Του Γ. Τριποταμιανού
Στην καρδιά του κέντρου της Αθήνας υπάρχει ένας μικρός δρόμος. Είναι δεν είναι 150 μέτρα μήκους. Και όμως αυτόν τον μικροσκοπικό δρόμο, την οδό Δραγατσανίου, θα πρέπει να την επισκέπτονται όλοι οι φοιτητές των οικονομικών και πολιτικών επιστημών με τους καθηγητές τους αλλά και οι πολιτικοί. Σε αυτά τα 150 μέτρα, έχει γραφεί η σύγχρονη οικονομική ιστορία της χώρας και το δίχως άλλο σε αυτόν μπορεί να δει το μέλλον της ελληνικής οικονομίας αν συνεχιστούν να εφαρμόζονται οι νεοφιλελεύθερες συνταγές.
Στις δεκαετίες του '60, '70 και '80 η Δραγατσανίου ήταν η μικρογραφία της ελληνικής οικονομίας. Τα ισόγεια καταστήματα αλλά και εκείνα που βρίσκονταν στις πολυδαίδαλες στοές της, φιλοξενούσαν επιχειρήσεις ηλεκτρικών ειδών. Λευκές συσκευές και τηλεοράσεις ήταν η πραμάτεια τους. Οι έμποροι, στο σύνολό τους Έλληνες επιχειρηματίες, οι οποίοι αξιοποίησαν το ευνοϊκό περιβάλλον από την άνοδο της οικοδομής και τη βελτίωση του επιπέδου ζωής της μεσαίας τάξης. Μάλιστα, πολλοί από αυτούς -χωρίς ενδεχομένως να το συνειδητοποιούν- είχαν μετατραπεί σε μικρές καταναλωτικές τράπεζες, καθώς καθιέρωσαν τις πωλήσεις με δόσεις ώστε να προσελκύσουν πελατεία.
Στους ορόφους των πολυκατοικιών της Δραγατσανίου βρίσκονταν τα κεντρικά γραφεία μερικών εμβληματικών για την ελληνική οικονομία βιομηχανικών και εμπορικών επιχειρήσεων. Σχεδόν όλες τους ελληνικών συμφερόντων, είχαν καταφέρει να μείνουν όρθιες από την οικονομική λαίλαπα των μεταπολεμικών χρόνων και να αναπτυχθούν.
Σήμερα, η εικόνα αυτού του δρόμου δεν έχει καμία σχέση με το ένδοξο παρελθόν της. Οι ελληνικές επιχειρήσεις ηλεκτρικών ειδών της εποχής εκείνης σχεδόν στο σύνολό τους έκλεισαν, καθώς δεν άντεξαν στον ανταγωνισμό των πολυεθνικών του κλάδου της τελευταίας δεκαπενταετίας. Μαζί με αυτές σταμάτησαν να λειτουργούν πολλές βιομηχανικές επιχειρήσεις συναρμολόγησης, που έδιναν μεροκάματο σε χιλιάδες ανθρώπους. Σίγουρα κανένας μικρομεσαίος επιχειρηματίας, όπως ήταν οι έμποροι της Δραγατσανίου, δεν θα μπορούσε να αντέξει στον λυσσώδη ανταγωνισμό των πολυεθνικών που είχαν πρόσβαση σε φθηνά κεφάλαια, που μπορούσαν λόγω παγκόσμιου μεγέθους να διαπραγματευτούν και να επιβάλουν όρους στους προμηθευτές και να δαπανούν εκατομμύρια σε διαφημιστικές καμπάνιες. Η εξαφάνιση των «τηλεορασάδων» της Δραγατσανίου μεταφράζεται σε απώλειες εκατοντάδων θέσεων εργασίας αλλά και -το σημαντικότερο- στον πλήρη έλεγχο της συγκεκριμένης αγοράς από ξένες αλυσίδες. Στη νέα κατάσταση που διαμορφώθηκε, το ελληνικό εμπόριο έχει αποβληθεί και οι μετρημένες στα δάχτυλα του ενός χεριού πολυεθνικές επιχειρήσεις έχουν καταφέρει να διαμορφώσουν πρωτόγνωρες συνθήκες συγκέντρωσης.
Από τις επιχειρήσεις που βρίσκονταν στους ορόφους, άλλες εξαγοράστηκαν από ξένους ανταγωνιστές τους, άλλες φαλίρισαν και άλλες μετακόμισαν και διεθνοποιήθηκαν, με τους Έλληνες ιδιοκτήτες να μετατρέπονται σε απλούς διαχειριστές και υπόλογους στους μετόχους τους.
Αυτή η ζοφερή εικόνα δίνει μια γεύση από το μέλλον της ελληνικής οικονομίας, η οποία είναι πολύ αμφίβολο κατά πόσο θα είναι ελληνική, αν δεν υπάρξουν έστω και αυτήν την ύστατη ώρα πολιτικές που θα στηρίζουν τους Έλληνες επιχειρηματίες.
