Τα πάνω κάτω φέρνει η κλιματική κρίση με αλυσιδωτές οικονομικές, εμπορικές, γεωστρατηγικές και γεωπολιτικές συνέπειες. «Στην προσπάθεια ευαισθητοποίησης της κοινής γνώμης για τη σοβαρότητα των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής τα ΜΜΕ γενικώς συνδέουν την παγκόσμια υπερθέρμανση με την αύξηση καυσώνων και ξηρασιών, την τήξη των πάγων και την άνοδο του επιπέδου της θάλασσας». Αυτά παρατηρεί, μεταξύ άλλων, ο Γάλλος Λουί Κοντρόν, πρώην αναπληρωτής διευθυντής Αγροτικής Ανάπτυξης στο γαλλικό υπουργείο Συνεργασίας, σε έκθεση που συνέταξε για το Ινστιτούτο «Ρομπέρ Σουμάν» και η οποία δημοσιοποιήθηκε την Τρίτη.
Χαρακτηριστικές είναι οι επιπτώσεις της ραγδαίας τήξης των πάγων στις θαλάσσιες οδούς. «Η ταχύτητα της τήξης είναι πρωτοφανής στην Ιστορία και μη αναστρέψιμη, ακόμα κι αν σταματήσει η κλιματική αλλαγή» προειδοποιούσε τον Ιανουάριο του 2023 ο διευθυντής του Παγκόσμιου Παρατηρητηρίου Παγετώνων Μίχαελ Τσεμπ. Εξέλιξη με σοβαρές επιπτώσεις, καθώς, όπως παρατηρεί ο Κοντρόν, επιφέρει, μεταξύ άλλων, «διαφοροποίηση των βασικών θαλάσσιων δρόμων». Ο ίδιος υπογραμμίζει ότι στο όχι και τόσο μακρινό μέλλον αυτοί οι θαλάσσιοι δρόμοι θα αλλάξουν κατεύθυνση, υποβαθμίζοντας τη Διώρυγα του Σουέζ (κρίσιμος πόρος για την Αίγυπτο) ή την εναλλακτική διαδρομή του Ακρωτηρίου της Καλής Ελπίδας! Θα περνούν από τη γνωστή διαδρομή της Βόρειας Θάλασσας μέσω του Βερίγγειου Πορθμού και κατά μήκος της ακτής της Σιβηρίας. Πρόκειται για τη συντομότερη διαδρομή μεταξύ Ευρώπης και Ασίας, η οποία σήμερα είναι προσβάσιμη μόνο από τον Ιούλιο ως τον Οκτώβριο «υπό τους όρους που θέτει η Ρωσία, δηλαδή τα πλοία πρέπει να συνοδεύονται από ένα παγοθραυστικό ή να διαθέτουν ενισχυμένη πλώρη». Μέχρι σήμερα οι δια-αρκτικές διαδρομές, μέσω του Βορειοανατολικού Περάσματος, ήταν από δύσκολες ως αδύνατες λόγω των πάγων. Όχι πια.
Είναι χαρακτηριστικό ότι στις 11 Ιανουαρίου 2021 δύο δεξαμενόπλοια με υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) διέσχιζαν, ταξιδεύοντας προς αντίθετες κατευθύνσεις και χωρίς συνοδεία παγοθραυστικών, το Βορειοανατολικό Πέρασμα. Μια διαδρομή που έγινε εφικτή λόγω του μειωμένου πάχους του πάγου. «Ως το 2035 η διαδρομή της Βόρειας Θάλασσας μπορεί να μην εμποδίζεται από πάγους. Η απόσταση μεταξύ της Γιοκοχάμα και του Ρότερνταμ, στη διαδρομή αυτή, είναι 7.000 χλμ. σε σύγκριση με τα 11.000 χλμ. της οδού της Διώρυγας του Σουέζ και με τα πάνω από 14.000 χλμ. μέσω του Ακρωτηρίου της Καλής Ελπίδας» γράφει ο Γάλλος αναλυτής. «Με τα πυρηνικά παγοθραυστικά της και με επενδύσεις σε λιμάνια της Σιβηρίας είναι φανερό ότι η Ρωσία ετοιμάζεται να διευκολύνει αυτή την οδό, αποκομίζοντας σημαντικά έσοδα, ενδεχομένως το ίδιο σημαντικά όσων αποκομίζει η Αίγυπτος από τη Διώρυγα του Σουέζ» προσθέτει.
Ιδιας τάξης προβλήματα εξαιτίας της υπερθέρμανσης παρατηρούνται και σε άλλο ένα πέρασμα- κλειδί από όπου διακινούνται εμπορεύματα αξίας περίπου 270 δισ. δολαρίων ετησίως: στη Διώρυγα του Παναμά, που χρησιμοποιούν κυρίως οι ΗΠΑ και η Κίνα, μειώνοντας κατά 50% τον χρόνο διάπλου. Τα πλοία τη διασχίζουν μέσω ενός περίπλοκου συστήματος δεξαμενών ανύψωσης που απαιτεί 205 εκατ. λίτρα νερό από την τεχνητή λίμνη Γκατούν. Όμως η παρατεταμένη ξηρασία επιφέρει υποχώρηση της στάθμης της, αναγκάζοντας την κυβέρνηση του Παναμά να περιορίσει -τον περασμένο Νοέμβριο- από 40 σε 25 τα πλοία που την περνούν ημερησίως, ενώ εξετάζει και ένα εναλλακτικό σχέδιο «κόστους τουλάχιστον 2 δισ. δολαρίων, που αμφισβητείται και δεν έχει βρει ακόμη χρηματοδότηση», όπως σημειώνει ο Κοντρόν.
Η Ρένα Δούρου είναι μέλος της Π.Γ. του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ., υπεύθυνη για θέματα Διεθνών Σχέσεων-Εξωτερικής Πολιτικής και Ευρωπαϊκής, Ενέργειας, Περιβάλλοντος, βουλεύτρια Β2 Δυτικής Αθήνας
