Οι ψηφιακές μεταρρυθμίσεις πλασάρονται συνήθως ως πρόοδος και διεύρυνση δικαιωμάτων. Ωστόσο, το απαραίτητο ρυθμιστικό πλαίσιο αργεί να θεσμοθετηθεί ή, όταν συμβαίνει, υπολείπεται. Η τηλεργασία, για παράδειγμα, καθιερώθηκε με μεγάλη ευκολία στην πανδημία, αλλά επέτεινε την εκμετάλλευση των εργαζομένων διευρύνοντας την υπερωριακή απλήρωτη εργασία. Η τηλεκπαίδευση επίσης, αν και αδιαμφισβήτητα χρήσιμη, καταργεί τη σχέση μαθητή-καθηγητή, αναιρώντας τη διαρκή μεταξύ τους αλληλεπίδραση, μια συνθήκη απαραίτητη για τη διαδικασία της μόρφωσης.
Η επιστολική ή διαδικτυακή ψήφος φαίνεται να είναι κάτι πιο απλό από τα προαναφερθέντα. Είναι αναγκαία άλλωστε σε περιπτώσεις ασθένειας, εργασίας ή ταξιδιού. Είναι όμως ένα μέτρο διεύρυνσης του δικαιώματος ή σμίκρυνσης και αλλοίωσης του εκλέγειν;
Επικοινωνιακά σκεπτόμενος, ο Κυριάκος Μητσοτάκης επέλεξε να ανακοινώσει τη θέσπιση επιστολικής ψήφου στο Υπουργικό Συμβούλιο απομακρύνοντας πάραυτα τη συζήτηση από τον γάμο των ομόφυλων ζευγαριών, που, υποχωρώντας στις πιέσεις της ακροδεξιάς πλευράς της Ν.Δ., προσώρας παραπέμπεται στις καλένδες. Παράλληλα, από άποψη τακτικής, η σύνδεση των δύο νομοσχεδίων λειτουργεί προς όφελός του, αφού ισχυροποιεί το προφίλ τού «εκσυγχρονιστή» πρωθυπουργού, που μετά το φιάσκο των Γλυπτών είχε θολώσει.
Επί της ουσίας όμως ο πρωθυπουργός, αιφνιδιάζοντας, φέρνει στο προσκήνιο ένα ζήτημα για το οποίο πριν από τις εθνικές εκλογές δεν θεώρησε άξιο να παρέμβει, με αποτέλεσμα χιλιάδες νέοι και νέες που εργάζονταν στα νησιά να μην μπορούν να ψηφίσουν.
Γιατί τώρα; Τρομάζει από τη μεγάλη αποχή σε συνδυασμό με τη φθορά της Ν.Δ. που αποτυπώνεται και δημοσκοπικά; Θέλει να διασφαλίσει την ηγεμονία του ενόψει ευρωεκλογών παρά την αναμενόμενη καταγραφή της δυσαρέσκειας των πολιτών που πλήττονται από την ακρίβεια; Ή απλώς πρόκειται για άλλη μια αντιδημοκρατική μεθόδευση, η οποία εντέλει θα αυξήσει την αναξιοπιστία του πολιτικού συστήματος και την αποχή που υποτίθεται πως καλείται να θεραπεύσει;
Σε κάθε ψηφιακή μεταρρύθμιση που έχει καθολική εφαρμογή απαιτείται ταυτόχρονη θεσμική θωράκιση που θα διασφαλίζει τα δικαιώματα των πολιτών στις σύγχρονες Δημοκρατίες. Γιατί δεν μπορεί στο όνομα της «απλοποίησης» της διαδικασίας να ελλοχεύει ο κίνδυνος της υφαρπαγής ή της αλλοίωσης της ψήφου.
Παραπάνω από βέβαιο είναι ότι μακροπρόθεσμα θα πρέπει να ξεχάσουμε την ιερή στιγμή της Δημοκρατίας, όπου στο παραβάν καθένας, καθεμιά συνομιλεί με τον εαυτό του πριν αποφασίσει για το μέλλον της χώρας. Ζητούμενο είναι όμως τι εγγυήσεις μπορούν να έχουν οι πολίτες ότι θα διασφαλίζεται η μυστικότητα της ψήφου τους σε ένα κράτος που ο πρωθυπουργός μπορεί να παρακολουθεί τέσσερις υπουργούς του κι αυτό να παρουσιάζεται ως φυσιολογικό.
