Με χαμηλές προσδοκίες και για τις δυο πλευρές ξεκίνησαν στην Κωνσταντινούπολη ο 61ος κύκλος των διερευνητικών επαφών μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας, έπειτα από σχεδόν 5 χρόνια. Επίσημη ατζέντα δεν υπάρχει ενώ συνήθως δεν κρατούνται πρακτικά.
Οι διερευνητικές διαπραγματεύσεις στο Ντολμά Μπαχτσέ στην Κωνσταντινούπολη, οι οποίες ξεκίνησαν στις 11.00 ώρα Τουρκίας (10.00 ώρα Ελλλάδας), διήρκεσαν μέχρι τις 14.30 ώρα Τουρκίας (13.30 ώρα Ελλάδας).
Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές συμφωνήθηκε ο επόμενος -62ος γύρος- θα γίνει στην Αθήνα, αλλά ακόμη δεν είναι γνωστό πότε.
Στην τουρκική αντιπροσωπεία συμμετείχε και ο εκπρόσωπος του Ερντογάν Ιμπραήμ Καλίν, ο οποίος υποδέχθηκε στην ελληνική αποστολή της οποίας ηγείται ο διπλωμάτης Παύλος Αποστολίδης ο οποίος ασχολείται με το θέμα από το 2010. Στην αποστολή συμμετείχε επίσης ο πρέσβης Αλέξανδρος Κουγιού ο οποίος στο παρελθόν έχει ηγηθεί της αρμόδιας Δ/νσης του ΥΠΕΞ για την Τουρκία.
Στην τουρκική αντιπροσωπεία ήταν ακόμα ο Σεντάτ Ονάλ, υφυπουργός Εξωτερικών, και ο Τσαγατάι Έρτζιγιες, διευθυντής αεροναυτιλιακών του τουρκικού ΥΠΕΞ.
Η ελληνική πλευρά επισημαίνει ότι δεν συζητά θέμα αποστρατιωτικοποίησης των νησιών και δεν διαπραγματεύεται οποιοδήποτε θέμα αφορά την εθνική κυριαρχία. Σημειώνει ότι η απόφαση για την επέκταση των χωρικών υδάτων αποτελεί κυριαρχικό δικαίωμα της χώρας η οποία διατηρεί στο ακέραιο το δικαίωμα επέκτασης των χωρικών της υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια οπουδήποτε και οποτεδήποτε.
Έτσι, συζητά μόνο για την οριοθέτηση της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης και της υφαλοκρηπίδας στο Αιγαίο και την ανατολική Μεσόγειο, πάντα στη βάση του Διεθνούς Δικαίου.
Σημειώνεται πως ο 61ος γύρος διεξάγεται δύο μήνες πριν από τη σύνοδο κορυφής της ΕΕ της 25ης-26ης Μαρτίου, κατά την οποία ο ύπατος εκπρόσωπός της Ζοσέπ Μπορέλ θα υποβάλει την έκθεσή του σχετικά με την πορεία των πολιτικών, οικονομικών και εμπορικών σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας.
Η ανησυχία του ΣΥΡΙΖΑ
Την επανέναρξη των διερευνητικών χαιρέτισε από την πρώτη στιγμή ο ΣΥΡΙΖΑ, που τάσσεται υπέρ του εποικοδομητικού διαλόγου με την Τουρκία, με στόχο μια έντιμη συμφωνία.
Η αξιωματική αντιπολίτευση δεν κρύβει την ανησυχία της για την έλλειψη στρατηγικής της κυβέρνησης απέναντι σε μια Τουρκία που είναι η πιο επιθετική της τελευταίας 25ετίας, όπως υπογράμμισε, πρόσφατα ο Αλέξης Τσίπρας.
Η ανησυχία αυτή ενισχύεται και από την έλλειψη έγκαιρης και ενδελεχούς ενημέρωσης εκ μέρους της κυβέρνησης Μητσοτάκη, η οποία διεκδικεί εθνική συναίνεση εν είδει λευκής επιταγής. Το πρόσφατο παρελθόν της συντηρητικής παράταξης, ωστόσο, δεν εμπνέει καμία εμπιστοσύνη - και ο ΣΥΡΙΖΑ επιμένει να ξέρει ποιες είναι οι κόκκινες γραμμές.
Το ιστορικό των διερευνητικών
Η διαδικασία των εμπιστευτικών διερευνητικών επαφών συμφωνήθηκε τον Μάρτιο του 2002, στο πλαίσιο της διαδικασίας της ελληνο-τουρκικής προσέγγισης που εγκαινιάσθηκε το 1999 και είναι άτυπες συνομιλίες και όχι διαπραγματεύσεις.
Σκοπός είναι να διερευνηθεί εάν και κατά πόσον υπάρχει κοινός τόπος και συντρέχουν οι προϋποθέσεις για την έναρξη διαπραγματεύσεων που θα μπορούσαν ενδεχομένως να καταλήξουν σε συμφωνία για την υφαλοκρηπίδα και την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη, στη βάση του Διεθνούς Δικαίου.
Σε περίπτωση που διαφανεί ότι δεν καθίσταται δυνατή η εξεύρεση κοινού εδάφους, πάγια θέση της Ελλάδας, η οποία συνάδει απολύτως με το διεθνές δίκαιο και έχει τεθεί και ως κριτήριο στην ενταξιακή πορεία της Τουρκίας, είναι η παραπομπή του ζητήματος στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης (ΔΔΧ).
Δεδομένου, όμως, ότι η Τουρκία δεν έχει αναγνωρίσει τη γενική υποχρεωτική δικαιοδοσία του Δικαστηρίου, απαιτείται ειδική συμφωνία (συνυποσχετικό) που θα αποτελέσει τη νομική βάση για τη δικαιοδοσία του ΔΔΧ.
