Ο Τζορτζ Όργουελ στο δυστοπικό «1984» εμφάνιζε ως κορυφαίο το «υπουργείο Αλήθειας», διότι με την πληροφορία και την προπαγάνδα οδηγούσε τη σκέψη και την πράξη εκεί που ήθελε η εξουσία. Κατά κοινή παραδοχή, η πληροφορία είναι ένα πολύτιμο «προϊόν», που δίνει δύναμη και γίνεται υπερόπλο στα χέρια αυτού που το κατέχει, για να μπορεί να εξολοθρεύει αντιπάλους και να επηρεάζει «αόρατα» τη μάζα μέσα από ένα πολυδαίδαλο σύστημα, που επιτρέπει στον ενδιαφερόμενο (ή εντολέα) να μην αφήνει δικά του ίχνη αν γίνει η «στραβή». Στη δική μας περίπτωση τέτοιες «στραβές» πληθαίνουν επικίνδυνα τα τελευταία τέσσερα χρόνια. Η μία υπόθεση απόκτησης προσωπικών (μας) δεδομένων διαδέχεται την άλλη, χωρίς κανείς να ξέρει αν η βαλλόμενη δημοσιογραφία έχει καταφέρει να τις βγάλει όλες στο φως.
Η πανδημία αποτέλεσε τη χρυσή ευκαιρία για την έναρξη της επιχείρησης. Οι τηλεφωνικές υποκλοπές εδραίωσαν την υποψία ότι ο κυβερνητικός μηχανισμός τρέφει μια ιδιαίτερη προτίμηση στα προσωπικά στοιχεία πολιτικών, επιχειρηματιών, δημοσιογράφων, πολιτών. Και το εν εξελίξει Άννα-Μισέλ gate ανέδειξε τη στόχευση στους εκλογείς λόγω της επικείμενης ευρωκάλπης.
Η Palantir με ιστορικό μυστικών υπηρεσιών και η πανδημία ως (πρώτη) ευκαιρία
Η συλλογή προσωπικών δεδομένων άρχισε κατά την πανδημία. Τον Δεκέμβριο του 2020 μάθαμε αίφνης ότι η κυβέρνηση ανανέωσε τη σύμβαση με την αμερικανική εταιρεία κολοσσό Palantir, η οποία ειδικεύεται στην εξαγωγή προσωπικών δεδομένων πολιτών. Αυτό που δεν μάθαμε είναι τι στοιχεία συνέλεξε, πώς χρησιμοποιήθηκαν και πότε άρχισε η δράση της στην Ελλάδα, αφού η κυβερνητική ενημέρωση μιλούσε για «ανανέωση της σύμβασης».
Φως στην υπόθεση έριξε η έρευνα του γερμανικού Der Spiegel, σύμφωνα με το οποίο η Palantir προσπάθησε να εισχωρήσει στην Ε.Ε. με αφορμή την πανδημία. «Ορισμένες χώρες δέχτηκαν με χαρά την προσφορά, συμπεριλαμβανομένων της Ολλανδίας και της Ελλάδας» σημείωνε. Με την επισήμανση ότι η σύμβαση με την ελληνική κυβέρνηση «δεν υποβλήθηκε σε διαγωνισμό και δεν ελέγχθηκε βάσει του νόμου περί προστασίας δεδομένων». Η κατάληξη του άρθρου αφήνει τη φαντασία να οργιάσει: «Η ελληνική κυβέρνηση αρνείται ότι κοινοποίησε δεδομένα ασθενών στην Palantir. Το λογισμικό που διέθεσε η εταιρεία αποσκοπούσε μόνο στο να παρέχει στον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη μια γενική εικόνα της πανδημίας. Στο μεταξύ, τερματίστηκε κάθε συνεργασία με την εταιρεία και διαγράφηκαν όλα τα δεδομένα που είχαν συλλεχθεί». Στις «λεπτομέρειες» για το προφίλ της Palantir σημειώνει ότι «στην αρχική της φάση είχε συγχρηματοδοτηθεί και από τη CIA, ενώ στο πελατολόγιό της συγκαταλέγονται αμερικανικές και άλλες δυτικές μυστικές υπηρεσίες».
