Μεγάλη η ταραχή που έφεραν αυτές τις μέρες στη μικρή μας χώρα οι προτάσεις του Αλέξη Τσίπρα ως προς τον τρόπο που θα εκλέγονται ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ και τα μέλη της Κεντρικής Επιτροπής. Γιατί, αλήθεια, τέτοια ταραχή; Το (σχετικά) περίεργο, δε, είναι ότι τσακωνόμαστε για τις προτάσεις χωρίς καν να συμφωνούμε ως προς το ποιο είναι το πλέγμα προβλημάτων στο οποίο ενδεχομένως οι προτάσεις να είναι μια κάποια λύση. Γίνεται στην ΑΥΓΗ μια γόνιμη συζήτηση και θα προσπαθήσω να θίξω κάτι που δεν έχει σχολιαστεί.
1. Φοβάμαι πως όσο περνάει ο καιρός τόσο περισσότερο το ΣΥ του ΣΥΡΙΖΑ σημαίνει Συνομοσπονδία παρά Συνασπισμός. Υπάρχει η αίσθηση σε πολλά κομματικά μέλη ότι ενώ η καθιέρωση των τάσεων ανταποκρινόταν σε μια συγκριμένη πραγματικότητα λόγω των διαφορετικών συλλογικοτήτων που συνέβαλαν στην ίδρυση του Συνασπισμού, πρώτα, και του ΣΥΡΙΖΑ, στη συνέχεια, στην παρούσα συγκυρία μάλλον δεν λειτουργούν προωθητικά. Πρώτα απ’ όλα ο αριθμός τους: Θέλησα να τις ονοματίσω, αλλά ειλικρινά μπερδεύτηκα και αποφάσισα να μην τις αναφέρω γιατί σίγουρα θα ξέχναγα κάποιες. Προφανώς και υπάρχουν διαφορετικές απόψεις για πολλά ζητήματα. Αλλά το να εκφράζονται αυτές οι απόψεις ως τάσεις, με “κανονική” οργάνωση και λειτουργία, θα ήταν προωθητικό μόνον εάν υπήρχαν συγκεκριμένες επεξεργασίες συγκεκριμένων ζητημάτων. Τέτοιες επεξεργασίες δεν υπάρχουν.
2. Όταν οι τάσεις δεν παράγουν συγκεκριμένες πολιτικές προτάσεις για μια σειρά από ζητήματα, οδηγούνται νομοτελειακά, και συχνά χωρίς να το επιδιώκουν τα μέλη τους, στο να αποκτούν τρία χαρακτηριστικά: την αναζήτηση και ανάδειξη των “ηγεσιών” τους, την αυτοαναφορικότητα και τη διαρκή αναζήτηση για το ποιος από τους “άλλους” εντός κόμματος ευθύνεται για τα προβλήματα του κόμματος. Στη λογική των τάσεων πάντα φταίει ο “άλλος”. Η ιστορία του ΚΚΕ από την ίδρυσή του το δείχνει ξεκάθαρα. Το ζήσαμε επιπλέον και με το ΚΚΕ Εσωτερικού και τον Ρήγα Φεραίο, αλλά και μετά. Όποτε εμφανίστηκαν αυτές οι καταστάσεις υπήρξε παρατεταμένη ένταση, εσωστρέφεια και αποστράτευση. Άλλη μια απόδειξη ότι η Ιστορία δεν διδάσκει.
3. Το πρόβλημα, σίγουρα, δεν είναι οι τάσεις αυτές καθαυτές, αλλά οι συνδηλώσεις τους, οι πρακτικές που καθιερώνονται χωρίς πολλές φορές να τις επιδιώκει κανείς, η κουλτούρα όχι τόσο της διαφορετικότητας των αντιλήψεων όσο της αντιπαλότητας με τους άλλους εντός του κόμματος. Τι απ' όλα όσα συζητιούνται μέσα στις τάσεις δεν θα μπορούσε να γίνει αντικείμενο ζυμώσεων μέσα σε μια ουσιαστική λειτουργία των οργανώσεων;
4. Ζούμε σε μια εποχή που η ψηφιακή συνθήκη επανακαθορίζει τα πάντα - τα εργασιακά, την εκπαίδευση, τον πολιτισμό, τον χαρακτήρα των κομμάτων, τις λειτουργίες των πολιτικών θεσμών, ακόμη και τους τρόπους που διαβάζουμε και, άρα, σκεφτόμαστε. Επιπλέον, στη συγκεκριμένη συγκυρία, το κυρίαρχο πολιτικό σύστημα έχει πάρει όλα τα “μέτρα του” για να μην ξαναγίνει ό,τι έγινε το 2015 και η Ν.Δ. δεν θα φύγει εύκολα. Ούτε και ευσταθεί η θεωρία του ώριμου φρούτου. Αυτά τα γνωρίζουμε όλες και όλοι. Πώς, όμως, θα φύγει; Πώς θα γίνει δυνατή η συσπείρωση των προοδευτικών πολιτών γύρω από προωθητικές θέσεις; Γι' αυτό απαιτείται δουλειά “από τα κάτω” και εκεί είμαστε τραγικά καθυστερημένοι.
Το θεμελιώδες, αυτό που έχει απόλυτη προτεραιότητα, είναι να συζητήσουμε και να κωδικοποιήσουμε τα προβλήματα και να υπάρξει μια συναίνεση ως προς το ποια είναι. Χωρίς αυτή τη συναίνεση γύρω από το ποια είναι τα προβλήματα, καμία πρόταση δεν θα μπορεί να θεωρείται ως διά μαγείας η λύση. Νομίζω ότι οι προτάσεις Τσίπρα μας αναγκάζουν να επικεντρωθούμε στην κατανόηση των προβλημάτων με διαφορετικό τρόπο. Γιατί μόνον αν καταφέρουμε να συζητήσουμε ψύχραιμα, χωρίς εγωισμούς και διχαστικούς αφορισμούς, θα αλλάξουν οι νοοτροπίες και οι πρακτικές. Και τότε μπορεί να λειτουργήσουν οι προτάσεις αυτές απελευθερωτικά.
