Αβεβαιότητα, σύγχυση και ακρίβεια φέρνουν τα νέα τιμολόγια ρεύματος που τίθενται σε ισχύ από 1ης/1/2024, τα οποία, εντέλει, αφήνουν τους καταναλωτές στο σκοτάδι σχετικά με το τελικό κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας που θα κληθούν να λάβουν σε λιγότερο από έναν μήνα.
Η επιλογή που διατείνεται η κυβέρνηση πως έχουν τα νοικοκυριά είναι μάλλον στη σφαίρα του φανταστικού, καθώς μέχρι στιγμής οι προμηθευτές ανακοίνωσαν σε όλα τα κυμαινόμενα τιμολόγια (ουσιαστικά στο πράσινο ειδικό τιμολόγιο και στο κίτρινο) «βασικές τιμές», όχι τελικές, καθώς αυτές εξαρτώνται από το κλείσιμο της χονδρεμπορικής αγοράς του Δεκεμβρίου, και παραπέμπουν σε τελικές λιανικές τιμές έως 1ης/1/2024.
Ακόμα και το περίφημο «ειδικό» (πράσινο) τιμολόγιο που θεσμοθέτησε η κυβέρνηση ως πιο... ασφαλές δεν δίνει την τελική εικόνα της λιανικής τιμής, καθώς περιλαμβάνει ρήτρα αναπροσαρμογής, που βαφτίστηκε «μηχανισμός διακύμανσης» και προφανώς συνδέεται με την τρέχουσα πορεία της χονδρεμπορικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας.
Το βέβαιο είναι ότι παγιώνονται οι αυξήσεις στα τιμολόγια, σε σχέση τουλάχιστον με τα προ κρίσεων επίπεδα (αρχές 2021), ενώ περιλαμβάνονται και κάποιες... κρυφές ανατιμήσεις, όπως αυτές στο πάγιο.
Αυξημένο πάγιο
Η κυρίαρχη στην προμήθεια ΔΕΗ ανακοίνωσε ότι μετατρέπει το γνωστό και παλαιότερο οικιακό τιμολόγιο, το Γ1 (ή Γ1Ν με «νυχτερινό»), στο ειδικό ή πράσινο, ενώ διαθέτει παράλληλα δύο σταθερά (μπλε σήμανσης) και ένα κυμαινόμενο που έχει προσθέσει τους τελευταίους μήνες ως εναλλακτικό (κίτρινης σήμανσης).
Δεδομένου ότι το Γ1 εκπροσωπεί μάλλον τα περισσότερα νοικοκυριά -αν και πρόκειται για καθετοποιημένο παίκτη (παραγωγός και προμηθευτής ηλεκτρικής ενέργειας)-, θα επιχειρήσουμε μια ανάλυσή του.
Κατ’ αρχάς το «πράσινο» τιμολόγιο της ΔΕΗ έρχεται με αύξηση της τάξεως του 42,85% στο μηνιαίο πάγιο, το οποίο από 3,5 ευρώ/μήνα, από 1ης/1/2024 αυξάνεται σε 5 ευρώ/μήνα. Σημειώνεται ότι πρόκειται για τη δεύτερη ανατίμηση του παγίου από το περσινό καλοκαίρι, όταν τέθηκε σε ισχύ το προσωρινό καθεστώς, που λήγει 31/12/2023.
