Μήπως να δούμε με νέο τρόπο το ζήτημα της ενότητας; Όχι της αγαπητικής συνθήκης, που είναι κάτι δυσεύρετο και δύσκολο (άρα πολύτιμο). Αλλά της πολιτικής και λογικής ενότητας. Γιατί, υπό τις συνθήκες που διαμορφώνονται, τα πράγματα σκληραίνουν και θα σκληρύνουν ακόμα περισσότερο όσο πλησιάζουν οι εκλογές και όσο βαθαίνει το συναισθηματικό και πολιτικό χάσμα της κυβέρνησης με την κοινωνία. Δεν είναι, βέβαια, η κοινωνία ενιαία ούτε έχει εκπαιδευτεί σε κοινό πολιτικό σχολείο, εν τούτοις έχουν διαταραχτεί πολύ σημαντικοί προσδιοριστικοί κώδικες και αυτό είναι ανεπίστροφο. Η Ιστορία δείχνει ότι η πτώση συνοδεύεται από σκλήρυνση, όταν έχουμε να κάνουμε με εξουσιοκεντρικά κόμματα. Και η σκλήρυνση της πολιτικής συμπεριφοράς σε κεντρικό επίπεδο οδηγεί τα υποσυστήματα (π.χ., σώματα ασφαλείας) σε εκτός ορίων καταστάσεις. Π.χ., επιτέθηκαν στην απολύτως ειρηνική διαδήλωση. Γλίτωσαν δε πολλοί τυχεροί από τον οδηγό του γερανού που σμπαράλιαζε κάδους. Δεν είναι λογικά εξηγήσιμο, είναι όμως ενδεικτικό μιας ανασφάλειας και μιας έντασης που μεταφέρονται από τα ανώτερα στα κατώτερα κλιμάκια. Σχεδόν πάντα, όταν ένας παραδοσιακός συστημικός παίκτης έχανε την εξουσία, γινόταν εμπαθής. Αυτό μεταφερόταν σε όλο το σώμα συμφερόντων, εξαρτημένων ή ακολούθων του. Γνωρίζουμε ότι οι πιο φανατικοί συνήθως έχουν υλική σχέση με τον ηγεμόνα τους. Δεν υπάρχει ιδεολογικός φανατισμός ξεκομμένος από υλική αιτία ή κομματικό ναρκισσισμό. Αυτή η συνθήκη θέτει την έννοια της ενότητας σε πολύ υψηλό επίπεδο. Να την ξαναδούμε λοιπόν; Δεν περισσεύει κανείς, λέμε στις περιόδους ενδο-αριστερών κρίσεων. Η ενότητα, βέβαια, σημαίνει και ποιοτική μετεξέλιξή της σε πολιτική ομογλωσσία. Όχι μια στρατοπεδικού τύπου ομοιομορφία, αλλά μια συνεκτική στην πολυμορφία και στην ποιότητά της πολιτική απεύθυνση. Αυτοέλεγχο στα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας και κυρίως στα social. Τα social έχουν συχνά μια καφενειακή ελευθερία και εύκολα ξεφεύγουν πράγματα. Είναι απολύτως σπάταλο στελέχη με μέγιστη προσφορά στην υπόθεση της ευρείας Αριστεράς, επιχειρησιακοί σε κάθε πόστο που υπηρέτησαν και βαθύτατα ηθικοί να φθείρονται από μιντιακά γλιστρήματα. Η εσωτερική πειθαρχία «ακούει» σε μια μακρά κομματική παράδοση που σχετίζεται και με τη διωκόμενη Αριστερά. Είναι γνωστή η συναισθηματική περιπέτεια των εξόριστων όταν έγινε η διάσπαση του ’68 ή η εισβολή στην Τσεχοσλοβακία.
«Ολο το λέω εδώ χωρίζουν οι δρόμοι μας
αλλ’ όταν βλέπω τα μάτια σας
να χαμηλώνουν στο ίδιο συρματόπλεγμα
[...] το νιώθω πως είμαστε από το ίδιο αίμα
εσείς κι εγώ σύντροφοι επαγρυπνητές»
γράφει ο Χρίστος Ρουμελιωτάκης στο ποίημα από την «Κλειστή θάλασσα» του στρατοπέδου Λέρου.
Σήμερα δεν έχουμε τέτοιους κλονισμούς. Έχουμε, όμως, ένα πολύπλευρο ακροατήριο με διαφορετική πολιτική σκευή και αγωγή. Η ενότητα δεν σημαίνει εγκιβωτισμό ελεύθερων και ολοκληρωμένων (καμιά φορά και φιλάρεσκων) προσωπικοτήτων, αλλά την εκφραστική πειθαρχία, την ενιαία, λογική επιχειρηματολογία και σεμνότητα. Ίσως μοιάζει με αριστερό ευσεβισμό, αλλά αφού οι θεωρητικές επεξεργασίες είναι ανολοκλήρωτες ή αδύναμες μπροστά στον κομματικό εμπειρισμό, ας διαλέξουμε την πλευρά της πειθαρχίας. Δεν μειώνεται κανείς απ’ αυτό. Η άλλη πλευρά κρατιέται βάσει συνενοχών ή ωφελιμισμού. Η από δω όμως (πρέπει να) πατάει σε έναν βαθύ εθελοντισμό. Αλλά και σε μια αγαπητικά θεμελιωμένη επιείκεια. Πάμε όλοι μαζί σε μια υπερασπίσιμη σύμπνοια. Ούτε αποκλεισμοί ούτε πριόνια ούτε διάδρομοι. Καθαρά. Πίκρες, ανταγωνισμοί αναφύονται. Και φυσικά δεν καταστέλλονται ούτε ακυρώνονται. Αφομοιώνονται όμως. Το κόμμα έχει κυρίως εσωτερική δουλειά να κάνει. Υπάρχει και ανταγωνισμός γενεών, και μάχη περιφερειών, και ανομολόγητη μάχη καριερισμών, αλλά το ζητούμενο είναι ένα: να (ξανα)βρούμε αυτό το βλέμμα για το οποίο γράφει ο Ρουμελιωτάκης.
