Τώρα που ανθίζουν σοβαρά, εξόφθαλμα και καραμπινάτα σκάνδαλα, κατηγορείται ο ΣΥΡΙΖΑ ως «φτωχή» αντιπολίτευση. Ότι εξαντλείται σε λίγο Πάτση, λίγο υποκλοπές, λίγο ακρίβεια, λίγο αυταρχισμό. Να συμπληρώσω και «λίγο απευθείας αναθέσεις» σε ευνοούμενους. Κατηγορείται ως έχων περιορισμένο οπλοστάσιο. «Ναι, υπάρχουν σκάνδαλα, υπάρχει τρελή ακρίβεια, αλλά, πέραν αυτού, τι έχετε να πείτε;». Κάπως έτσι. Φαντάζομαι, όσο πληθαίνουν τα σκάνδαλα διοικητικής, οικονομικής, πολιτικής και ηθικής τάξης τόσο θα θεωρούνται συνηθισμένα, ασήμαντα, μη δημοσιεύσιμα.
Αν όντως περιοριζόταν η αξιωματική αντιπολίτευση σε ένα ρηχό επίπεδο σκανδαλοθηρικής κριτικής, πιθανόν πράγματι να αποτελούσε πρόβλημα. Η «παράβαση», το σκάνδαλο, πρέπει να ανιχνεύεται ως οργανικό τμήμα ενός βαθύτερου πολιτικού προβλήματος, ελαττώματος, για να μπορείς πράγματι να αντιπολιτευτείς (δηλαδή να προτείνεις και το δικό σου αντι-μοντέλο) και όχι απλώς να καταγγείλεις. Εντούτοις, αυτό το «λίγο» Πάτσης, «λίγο ακρίβεια» κ.λπ. που προανέφερα είναι «πολύ», γιατί είναι κυρίαρχο όχι ως περιστασιακό φαινόμενο (κάποιο ξώφαλτσο λαμόγιο έκανε την παράβαση), αλλά ως δομικό, εξουσιαστικό φαινόμενο. Υποκρύπτει τον βαθύ διοικητικό και πολιτικό ανορθολογισμό που κυριαρχεί στα παραδοσιακά κόμματα εξουσίας. Τυχοδιώκτες που παρεισφρέουν με τη μεγαλύτερη ευκολία σε μια αλληλεξάρτηση με κομματικούς γραφειοκράτες και υπαλλήλους δεν είναι τα περιφερειακά, αλλά κεντρικά ποιοτικά στοιχεία, μορφές πολιτικής παραγωγής. «Ορθολογισμός» υπάρχει μόνο ως προς το σκέλος αυτοσυντήρησης του κομματικού μηχανισμού, άρα τροφοδοσίας του με υλικά και συμβολικά αγαθά (ήτοι διορισμούς, υποσχέσεις διορισμών, δουλειές, εργολαβίες ή υποσχέσεις εργολαβιών και κλειστών αναθέσεων κ.λπ.). Οι εκτροπές είναι απλώς οι αμφιέσεις του πολιτικού ανορθολογισμού που αναπαράγει το εισαγωγικό αντιαναπτυξιακό μοντέλο οικονομίας. Για παράδειγμα, δείτε ορισμένες πρόσφατες επιλογές: πολιτικές επιδοτήσεων εισαγόμενων προϊόντων. Κινητά, τάμπλετς, αυτοκίνητα, ψυγεία, κλιματιστικά κ.λπ. είναι θελκτικά καταναλωτικά προϊόντα, που όμως προσφέρουν ελάχιστα στη εθνική οικονομία (σημείωση: άλλο ο ψηφιακός εγγραμματισμός, άλλο το λυσσασμένο κυνήγι μοντέλων ανά εξάμηνο για να βλέπεις μπούρδες στα social).
Τα δομικά στοιχεία κρίσης και αναπαραγωγής του πιο αντιπαραγωγικού και νεκρού μοντέλου οικονομίας (του καταναλωτικού πλιάτσικου) έχουν τις απολήξεις στις συμπεριφορές (στα σκάνδαλα, στους Πάτσηδες κ.λπ.), αλλά αυτά τα στοιχεία αποτελούν το ουσιώδες πρόβλημα με το οποίο αναμετρώνται και ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ., και ο «έξω» κόσμος. Όχι μόνο ο κόσμος που ακολουθεί την αξιωματική αντιπολίτευση, αλλά και ο κόσμος που δεν ακολουθεί εύκολα κάποιον. Η επικράτεια των φίλεργων, προοδευτικών, παραγωγικών πολιτών. Που μπορεί να τους φαίνεται κάπως τραχύς ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ., αλλά ακούνε, μετράνε, ζυγίζουν (και στο βάθος ελπίζουν).
Αυτό το «λίγο» που ανέφερα στην αρχή του κειμένου, δεν είναι απλώς ζήτημα ηθικής, αλλά ζήτημα «ενάρετου κύκλου ανάπτυξης», για να θυμηθώ τον σημαντικό οικονομικό παράγοντα (προγενέστερο διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος) Γ. Προβόπουλο. Να στραφούμε στον «ενάρετο κύκλο ανάπτυξης». Ήταν ένα συμπερασματικό του συμπύκνωμα όταν έγινε η χρεοκοπία και άναυδοι όλοι (γκουρού της οικονομίας, πολιτικά στελέχη, εργαζόμενοι, ολόκληρος ο λαός) παρακολουθούσαμε την κατάρρευση της τσέπης, της ψυχικής ευστάθειας και του πολιτικού συστήματος.
Ε, η «ενάρετη» στροφή σήμερα δεν υπάρχει. Ενάρετη ανάπτυξη (η κόντρα στις αιτίες της κρίσης) δεν φαίνεται πλέον στον ορίζοντα. Και δεν είναι «τα λαμόγια» οι αιτίες, αλλά τα επιφαινόμενα.
Και για να προλάβω. Ο ΣΥΡΙΖΑ την τετραετία 2015-2019 σταθεροποίησε οικονομικά και πολιτικά τη χώρα (ό,τι και να λέει κάποιος κακόπιστος), προσπάθησε να δημιουργήσει ένα διαυγές θεσμικό περιβάλλον (προκηρύξεις, ανοιχτές διαδικασίες, κοινωνική διαβούλευση, δημοκρατική ποιότητα στην Υγεία, στη διαχείριση της οικονομίας, στην Παιδεία, στον πολιτισμό, στην κοινωνική πολιτική κ.λπ.) και να αποκαταστήσει κάπως τους «εκτός», τους αφανισμένους. Φυσικά με λάθη και αργοπορίες, αλλά σε μια κατεύθυνση που αποτελεί τη θεμελιώδη προϋπόθεση «ενάρετης ανάπτυξης». Σήμερα η αντιπολίτευση του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ., η αντιπρότασή του, είναι «στενή» ή απλώς στριμώχνει αποκαλύπτοντας τον βαθύτερο συστημικό, πολιτιστικό ανορθολογισμό;