Χωρίς τελική τιμή
Η βασική τιμή που δίνει για τον Ιανουάριο η ΔΕΗ εκκινεί από τα 16 λεπτά/κιλοβατώρα για καταναλώσεις έως 500 κιλοβατώρες και φτάνει έως 17,2 λεπτά/κιλοβατώρα για τις μεγαλύτερες καταναλώσεις. Όμως, περιλαμβάνει και μια «έκπτωση» 20% επί αυτών των αρχικών τιμών για να καταλήξει σε «τελική βασική τιμή» (ημέρας) 12,8-13,76 λεπτά/κιλοβατώρα. Ωστόσο, αυτή δεν είναι η τελική τιμή καταναλωτή, καθώς θα πρέπει να προστεθεί το αποτέλεσμα από τον νέο σύνθετο τύπο που προβλέπει το κόστος από τον μηχανισμό διακύμανσης. Ο μηχανισμός λαμβάνει υπόψη την τιμή εκκαθάρισης αγοράς (ΤΕΑ), δηλαδή της μέσης χονδρεμπορικής τιμής ρεύματος, του προηγούμενου από τον μήνα κατανάλωσης, εν προκειμένω του Δεκεμβρίου, αλλά και του προ-προηγούμενου, ήτοι του Νοεμβρίου, με βάση συντελεστές που έχει ορίσει η κάθε εταιρεία ελεύθερα. Η ΔΕΗ έχει ορίσει κάτω και άνω όριο ενεργοποίησης της ρήτρας μεταξύ 85-95 ευρώ/μεγαβατώρα.
Θυμίζουμε ενδεικτικά ότι ο Νοέμβριος έκλεισε με ΤΕΑ στα 105,4 ευρώ/μεγαβατώρα, οπότε η ενεργοποίηση προς τα πάνω μάλλον είναι δεδομένη.
Η λιανική τιμή του Δεκεμβρίου διαμορφώνεται σε 17-18,2 λεπτά/κιλοβατώρα, ενώ μαζί με την (τελευταία) επιδότηση των 2,5 λεπτών καταλήγει σε 14,5-15,7 λεπτά/κιλοβατώρα.
Αν και η βασική τιμή Ιανουαρίου φαίνεται χαμηλότερη από του Δεκεμβρίου, οι καταναλωτές πρέπει να λάβουν υπόψη ότι δεν είναι η τελική. Υπολογίζουμε ότι μόνο αν, για παράδειγμα, η ΤΕΑ Δεκεμβρίου παραμείνει ακριβώς στα ίδια με του Νοεμβρίου επίπεδα, η τελική λιανική τιμή (για 500 κιλοβατώρες κατανάλωσης) θα διαμορφωθεί κοντά στα 14,5 λεπτά, όπως και σήμερα δηλαδή.
Σε κάθε περίπτωση το Γ1 την άνοιξη του 2021 πρόσφερε την κιλοβατώρα στα 11 λεπτά, οπότε ακόμα κι αν δεν μεταβληθεί η τιμή, μιλάμε ήδη για αύξηση τουλάχιστον 32%.
Ενδιαφέρον όμως έχει και το κίτρινο τιμολόγιο της ΔΕΗ που υπολογίζεται ακριβώς με τον ίδιο τρόπο (τύπο), αλλά με διαφορές τόσο στις βασικές τελικές τιμές όσο και στους συντελεστές του μηχανισμού διακύμανσης, και ενδεχομένως για κάποιες κατηγορίες καταναλώσεων να αποδειχθεί πιο οικονομικό έναντι του θεσμοθετημένου ειδικού τιμολογίου που διαφημίζει σθεναρά η κυβέρνηση.
Παράλληλα, οι εναλλακτικοί πάροχοι έχουν ανακοινώσει επίσης «τελική βασική τιμή» ακόμη και σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα από αυτά της ΔΕΗ (π.χ., κάτω από 10 λεπτά) αλλά με διαφορετικούς συντελεστές (π.χ., άνω όριο στα 50 λεπτά), που σε κάποιες περιπτώσεις αναμένεται να οδηγήσουν ακόμα και σε υψηλότερες τελικές τιμές, ενώ ορισμένοι δεν έχουν συνυπολογίσει ακόμα εκπτώσεις, κάτι που καθιστά ακόμα και τη σύγκριση που επαγγελλόταν η κυβέρνηση μάλλον αδύνατη στην παρούσα φάση.
