Καταστρατηγώντας ακόμη και τον ίδιο τον προϋπολογισμό της αλλά και τα μέτρα που είχε πάρει η κυβέρνηση Μητσοτάκη για τους αυτοαπασχολούμενους στο πρόσφατο παρελθόν (μείωση του φορολογικού συντελεστή στο 9%, από 22% πριν από τις εκλογές του 2023), προχωρά άμεσα σε ένα σύστημα brutal «αντικειμενικού» προσδιορισμού του εισοδήματος περίπου 500.000 ελεύθερων επαγγελματιών. Στόχος, η είσπραξη από το 2024 και κάθε επόμενη χρονιά 800 εκατομμυρίων ευρώ τουλάχιστον από τη φορολόγηση του εισοδήματος των αυτοαπασχολούμενων, οι οποίοι την ψήφισαν σε ποσοστό 56% κατά τις τελευταίες βουλευτικές εκλογές.
Το εσπευσμένο της εφαρμογής του νόμου (συνήθως τα φορολογικά μέτρα ψηφίζονται για να ισχύσουν την επόμενη χρονιά) και η φορολόγηση με τους νέους συντελεστές των αυτοαπασχολούμενων για τα εισοδήματα του 2023 δεν δικαιολογούνται με την… ξαφνική ανακάλυψη της «εκτεταμένης φοροδιαφυγής». Τα σχετικά απολογιστικά στοιχεία για τα υποδηλωμένα έσοδα των ελεύθερων επαγγελματιών που σε ποσοστό 70% και πλέον δηλώνουν ετήσιο καθαρό εισόδημα (όχι τζίρο) κάτω από 10.000 ευρώ ήταν γνωστά πάνω από μια δεκαετία. Ήταν γνωστά κι όταν η κυβέρνηση της Ν.Δ. ψήφιζε τη μείωση του φορολογικού συντελεστή από το 22% στο 9%, δίνοντας έτσι μια ουσιαστική παροχή μέχρι 1.300 ευρώ ετησίως στο 90% των ελευθεροεπαγγελματιών και λοιπών αυτοαπασχολούμενων -προφανέστατα πλέον- για ψηφοθηρικούς λόγους.
Τι αλλάζει
Τώρα θεωρεί ως minimum φορολογητέο εισόδημα το 14πλάσιο του βασικού μισθού (780 ευρώ μεικτά), δηλαδή τα 10.920 ευρώ. Εξ αυτού προκύπτει ότι, εφόσον δηλωθεί ακριβώς αυτό το ποσό, ο φορολογούμενος θα πληρώσει βάσει του ισχύοντος συντελεστή 9% τα 900 ευρώ για τα πρώτα 10.000 ευρώ, συν 920 επί 22% (που είναι το επόμενο φορολογικό κλιμάκιο), δηλαδή άλλα 202,40 ευρώ και επιπλέον 325 τέλος επιτηδεύματος. Άθροισμα: 1.427,40 ευρώ. Αν κάνει το λάθος και δηλώσει 10.000 ευρώ, θα πληρώσει περισσότερα, γιατί θα επιβαρυνθεί το 100% του τέλους επιτηδεύματος, ήτοι 900 ευρώ φόρο για τα δηλούμενα 10 χιλιάρικα, συν 650 τέλος επιτηδεύματος, σύνολο 1.550 ευρώ. Στην πραγματικότητα, για τους 700.000 ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους καθιερώνεται κεφαλικός φόρος 1.427,40 ευρώ κατ’ ελάχιστον.
Το μέτρο ισχύει με διαφορετικό τρόπο για ορισμένες κατηγορίες. Σύμφωνα με το υπουργείο Οικονομικών, το τεκμήριο της ελάχιστης αμοιβής είναι μαχητό. Μπορεί να αμφισβητηθεί από τον φορολογούμενο εφόσον μπορεί να αποδείξει με βάση πραγματικά στοιχεία (λόγοι ανωτέρας βίας, στρατιωτική θητεία, νοσηλεία κ.λπ.) ότι τα κέρδη του ήταν λιγότερα.
Επίσης, προβλέπεται μείωση της ελάχιστης αμοιβής στις εξής περιπτώσεις:
1. Στους ελεύθερους επαγγελματίες με αναπηρία ίση ή μεγαλύτερη του 80% (μείωση 50%) και σε εκείνους που ασκούν δραστηριότητα και έχουν την κύρια κατοικία τους σε χωριά με πληθυσμό έως 500 κατοίκους και σε νησιά κάτω από 3.100 κατοίκους (μείωση 50%).
