανίσεις τους στο Half Note Jazz Club το 2007 και το 2013, στο Muse Festival, δίπλα σε ονόματα της ευρωπαϊκής τέχνης του αυτοσχεδιασμού, όπως το γκρουπ του μεγάλου Ιταλού τρομπετίστα Enrico Rava και το κουιντέτο του σπουδαίου Βρετανού μπασίστα Dave Holland ή στο «κρυφό σχολειό» της αθηναϊκής τζαζ σκηνής, το αλήστου μνήμης «Παράφωνο» τζαζ κλαμπ της οδού Ασκληπιού.
Ο σπουδαίος Αμερικανός σολίστας Craig Bailey χαρακτήρισε αδίστακτα τους NUKeLEUS σαν την καλύτερη μπάντα που είχε συναντήσει στις πολύχρονες εκτενείς συνεργασίες του σε πάνω από 10 χώρες της Ευρώπης.
Στο Μέγαρο Μουσικής
Σε μια προβληματική ηχογράφηση των NUKeLEUS στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών και ένα ποσό εντελώς δυσανάλογο προς τις ανεπαρκείς υπηρεσίες, το Μέγαρο αρνήθηκε να διευθετήσει τις οικονομικές τους διαφορές με δωρεάν συναυλίες - όπως γινόταν με άλλους καλλιτέχνες. Μέχρι τότε οι NUKeLEUS, το μακράν γνωστότερο jazz σχήμα στη χώρα εκείνη την εποχή, δεν είχε εμφανιστεί ποτέ στο Μέγαρο! Οι τότε υπεύθυνοι, «λόγω οικονομικών δυσχερειών», έδωσαν προτεραιότητα σε πιο εμπορικές συναυλίες. Τον ερχόμενο χειμώνα οι γνωστοί jazz «πελάτες» του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών εμφανίστηκαν εκεί για πολλοστή φορά, αφήνοντας τους NUKeLEUS απ’ έξω.
Μία ακόμα ευτυχής στιγμή στη μουσική ζωή του Γιάννη Σταυρόπουλου ήταν οι συνεργασίες του με τον μαέστρο της Καμεράτα - Ορχήστρας των Φίλων της Μουσικής κ. Γιώργο Πέτρου στην υπό την διεύθυνσή του και ενώπιον του κοινού του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών παρουσίαση (2018 και 2019) του μοναδικού «Κοντσέρτου για γκρουπ και Ορχήστρα» του John Lord. Του αλησμόνητου «μάγου» χειριστή των πλήκτρων του ιστορικού ροκ συγκροτήματος των Deep Purple.
Στις πρόσφατες εμφανίσεις του Γιάννη Σταυρόπουλου, αυτή του καλοκαιριού του 2018, στο Ζάππειο, με τη μουσική του Κυριάκου Σφέτσα, στον κύκλο των SummERT συναυλιών της Δημόσιας Ραδιοφωνίας και Τηλεόρασης, χρόνια μετά τη συμμετοχή του στην παρουσίαση του έργου «Το Λουλούδι της Ερήμου» αυτού του εκλεκτού Επτανήσιου συνθέτη από την «Ορχήστρα των Χρωμάτων», με διευθυντή τον μαέστρο Μίλτο Λογιάδη.
Σήμερα, στις απρόβλεπτες εποχές που ζούμε, ο Γιάννης Σταυρόπουλος ασχολείται με το software design, σαν αποτέλεσμα μιας νοητικής διεργασίας που ξεκίνησε στη διάρκεια της πεντάχρονης «αντιπειρατικής» του δράσης στον Ινδικό Ωκεανό!
