Αν δει κάποιος το σχέδιο της για την αξιοποίηση των 32 δισ. ευρώ του ταμείου ανάκαμψης, θα καταλήξει στο συμπέρασμα πως δεν υπάρχει πρόθεση για σοβαρές τομές και διορθωτικές κινήσεις. Τέτοιες ώστε να αντιμετωπιστούν πολλές από τις μεγάλες χρόνιες αδυναμίες μετά το κύμα αποβιομηχάνισης που άρχισε τη δεκαετία του 1980.
Ο πρωτογενής και δευτερογενής εγχώριος τομέας παρήγαγε τη δεκαετία του 1970 το 33% του ΑΕΠ. Σήμερα το ποσοστό συμβολής του είναι περίπου το μισό! Η φυτική και ζωική παραγωγή, μαζί με τα ορυχεία και τα λατομεία, φτάνουν, με στοιχεία του 2020, το 4,5%, ενώ η μεταποίηση μόλις που ξεπερνάει το 12%. Έχουν χαθεί ολόκληροι κλάδοι, όπως η κλωστοϋφαντουργία (0,32% του ΑΕΠ το 2020), η βιομηχανία ξύλου (0,07%!), η μεταλλουργία (0,87%).
Μεγάλο ποσοστό στο ΑΕΠ σήμερα προέρχεται από το εμπόριο (χονδρικό και λιανικό) 11%, από τον τομέα διαχείρισης ακίνητης περιουσίας 16% (!) και φυσικά από τον τουρισμό και την εστίαση, που θεωρούνται πλέον ως μονοκαλλιέργεια οικονομικής δραστηριότητας καθώς συμβάλλουν πλέον του 30% του ΑΕΠ.
Πού τοποθετούνται λοιπόν τα κονδύλια του ταμείου ανάκαμψης για να διορθώσουν τις σοβαρές διαρθρωτικές αδυναμίες σε μια παρατεταμένα χρεοκοπημένη χώρα; Στον κλάδο της ενέργειας προορίζονται 6,2 δισ. ευρώ και αφορούν κυρίως τις ανανεώσιμες πηγές, χωρίς σοβαρή ενεργειακή μελέτη για το ύψος των απαιτήσεων. Τα μεγαλύτερα έργα έχουν ήδη κλείσει και τα αναλαμβάνουν η γερμανική κρατική (!) εταιρεία RWΕ στα φωτοβολταϊκά και το καρτέλ εγκατάστασης ανεμογεννητριών.
Στα «φιλέτα», όμως, εντάσσονται και οι επενδύσεις στις υποδομές, οι οποίες αναμένεται να ξεπεράσουν τα 5 δισ. ευρώ. Το πακέτο των υποδομών γίνεται ιδιαίτερα ελκυστικό, καθώς η Ελλάδα έχει μία από τις πιο hot λίστες ιδιωτικοποιήσεων που πρέπει να γίνουν!
Υψηλού ενδιαφέροντος παραμένει ο τομέας του τουρισμού, που ραγδαία περνά στα χέρια ξένων επενδυτών, όπου κυριαρχούν τα hand funds. Και, επιπλέον, προσφέρεται για μεγάλο ξέπλυμα μαύρου χρήματος.
Τι είδους ανάπτυξη και μεγέθυνση της απασχόλησης καταρτισμένου δυναμικού υψηλών αμοιβών δημιουργεί ένα σχέδιο που δεν απαντά στα μεγάλα ζητούμενα της εποχής, με τη χώρα όλο και περισσότερο εξαρτημένη από τις εισαγωγές;
Ας πάρουμε για παράδειγμα τον αγροτικό τομέα. Η πλέον σοβαρή παθογένειά του αφορά το χαμηλό τεχνολογικό επίπεδο και την τεχνογνωσία, με την Ελλάδα να έχει μείνει πίσω, δεδομένου (σύμφωνα με τη μελέτη του ΙΝΕ / ΓΣΕΕ) ότι η παγκόσμια δαπάνη για έρευνα και ανάπτυξη έχει διπλασιαστεί. Συγκεκριμένα η Ελλάδα δαπάνησε 11 ευρώ ανά 2,5 στρέμματα, σε αντίθεση με την Ευρώπη που δαπάνησε 33 ευρώ ανά 2,5 στρέμματα, ενώ το αντίστοιχο ποσό παγκοσμίως ανέρχεται σε 19 ευρώ.
Επίσης μόνο το 7% του εργατικού δυναμικού έχει κάποια επαγγελματική εκπαίδευση, σε αντίθεση με την Ευρώπη, όπου το αντίστοιχο ποσοστό ανέρχεται σε 50%, ενώ είναι μικρό το ποσοστό των νέων, ηλικίας κάτω των 40 ετών, αγροτών σε σύγκριση με την Ευρώπη (31% των αγροτών). Υπάρχει σχέδιο γι' αυτά τα προβλήματα;
Και το ερώτημα είναι: Είναι σε θέση οι ελληνικές επιχειρήσεις να ανταποκριθούν στις προκλήσεις της εποχής, όταν το πρώτο τρίμηνο του 2021, για παράδειγμα, έφτασαν στο δεύτερο υψηλότερο περιθώριο κέρδους και ταυτόχρονα το χαμηλότερο (!) ποσοστό επενδύσεων στην Ευρωζώνη; Γι' αυτό είναι ικανοποιημένες από τη σημερινή κυβέρνηση, που κάνει ό,τι μπορεί για τα πρόσκαιρα κέρδη τους, περιορίζοντας κυρίως το κόστος εργασίας; Αυτό είναι το σχέδιο;
Τι είδους οικονομία θέλουν και σε όφελος ποιου, όταν ο δείκτης ποιότητας της απασχόλησης (της Συνομοσπονδίας των Ευρωπαϊκών Εργατικών Συνδικάτων, που ενσωματώνει βασικούς δείκτες / στόχους της βιώσιμης ανάπτυξης του ΟΗΕ) εμφανίζει την Ελλάδα στην τελευταία θέση (!) ανάμεσα στα κράτη - μέλη της Ε.Ε. και επιπλέον ήταν το μόνο κράτος - μέλος που παρουσίασε τόσο μεγάλη πτώση στον συγκεκριμένο δείκτη;
Σε αυτή την κούρσα του ανταγωνισμού δεν είμαστε μόνοι μας. Και η όποια βελτίωση δεν αξιολογείται σε σύγκριση με το χθες, όσο κυρίως με τις ταχύτητες προόδου και των άλλων χωρών. Και χωρίς τομές για βιώσιμη ανάπτυξη η χώρα θα μετατραπεί σε οικόπεδο των πάσης φύσεως δανειστών και νταβατζήδων.
