Η κυρίαρχη πολιτική κινείται σε τρία επίπεδα. Πρώτον, πολλαπλή θεσμική εκτροπή, με περιεχόμενα τις παρακολουθήσεις, την κατασταλτική βία στο πανεπιστήμιο, τις επιβαρύνσεις της λαϊκής, ατομικής οικονομίας με παράλληλο επιδοματικό εκμαυλισμό, τις απευθείας αναθέσεις και τις δουλειές σε «δικούς», τον ειδησεογραφικό έλεγχο κ.ά. Δεύτερον, την απόμακρη από το καθημερινό βλέμμα και την κριτική αδράνεια στο γεωπολιτικό πεδίο. Τρίτον, την παραγωγή και κατανάλωση ειδήσεων με όρους «λαϊκών αναγνωσμάτων» (π.χ., θάνατος της Ελισάβετ και πόσα άλογα θα σύρουν την «επικήδειο» άμαξα και τα πυροβόλα, σίριαλ εγκλημάτων ή παρεκτροπών, αποθεώσεις ή καταρρεύσεις σταρ κ.ά). Δηλαδή, συγκροτείται ένα τοπίο πολιτικής κατάπτωσης με παράλληλη ανάπτυξη υποκουλτούρας. Αυτό, άραγε, αποτελεί ανάκτηση της κανονικότητας;
Αντιπερισπασμοί, έστω σκληρότατοι, έστω τραμπούκικοι, δεν αρκούν για να εμποδίσουν το αναπότρεπτο. Υπάρχει μια αίσθηση γενικής πτώσης, μια αίσθηση (όχι διακηρυκτική, αλλά εμφανής) ότι ωριμάζουν ταχύτατα οι όροι ανατροπής. Αλλά αρκούν τα χαρακτηριστικά που περιγράφω στην αρχή του κειμένου; Η εκτροπή, η πολιτική αδυναμία και η υποκουλτούρα δεν αποτελούν και τις προϋποθέσεις που θα εξασφαλίσουν την πολιτική ποιότητα της επόμενης ημέρας. Δημιουργούν μεν τους όρους για να υπάρξει αλλαγή, να υπάρξει η επόμενη ημέρα, αλλά δεν αποτελούν και τις γόνιμες πολιτικές παραμέτρους που θα εξασφαλίσουν το αναγκαίο εξυγιαντικό κλίμα ώστε εσύ, ως δημοκρατικό κίνημα, να μπορείς να χειριστείς τις δύσκολες καταστάσεις και τα οικονομικοθεσμικά τετελεσμένα. Δεν αρκεί να αλλάξεις κάποιον νόμο, αλλά να διαχειριστείς και την τοξικότητα, τις επιπτώσεις αλλά και τα ιδιοτελή συμφέροντα, που έχει δημιουργήσει η παλαιοκομματική αντιμεταρρύθμιση που συντελείται. Δηλαδή, κάθε ημέρα προστίθεται και ένα βαρίδι. Κάθε κυβερνητική ημέρα δεν είναι μια ουδέτερη, αδρανής κατάσταση, αλλά επιβαρύνει το μέλλον, δημιουργεί δεσμεύσεις, βάρη, αδράνειες, καθηλώσεις. Η αντίληψη της «αριστερής παρένθεσης» είναι παρούσα. Και είδαμε πόσες δυσκολίες επισώρευσε το σχέδιο ασφυξίας (για την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ) την περίοδο 2015-2019. Τι χάσιμο χρόνου, τι σπατάλη πολιτικών πόρων προκάλεσαν οι παγιδεύσεις της προηγούμενης περιόδου 2012-2015.
Επί ΣΥΡΙΖΑ συνταξιούχος λιμενικός μού είπε με ένταση: «Ξέρεις τι έπαιρνα; 3.000 ευρώ. Και μου τη φτάσανε στα 2.050. Κι έρχεστε και μου κόβετε το πενηντάρικο. Γιατί;» (σ.σ. οι προ του ΣΥΡΙΖΑ κυβερνήσεις τού τη μείωσαν, αλλά το πενηντάρικο ήταν η μικρή αύξηση των κρατήσεων επί ΣΥΡΙΖΑ για την κάλυψη των ανασφάλιστων). Τα είχε κάνει κοκτέιλ. Προ ημερών άλλος, με βαρέα και ανθυγιεινά: ήταν κατακλυσμιαίος. Μιλούσε ταχύτατα, άλλαζε συνεχώς θέμα, δεν προλάβαινα τις αλλαγές. Από τις συντάξεις, τι του έκοψαν, πόσα του ξαναέδωσαν, πόσα του ξαναέκοψαν, μέχρι τους σεισμούς, τις γραφειοκρατικές προϋποθέσεις της βοήθειας, τις επισκευαστικές υποχρεώσεις, τα συνεργεία εκτίμησης που δεν «κάνουν καλά τη δουλειά τους» κ.λπ. «Μου κόψατε», «μου δώσατε», μου πήραν «οι άλλοι», «πήρα όμως ένα επίδομα απ’ αυτούς»… Προσπάθησα να του πω, «η θέσπιση της 13ης σύνταξης, το μεταφορικό ισοδύναμο…», «τι είναι πάλι αυτό;». Χάος.
Οι πολίτες συγχέουν, χάνουν τον αίτιο της βλάβης τους, δεν κατανοούν το αίτιο της ζημιάς, δεν γνωρίζουν τις θεσμικές τους δυνατότητες, ακούν φήμες «ο τάδε πήρε τόσα», βουρ. Πάνε στον φοροτεχνικό, κάνει τα χαρτιά, στέλνει το αίτημα, χάνεται στον δρόμο. Ακούν πάλι φήμες. «Ναι, αλλά ο τάδε τα πήρε».
Αυτό το είδος πολιτικής πραγματικότητας, αυτό το είδος κατανόησης των θεσμών, της οικονομίας, των πολιτικών δυνατοτήτων, φθείρει και το πολιτικό κριτήριο, φθείρει τον τρόπο κατανόησης των διαφορών ανάμεσα στις πολιτικές παρατάξεις. Η σύγχυση ωφελεί τον πολιτικά αχρείο. Άρα: Δεν είναι περίπατος, θέλει δουλειά στη βάση, όχι μόνο στις ρητορικές κορυφές.
