Παραλία ή κάλπη» για τους νέους. «Καναπές ή ψήφος-μήνυμα» για τους δυσαρεστημένους. «Σιγά μην τρέχω» για τους αδιάφορους. «Δεν με ενδιαφέρει το Ευρωκοινοβούλιο ούτε ποιοι θα “αράξουν” στις Βρυξέλλες» για τους άσχετους. Απ’ όλα έχει ο μπαξές των δημοσκοπικών ευρημάτων που οδηγούν τους εκλογικούς αναλυτές σε εκτιμήσεις περί αποχής-μαμούθ στις σημερινές ευρωεκλογές. Τόσο… μαμούθ που τις τελευταίες ώρες κάποιοι τολμούν να προβλέψουν ότι το ποσοστό της θα έχει μπροστά το 6, σπάζοντας κάθε ρεκόρ χαμηλής προσέλευσης σε πανελλαδικές κάλπες. Ακόμα και σε σύγκριση με τις προηγούμενες ευρωεκλογές του 2019, όπου η αποχή έφτασε το 41,31%, ή και με τις περσινές εθνικές εκλογές του Ιουνίου, που ανέβηκε στο 46,26%. Επιχειρήματα όπως «ο κόσμος κουράστηκε από τις συνεχείς εκλογικές αναμετρήσεις» δίνουν και παίρνουν εσχάτως, θαρρείς και η Δημοκρατία είναι κουραστικό «σπορ» και πρέπει να μειωθεί η συχνότητα… των προπονήσεων. Εν προκειμένω, την απάντηση έδωσε κάποτε ο Αζίζ Νεσίν στο έργο του «Ο καφές και η Δημοκρατία»: «Χωρίς καφέ το κεφάλι του ανθρώπου γυρίζει, χωρίς Δημοκρατία το κεφάλι του ανθρώπου δεν γυρίζει»…
Η πιο πειστική, φαινομενικά, εξήγηση προκύπτει από την ανάλυση περί διακυβεύματος: Οι ευρωκάλπες δεν βγάζουν κυβέρνηση και, άρα, δεν προκαλούν το ενδιαφέρον. Τότε γιατί στις εθνικές εκλογές του περσινού Μαΐου προσήλθε το 61,76% του εκλογικού σώματος και στις επαναληπτικές του Ιουνίου μόλις το 53,74%; Η παράθεσή τους δίνεται και ως απάντηση σε όσους εντοπίζουν την (αναμενόμενη) υψηλή αποχή σήμερα στο χαμηλό ενδιαφέρον για τη δυνατότητα παρέμβασης στις ευρωπαϊκές εξελίξεις, «αφού όλα αποφασίζονται από το λόμπι και την Κομισιόν». Έστω κι έτσι, όμως, προσπερνούν τις σημαντικές παρεμβάσεις του Ευρωκοινοβουλίου με τα ψηφίσματα για το Κράτος Δικαίου στην Ελλάδα και τις δράσεις για το έγκλημα των Τεμπών. Ενέργειες που δεν θα είχαν γίνει, εάν δεν είχε φωνή η αριστερή ευρωομάδα.
Τα δημοσκοπικά ευρήματα
Η αποτύπωση της αποχής στο σημερινό ευρω-αποτέλεσμα θα γίνει από αύριο, όταν θα ξέρουμε: Πρώτον, ποιες ηλικιακές ομάδες σνόμπαραν τις εκλογές. Κατά το παραδοσιακό αφήγημα, οι νέοι δεν ψηφίζουν συντηρητικά και είναι πιο επιρρεπείς στην «ψήφο τιμωρίας», ενώ οι (πολύ) μεγαλύτεροι παραμένουν πιστοί «στο κόμμα τους» ακόμα κι αν τους έχει δυσαρεστήσει. Δεύτερον, από ποιες κομματικές δεξαμενές προήλθαν τα μεγαλύτερα ποσοστά της. Όπως είναι προφανές, εάν μεγάλο τμήμα ψηφοφόρων της Ν.Δ. επιλέξει την αποχή ως «μήνυμα» ή «τιμωρία» στην κυβέρνηση, το γαλάζιο ποσοστό θα πέσει υπέρ των άλλων κομμάτων. Αντίστροφη θα είναι η εικόνα (υπέρ του κυβερνώντος κόμματος) εάν στραφούν στην αποχή ψηφοφόροι από την αντιπολιτευτική όχθη. Οι δημοσκοπήσεις των τελευταίων ημερών και ωρών οδηγούν σε ενδιαφέρουσες προβλέψεις για το μέγεθος και την ποιότητα της αναμενόμενης σημερινής αποχής.