Predator, ΕΥΠ και πρωτόγνωρη επίθεση στις ανεξάρτητες Αρχές
Ενάμιση χρόνο μετά, τον Ιούλιο του 2022, «σκάει» η υπόθεση των εκτεταμένων τηλεφωνικών παρακολουθήσεων μέσω ΕΥΠ και Predator. Την αφορμή έδωσε η αποκάλυψη ότι ο Νίκος Ανδρουλάκης παρακολουθήθηκε από την ΕΥΠ και ότι έγινε ανεπιτυχής απόπειρα παγίδευσής του με το παράνομο λογισμικό την περίοδο που διεκδικούσε την προεδρία του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝ.ΑΛΛ. (τέλη 2021).
Οι εξελίξεις πήραν τη μορφή χιονοστιβάδας, με το Μαξίμου να «θυσιάζει» τον τότε γραμματέα της κυβέρνησης και ανιψιό του Κ. Μητσοτάκη Γρηγόρη Δημητριάδη για να βγει από το κάδρο ο πολιτικός προϊστάμενος της ΕΥΠ, δηλαδή ο πρωθυπουργός. Θυσιάστηκε επίσης ο τότε επικεφαλής της ΕΥΠ Παναγιώτης Κοντολέων, για του οποίου τον διορισμό τροποποιήθηκε ο νόμος περί προσόντων αμέσως μετά τις εκλογές του 2019. Οι δυο τους, όπως και συνολικά το Μαξίμου, καλύφθηκαν πίσω από το «απόρρητο», τακτική που υιοθετήθηκε από τη Ν.Δ. και στην Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής. Πλην όμως, οι αποκαλύψεις για τα πρόσωπα που είχαν μπει σε διπλή ή μονή παρακολούθηση δεν άφησαν καμία αμφιβολία για το κίνητρο: όταν μέλη της κυβέρνησης, πολιτικοί αντίπαλοι, επιχειρηματίες και δημοσιογράφοι μπήκαν στο κρατικό ή παρακρατικό κόσκινο, η ερμηνεία περί «εκβιασμού» τους κυριάρχησε. Και κυριαρχεί, αφού μέχρι τώρα δεν υπάρχει νεότερο από τη Δικαιοσύνη που διερευνά την πολύκροτη υπόθεση.
Αντιθέτως, στους είκοσι μήνες που μεσολάβησαν από την πρώτη αποκάλυψη, περίσσεψαν οι προσπάθειες ελέγχου της Αρχής Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών (ΑΔΑΕ) και αποδυνάμωσης του προέδρου της Χρήστου Ράμμου. Είναι ενδεικτικό ότι ο πρόεδρος της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα Κωνσταντίνος Μενουδάκος δήλωσε ότι στα 25 χρόνια λειτουργίας των ανεξάρτητων Αρχών δεν ξανασυνάντησε τέτοιες «πρωτόγνωρες υποτιμητικές και απειλητικές εκφράσεις και δηλώσεις από δημόσια πρόσωπα προς μέλη της ΑΔΑΕ και κυρίως προς το πρόσωπο του προέδρου της κ. Ράμμου». Ο ίδιος διαβεβαίωσε ότι όσα στοιχεία κατόρθωσε να συλλέξει η δική του Αρχή (διότι «πολλά στοιχεία έχουν ήδη διαγραφεί») εντάχθηκαν στο πόρισμα με τα ευρήματα που απέστειλε «στα μέσα Ιουλίου 2023 στην Εισαγγελία Πρωτοδικών Αθηνών». Έκτοτε περιμένει - όπως όλοι μας.
Από το emvolio.gov.gr στην Questia με άρωμα Cambridge Analytica
Στο μεταξύ, πέφτει άλλη μια «βόμβα» που δείχνει διασύνδεση του Predator με την κυβερνητική υπηρεσία emvolio.gov.gr, καθώς πολίτης κατήγγειλε πως μολύνθηκε από το παράνομο λογισμικό μέσω SMS που έλαβε σχετικά με τον εμβολιασμό του για τον κορωνοϊό. Η απάντηση του τότε αρμόδιου υπουργού Κυριάκου Πιερρακάκη κάθε άλλο παρά καθησυχαστική ήταν: «Υπάρχουν εκατοντάδες τρόποι να αποκτήσεις αυτά τα δεδομένα» είπε, διότι «στο σύστημα έχουν πρόσβαση 40.000 γιατροί, φαρμακοποιοί και ΚΕΠ». Κάτι σαν ξέφραγο αμπέλι δηλαδή.
