Υπάρχουν, βέβαια, γκρίνιες, αλλά ο ΣΥΡΙΖΑ κερδίζει χρόνο. Χρόνο να εσωτερικεύσει την ήττα, να εξορθολογήσει τις απαντήσεις του (και να μην αιχμαλωτιστεί στην κατάθλιψη), να βρει έναν βηματισμό προς την πολιτική παραγωγή από την παραλυτική καθήλωση στην οποία έχει περιέλθει. Η εκλογή του προέδρου δίνει αυτόν τον χρόνο. Έχει αναθερμανθεί το ενδιαφέρον στους πολίτες, νομίζω θα υπάρξει ανάταξη στις δημοσκοπικές επιδόσεις. Και ο ίδιος ο νέος πρόεδρος, ο Στέφανος Κασσελάκης, χρειάζεται χρόνο. Να μάθει τα κατατόπια, να καταλάβει τους ρυθμούς της ελληνικής σκηνής, να πολιτικοποιήσει ουσιαστικά τον λόγο του. Έχει αίσθηση, διοικητικό προσανατολισμό, πρέπει όμως αυτά να μετασχηματιστούν σε δομημένη γνώση. Όλη η διαδικασία είναι μια άσκηση χρόνου. Μια αρχιτεκτονική του χρόνου. Αρκεί να μην σπαταληθεί όλη αυτή η διαδικασία σε εσωκομματικές διαπραγματεύσεις που τόσο έχουν στοιχίσει στο παρελθόν. Αρκεί να μην σπαταληθεί ο χρόνος σε ένα μάρκετινγκ, είτε με (εσω)αντιπολιτευτικό μηδενισμό είτε με ασπόνδυλους εκθειασμούς είτε με (αποκρουστικούς και απολύτως αναξιόπιστους ) κόλακες. Πόλεμος αυτοφθοράς δεν επιτρέπεται να υπάρξει.
Αρχή, μέση και τέλος. Πρέπει να γράφονται αντινομοσχέδια. Όχι μόνο «όχι». Πρέπει να υπάρξει «αντί». Ένα δομημένο, λόγιο «αντί». Το «αντί» δεν είναι το αμυντικό ή εκμηδενιστικό (και τεμπέλικο) «όχι». Το «αντί» έχει κόπο, δουλειά, συγγραφή, διοικητική, νομική σκέψη. Εδώ και αρκετά χρόνια γράφω για τα αντινομοσχέδια (που δεν υπάρχουν) και για το πόσο χρόνο έχασε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ μέχρι να καταλάβει ότι η πολιτική παραγωγή δεν είναι απόφαση Ο.Μ. ή συνδιάσκεψης ή ψήφισμα σωματείου, αλλά προϋποθέτει σειρά νομικών επεξεργασιών, σειρά διοικητικών διευθετήσεων για να γίνει η πολιτική επιθυμία νομοθετική πράξη. Άσχετοι σύμβουλοι (συχνά απολύτως εκτός γνωστικού αντικειμένου), άσχετοι «υπουργοποιούμενοι», ένα σύνολο από τυχαιότητες (έντιμοι άνθρωποι αλλά πρακτικά ανυποψίαστοι), έκαιγαν πολιτικό χρόνο. Πάμε σε μια εποχή λειτουργισμού, πολιτικού φονξιοναλισμού ή σε μια εποχή πολιτικής επιδερμίδας, όπως πολλοί (επιπόλαια) υπαινίσσονται; Και ποιο είναι το βάθος, άραγε; Οι ανάπαιστοι κομματικής ορθοδοξίας, οι παπαγαλίες μιας ανεκδιήγητης σκεβρωμένης παλαιοκομματικής αργκό, που δεν έχει σχέση με την πραγματική και θάλλουσα ζωή; Ή η καιροσκοπική μεταμφίεσή τους σε κάτι πιο ambient γιατί έτσι νομίζουν ότι θα αρέσουν στη νέα συνθήκη;
Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει δυνάμεις, διαθέτει ταλέντα, έχει αριβίστες και καιροσκόπους, έχει ηθικούς, δοκιμασμένους ανθρώπους, έχει αυτούς που έχουν ολοκληρώσει τον κύκλο τους και άλλους που δεν έχουν αξιοποιηθεί, έχει διανοητικά ευθαλείς και ψυχικά κουρασμένους. Σε κάθε φάση ανακατατάξεων διεγείρονταν όλα τα είδη κοινού, όλες οι ποικιλίες. Το 2007-8 με τη δημοσκοπική-φαντασιακή άνοδο, υπήρχε ροή και σε λίγο (μόλις σκοτείνιαζαν οι προοπτικές) υπήρχε συμμετρική διαρροή. Το 2012 με κορύφωση το 2015 συνωθούνταν πρόθυμοι (πλειοδότες αριστεροσύνης) και μετά το Μνημόνιο και τη συμφωνία του καλοκαιριού του 2015 απέπλευσαν. Έτσι συμβαίνει με τα κόμματα. Μερικές φορές κάποιος απλώς θέλει να ενωθεί με το πλειοψηφικό ρεύμα, να νιώσει ενωμένος με τη νίκη, απλώς να μην είναι πια ο αποτυχημένος. Άλλος πράττει με χυδαίο μεθοδευμένο αριβισμό. Άλλες στιγμές αναχωρούν άνθρωποι (συχνά σημαντικότατοι) γιατί τους γεννά τύψη η κομματική εκκοσμίκευση. Άλλες φορές πάνε από την απέναντι πλευρά. Άλλες μένουν στην από δω πλευρά, στην αφανή όμως ζώνη. Η ζωή τα έχει και τα συγχωρεί και τα βράζει όλα. Το ζήτημα είναι ποιος μπορεί να τα συνθέσει; Ποιος μπορεί να μην ηθικολογεί (εκ του πονηρού) ούτε να παραμυθιάζεται (από αφέλεια); Ποιος αντέχει, για να διασπείρει τις ενοχές του, να μην ενοχοποιήσει τον σύντροφο;
Με τέτοια υλικά πρέπει να δουλέψει (και να στηριχτεί) και ο νέος πρόεδρος και όλα τα στελέχη και τα μέλη και οι φίλοι και οι αόρατοι που βρίσκονται πάντα εδώ, χωρίς να περιμένουν τίποτα.