* Η μέτρηση ανά ηλικιακή ομάδα φαίνεται ότι «πατάει» στα παραπάνω στερότυπα, αν και… ελαφρώς, καθώς στην ερώτηση της Opinion Poll «Πόσο πιθανό είναι να απέχετε στις ευρωεκλογές;» οι απαντήσεις είναι:
17-29 ετών: 25,9%
30-45 ετών: 21,6%
46-55 ετών: 22,4%
56-64 ετών: 17,1%
65+ ετών: 8,4%
* Αντίστοιχα, στην ερώτηση «Με την ψήφο σας στις ευρωεκλογές θέλετε…», το 63,3% απαντά: «να εκφράσω τη δυσαρέσκειά μου στην κυβέρνηση». (Σημειωτέον ότι η Ν.Δ. απέσπασε 41% στις περσινές εθνικές εκλογές.) Στο ίδιο ερώτημα, πάντως, στη μέτρηση της Alco («Οι ευρωεκλογές είναι ευκαιρία για ψήφο διαμαρτυρίας;») προκύπτει… ισοπαλία, με τα «ναι» και τα «όχι» στο 46%. Μία πρόγευση για το μέγεθος της αποχής δίνει η δημοσκόπηση της Alco, καθώς στην ερώτηση «Πιστεύετε ότι η ψήφος σας στις ευρωεκλογές μπορεί να αλλάξει κάτι στην Ελλάδα;» το 60% απαντά… «όχι».
Η πρώτη ερμηνεία αφορά την αντίληψη πως ό,τι και να βγάλει η ευρωκάλπη «δεν αλλάζει η κυβέρνηση». Ρηχή και απαίδευτη, προφανώς, αφού δεν λαμβάνει υπόψη δύο δεδομένα:
* Την εμμονή του Μαξίμου στον πήχη του 33% για τη Ν.Δ., κάνοντας δηλαδή τη σύγκριση με το αντίστοιχο ποσοστό που πήρε στις ευρωεκλογές του 2019 και όχι με το περίφημο 41% των περσινών εθνικών εκλογών.
* Την επιλογή του κυρίου Μητσοτάκη, στην αρχή κιόλας της προεκλογικής περιόδου, να δώσει στις ευρωεκλογές «χαρακτηριστικά εθνικών εκλογών», ασχέτως εάν στη συνέχεια χαμήλωσε τον γαλάζιο πήχη.
* Το γεγονός ότι η ήττα του ΣΥΡΙΖΑ στις ευρωεκλογές του 2019 (με 23%) οδήγησε τον Αλέξη Τσίπρα στην προκήρυξη πρόωρων εθνικών εκλογών.
Τροφή για σκέψη δίνει η επίπτωση της αποχής-ρεκόρ εικοσαετίας στις εθνικές εκλογές του περσινού Ιουνίου: Ο μεγάλος χαμένος, ο ΣΥΡΙΖΑ, έχασε το 21,58% των ψηφοφόρων του Μαΐου, το οποίο, κατά τους αναλυτές, απείχε. Επίσης, οι συγκρίσεις συμμετοχής-αποχής των προηγούμενων χρόνων, όταν το «πού να τρέχω τώρα» δεν ήταν ισχυρό. Παραδείγματα; Στις εθνικές εκλογές του 2004 η αποχή ήταν μόλις 23,5%, ποσοστό που δεν θεωρείται σημαντικό, καθώς στους εκλογικούς καταλόγους περιλαμβάνονται Έλληνες που ζουν για δεκαετίες στο εξωτερικό ή και αποβιώσαντες. Επίσης, στις ευρωεκλογές του 2014 η συμμετοχή άγγιξε το 60%, ενώ στις αντίστοιχες του 2019 έπεσε στο 58,6%, παρότι είχαν συμπέσει με τις αυτοδιοικητικές. Που σημαίνει ότι το επιχείρημα «πας μια φορά στο εκλογικό τμήμα και ξεμπερδεύεις» δεν αποδίδει πάντα…