Εν μέσω της καταιγίδας ΕΥΠ-Predator πέφτει άλλη μια ρουκέτα, τον περσινό Ιανουάριο, ότι εταιρεία πολιτικής επικοινωνίας που συνεργαζόταν με τη Ν.Δ. συνέλεγε και χρησιμοποιούσε προσωπικά δεδομένα σε καμπάνιες στόχευσης ψηφοφόρων. Στο σχετικό δημοσίευμα (του newsbomb.gr) αναφέρεται ότι η πλατφόρμα Questia συνέλεγε παρανόμως δεδομένα χρηστών από μέσα κοινωνικής δικτύωσης χρησιμοποιώντας ακόμη και στοιχεία που είχε αποκτήσει η Cambridge Analytica, η εταιρεία που είχε βρεθεί στο επίκεντρο ανάλογης υπόθεσης στη Βρετανία.
Η διαρροή των e-mails και το… αδιάβλητο των εκλογών
Κάπως έτσι φτάσαμε στις εκλογές του Μαΐου και του Ιουνίου 2023. Πριν κοπάσουν… οι συνειρμοί, είδαμε την κυβέρνηση να αλλάζει μέσα στο κατακαλόκαιρο τον νόμο για την ψήφο των αποδήμων, ώστε να ψηφίζουν άπαντες χωρίς χρονικό όριο απουσίας από τη χώρα. Και όχι μόνο: Στις αρχές του φετινού χρόνου, η υπουργός Εσωτερικών Νίκη Κεραμέως φέρνει την «επιστολική ψήφο για τις ευρωεκλογές» όχι μόνο για τους απόδημους αλλά και για τους εντός χώρας ψηφοφόρους. Στο παρά ένα της ψηφοφορίας, και ενώ είχε εκφραστεί ευρεία συναίνεση, αιφνιδιάζει με τροπολογία για επέκταση της επιστολικής ψήφου και στις εθνικές εκλογές, προκαλώντας ερωτήματα και το συνολικό «όχι» της αντιπολίτευσης.
Τα ερωτήματα απέκτησαν απάντηση: Άννα-Μισέλ gate. Ουκ ολίγοι Έλληνες που ζουν στο εξωτερικό κατήγγειλαν ότι στα e-mails που είχαν δηλώσει στην πλατφόρμα του υπουργείου Εσωτερικών για να αποκτήσουν δικαίωμα επιστολικής ψήφου έλαβαν προεκλογικό υλικό της ευρωβουλευτή της Ν.Δ. Άννας-Μισέλ Ασημακοπούλου. Το χειρότερο που φοβούνται είναι πως, πέραν των e-mails, διέρρευσαν και άλλα προσωπικά στοιχεία τους, όπως, π.χ., το ΑΦΜ τους, με ορατό το ενδεχόμενο να βρεθούν μπλεγμένοι… σε οτιδήποτε. Φυσικά, δεν πείθονται ότι η διαρροή έγινε μόνο στην κυρία Ασημακοπούλου.
Η κυβέρνηση πίστεψε ότι χρεώνοντας τις διαρροές στην υπηρεσιακή κυβέρνηση του περσινού Ιουνίου και με χειρισμούς «α λα υποκλοπές», δηλαδή με απομακρύνσεις παραγόντων του υπουργείου, το θέμα θα έκλεινε. Οι σωρηδόν αγωγές από απόδημους δείχνουν το αντίθετο και το πλήγμα στην πολυδιαφημισμένη επιστολική ψήφο επιβεβαίωσε την αντιπολίτευση, η οποία εξέφραζε αμφιβολίες για το αδιάβλητο της εκλογικής διαδικασίας. Η υπόθεση έτσι κι αλλιώς μόλις άνοιξε.
