Ποτέ δεν ήταν εύκολα. Σε όλες τις φάσεις δημιουργίας εναλλακτικού πόλου στην Αριστερά υπήρχαν πολύ σημαντικές αναταράξεις. Αποσχίσεις, ενίοτε χάσματα, ανασυνθέσεις, ιδεολογικές διαφοροποιήσεις, αλλαγές λόγου και στιλ κ.λπ. Απομακρύνονταν αξιόλογοι άνθρωποι, πικραίνονταν, χάλαγαν σχέσεις. Μεγάλες διακυμάνσεις, μεγάλα ρίσκα, τολμηρές πρωτοβουλίες, ευφυείς επινοήσεις, άγνοια κινδύνου και παιδαριώδη λάθη αποτελούν τις αποσκευές αυτού του ενδιαφέροντος εγχειρήματος. Συχνά στην ιστορία της Αριστεράς προσωπικές διαφορές μεταμφιέζονταν σε ιδεολογικές. Η ιδεολογία έκρυβε την απλή αντιπάθεια ή και την απέχθεια. Μάλιστα, υπάρχουν ακόμα στην αριστερή βεντάλια δύο παλιά μικρά κόμματα που προέκυψαν από τον προσωπικό ανταγωνισμό και την αντιπάθεια των ιδρυτών τους.
Το περίπλοκο εγχείρημα του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ., ακριβώς επειδή πέτυχε, αγκαλιάστηκε από ευρύτερο κοινό, έχει πολύ πιο σύνθετα χαρακτηριστικά. Και προβλήματα. Έχουν εντοπιστεί η οργανωτική υστέρηση, η πολυγλωσσία/ασυνεννοησία, η ανεπαρκής προετοιμασία που γινόταν και επικοινωνιακή αδυναμία, η μη επίμονη προώθηση κρίσιμων θεμάτων (εξαντλούνταν σε μικρά πυροτεχνήματα και μετά εγκαταλείπονταν). Επίσης, η απολύτως ακατανόητη (και με μικρόνοια) μη εκμετάλλευση σημαντικών ανθρώπινων πόρων που βρίσκονται στον χώρο.
Πέραν όμως όλων αυτών, η δυσκολία σήμερα είναι να ακουστείς. Να διαπεράσεις όχι μόνο τη σιωπή, τη σίγαση, αλλά και την παρερμηνεία. Πώς καταλαβαίνει ο άλλος αυτό που του λες; Πώς το ταξινομεί; Το να διαπεράσεις αυτό το σύνθετο τείχος είναι ένα μεγάλο, δύσκολο πολιτικό στοίχημα. Σήμερα η ψήφος έχει και αυτή τη διάσταση. Τη δυνατότητα να ακούγεσαι. Με αυτή την έννοια θα δείξει και τον τρόπο αντιμετώπισης της κρίσης πολιτικής φυσιογνωμίας που θα απασχολήσει το κόμμα και επίσης θα πρέπει να φωτίσει τα πεδία (αναπόφευκτης κατά τη γνώμη μου) συνεννόησης, ανταλλαγής στο εσωτερικό της ευρείας προοδευτικής παράταξης. Οι όροι θα είναι αριστεροκεντρικοί ή όχι; Ενόψει και των δημοτικών και περιφερειακών εκλογών, η φάση αυτή δεν είναι μακριά ούτε μπορείς (κατά το συνήθειό σου) να τη μεταθέτεις.
Αλλά μέσα στις προφανείς δυσκολίες έχεις να απαντήσεις και σε ορισμένα πολύ σημαντικά. Δύσκολα θέματα, αλλά παραγωγικά. Η μέριμνα κοινωνικής φιλολαϊκής πολιτικής μπορεί περιστασιακά να αγκαλιαστεί και από τη Δεξιά (επιδόματα, ενισχύσεις κ.λπ.) παίρνοντας την μπουκιά από το στόμα της Αριστεράς. Η ανθρωπιστική διάσταση στο προσφυγικό φαινόμενο επίσης μπορεί να υιοθετηθεί και από άλλες, μη αριστερές ιδεολογικές περιοχές - μέσα σε υποστηρικτικά σχήματα βρίσκονται άνθρωποι με διαφορετικές ιδεολογικές εκκινήσεις. Στον χώρο των δικαιωμάτων επίσης. Στα ζητήματα του κράτους μπορεί να βρεθούν ορθολογιστές μεταρρυθμιστές και σε άλλους ιδεολογικούς χώρους. Η έννοια της εργασιακής και οικονομικής διεκδίκησης μπορεί μια χαρά να υιοθετηθεί (το έχουμε δει να συμβαίνει πάρα πολλές φορές) και από τον δεξιό συνδικαλισμό.
Θέλω να πω ότι τίθενται εκ των πραγμάτων κρίσιμα και επείγοντα ερωτήματα γύρω από το ποια είναι τα βαθύτερα στοιχεία που σε διαφοροποιούν από το συντηρητικό φάσμα. Σίγουρα η ιστορία και το πολιτιστικό, συναισθηματικό φορτίο και ίσως μερικά ζητήματα Παιδείας και δημόσιας Υγείας. Όμως ποια είναι τα κοσμοθεωρητικά, ιδεολογικά, φιλοσοφικά και πολιτικά στοιχεία που συνθέτουν την αριστερή επικράτεια;
Ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. έχει πολλή δουλειά να κάνει. Και με τον εαυτό του, και με την κοινωνική του γείωση. Και με το χτίσιμο της σχέσης με τους όμορους χώρους. Απροκατάληπτα, ψύχραιμα και τολμηρά. Όλα αυτά αποτελούν τις δυσκολίες, περιγράφουν όμως και τις δυνατότητες.
