Μερικές φορές σκέφτομαι ότι δεν έχει νόημα να ψάχνει κανείς σύνορα και πολιτικές επικράτειες, Κεντροαριστερά, Κεντροδεξιά, Δεξιά και μάλιστα να γεμίζει άγχος για τη δική του πολιτική ταυτότητα. Ένας πολιτικός, κοινωνικός και πολιτιστικός στρόβιλος παράγει τα πολιτικά σύνορα, τα οποία συνεχώς μεταλλάσσονται -δεν μετατοπίζονται απλώς. Ο καθένας μπορεί να επικαλείται μια ρίζα, μια ταυτότητα, μια καταγωγή, μια ιδεολογική σφαίρα και την ίδια στιγμή να κατοικεί πολιτικά στο εντελώς αντίθετό της. Έχει χαλαρώσει η ολική έννοια της Αριστεράς ή της Δεξιάς ή του Κέντρου και έχει διαλυθεί η εσωτερική συνοχή των ιδεολογικών ρευμάτων. Τα παλαιά κόμματα, υπολείμματα ενός ένδοξου παρελθόντος, απλώς εσωτερικεύουν αυτό που συμβαίνει. Γίνονται τα ίδια ο κοινωνικός πολτός, το μάγμα.
Αν υποθέσουμε ότι κεντρώος δήλωνε και κάποιος αριστερός μετά τον εμφύλιο, την περίοδο της παρακοινοβουλευτικής και δικτατορικής τρομοκρατίας για να κρυφτεί (άρα η έννοια είχε μια ευρυχωρία, μια ασάφεια), αργότερα (ας πούμε από το 1974 και εντεύθεν), όταν το «Κέντρο» ήταν μια γερασμένη και ντεμοντέ έννοια, πολλοί θήτευσαν στη θελκτική, για την εποχή, έννοια της Αριστεράς, κυρίως όμως στην απολίτικη έννοια του «λαού» και τα παράγωγά του. Πάλι τρύπωσε δηλαδή μια μορφή ασάφειας.
Δεν έχει τόση σημασία αν κάποιος σήμερα δηλώνει π.χ. «δεξιός» -με τη δημοκρατική έννοια που έδωσε στο όρο η μεταδικτατορία- όταν, για παράδειγμα, καραμπινάτοι φασίστες όχι απλώς εμφιλοχωρούν στον συντηρητικό χώρο και στα κόμματά του, αλλά προσπαθούν την κατακυριάρχηση και ηγεμονία. Μάλιστα εμπλουτίζεται η ποικιλία με ένα σκοταδιστικό υβρίδιο νεοφιλελεύθερου φασισμού, που ανθεί μειοψηφικό αλλά φωνακλάδικο. Το θόλωμα δηλαδή των συνόρων συνεχίζεται.
Ούτε όμως η έννοια «Αριστερά» έχει τη σαφήνεια που κάποτε κατείχε. Με παραφθορές ή παραμορφώσεις, «τη διεκδικούν» αρκετοί, ενώ σε πολλά πεδία είναι εξαιρετικά συντηρητικοί ή απλώς συντεχνιακοί. Ένας αριστεροφανής συντηρητισμός διεκδικεί, συχνά και με ένταση, την ιστορικά περίπλοκη έννοια της Αριστεράς.
Για παράδειγμα ο «δημόσιος χώρος» (ο χώρος των θεσμών του κοινωνικού κράτους, ο χώρος δικαίου, αλλά και ο κοινωνικά ανοιχτός χώρος της πόλης, η φύση, η δημόσια περιουσία κ.λπ.) συχνά έχει αιχμαλωτιστεί σε σφετερισμούς και καταχρήσεις δικαιωμάτων ή θεσμικών θέσεων (πόστων), μερικές δε φορές καταλήγει ουσιαστικά ιδιωτικοποιημένος και κατ’ επίφασιν δημόσιος, κοινωνικός.
Είναι ενδιαφέρον το ότι, πέραν της οικονομικής διάστασης και των αντίστοιχων αιτημάτων, σχεδόν ποτέ δεν γίνεται σοβαρή ανάλυση (όχι μια κουβέντα, αλλά μετρημένη, τεκμηριωμένη, επιστημονική ανάλυση) και κριτική για τη διάβρωση πολλών θεσμών (Αυτοδιοίκηση π.χ.), υπηρεσιών (πολεοδομίες, μεταφορές κ.λπ.) για την ηθική αποσυγκρότηση πολλών πτυχών του δημόσιου θεσμικού χώρου. Η διεκδικητική ασάφεια, οι κοινωνικές συμμαχίες συχνά περνάνε πάνω από τα σοβαρά και υπαρκτά προβλήματα ποιότητας και κοινωνικής δικαιοσύνης, τα οποία καταστρέφουν κάθε έννοια συλλογικότητας ή αίσθησης του συνανήκειν.
Συμπαράσταση σε έναν κλάδο δεν σημαίνει ακύρωση της κριτικής προς πολλές από τις λειτουργίες και υπηρεσίες του. Ο εργαζόμενος «είναι», φυσικά, τα δικαιώματά του, φυσικά η δημοκρατική συνθήκη κάτω από την οποία πρέπει να λειτουργεί, είναι όμως και η κουλτούρα κοινωνικής προσφοράς και δημοκρατίας που πρέπει να τον διατρέχει, είναι και η φιλοπονία, η τιμιότητά του, είναι και η αλληλεγγύη που αισθάνεται προς τον λήπτη της δικής του υπηρεσίας.
Ένας στρόβιλος αντιμεταθέσεων, παρεκτοπίσεων και μεταλλάξεων έχει σαρώσει εύκολες κατηγοριοποιήσεις και επομένως συνθήματα ή πολιτικές αποφάσεις, ακόμα και πολιτικές εντάξεις ή κομματικές κατασκευές θολώνουν και χάνουν πολύ μεγάλο μέρος του περιεχομένου που η Ιστορία τούς έχει αποθέσει.