2. Στους ελεύθερους επαγγελματίες με νεοσύστατη επιχειρηματική δραστηριότητα για τα τρία πρώτα χρόνια (απαλλάσσονται πλήρως από την ελάχιστη αμοιβή). Για τον τέταρτο χρόνο θα ισχύει μείωση της ελάχιστης αμοιβής κατά 67% και για τον πέμπτο χρόνο κατά 33%.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΑΑΔΕ, τα επιπλέον έσοδα που αναμένονται από την παρέμβαση στη φορολογία των ελεύθερων επαγγελματιών εκτιμάται πως θα ανέλθουν σε 874 εκατ. ευρώ τον χρόνο.
Σύμφωνα με το υπουργείο Οικονομικών, σήμερα το 71% των ελεύθερων επαγγελματιών εμφανίζει εισόδημα κάτω από 10.920 ευρώ, δηλαδή χαμηλότερο από τον κατώτατο μισθό. Οι μισοί (47%) πληρώνουν φόρο έως 1.000 ευρώ τον χρόνο και το 27% πληρώνει από 1.000 ως 3.000 ευρώ. Με το νέο σύστημα, μέχρι 1.000 ευρώ θα πληρώνει το 17% και το 54% (διπλάσιοι σε σχέση με πριν) θα πληρώνει 1.000-3.000 ευρώ. Πάντα κατά το υπουργείο Οικονομικών, με την υλοποίηση της μεταρρύθμισης, σε σύνολο 735.320 ελεύθερων επαγγελματιών, οι 138.000 θα έχουν μείωση της φορολογικής επιβάρυνσης κατά 560 ευρώ κατά μέσο όρο ο καθένας, οι 124.000 δεν θα έχουν επιβάρυνση ή ελάφρυνση και οι 473.000 θα πληρώσουν μεγαλύτερο φόρο, κατά μέσο όρο 1.444 ευρώ ο καθένας. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι τουλάχιστον για 473.000 αυτοαπασχολούμενους προκύπτει φορολογική επιβάρυνση κατά 151% ετησίως.
Γιατί τώρα
Η κυβερνητική κίνηση είναι εμφανώς εσπευσμένη και η επίκληση της «εκτεταμένης φοροδιαφυγής» είναι απλώς φύλλο συκής. Ακριβώς ίδια ήταν η εικόνα και πριν, και μετά το 2019. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη, παρά την ύπαρξη ακριβώς των ίδιων δεδομένων, μείωσε σε 9%, από 22%, τον συντελεστή της φορολογικής κλίμακας για τις πρώτες 10.000 ευρώ δηλούμενου εισοδήματος.
Στην πραγματικότητα, πρόκειται για φορολογική επιδρομή κατά των ελεύθερων επαγγελματιών με την επιβολή υποχρεωτικού ελάχιστου «κεφαλικού φόρου». Η κυβέρνηση έχει ως πραγματικό στόχο τη συγκέντρωση επιπλέον 800 εκατ. ως 1 δισ. ευρώ στα κρατικά ταμεία.
Η ξαφνική στροφή, μετά το πολυετές «χάιδεμα» της κυβέρνησης στους ελευθεροεπαγγελματίες, και τα συνεχή αναθέματα κατά της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ για τεράστια επιβάρυνση των μικρομεσαίων δεν προκαλούν έκπληξη στους παρακολουθούντες τη δημοσιονομική πορεία της χώρας. Πέρα από την καθαρά και περίτρανα πλέον αποδεικνυόμενη άγρια ψηφοθηρία της Ν.Δ., αποδεικνύεται και κάτι επιπλέον. Παρά τον παντοιοτρόπως εκφραζόμενο ενθουσιασμό για την αναβάθμιση από την S&P, το κόστος δανεισμού για το Ελληνικό Δημόσιο παραμένει σε υψηλά επίπεδα, άνω του 4%. Οι έκτακτες συνθήκες οι οποίες προέκυψαν εξαιτίας των φυσικών καταστροφών του καλοκαιριού και λόγω της θεομηνίας στη Θεσσαλία δεν μπορούν να καλυφθούν από τον κρατικό προϋπολογισμό με τα ελάχιστα προβλεπόμενα σχετικά κονδύλια. Ταυτοχρόνως, φαίνεται να υπάρχει δυσκολία στην πρόσβαση σε νέα ευρωπαϊκά κονδύλια. Οι χρηματοοικονομικές αβεβαιότητες είναι πολλές, οι γεωπολιτικές συγκρούσεις εντεινόμενες και κάποια πρόδρομα υφεσιακά φαινόμενα -παρά την επίσημη αισιοδοξία- υπαρκτά. Μόλις πριν από λίγες μέρες η Εθνική Τράπεζα έκρουσε τον κώδωνα κινδύνου για τη συνεχιζόμενη πτώση των εξαγωγών. Παράλληλα, σε όλη την Ευρωζώνη επί πολλούς μήνες η βιομηχανική παραγωγή και οι σχετικές παραγγελίες μειώνονται.
Προς παρόν, ο πληθωρισμός και η συνεπακόλουθη αύξηση των κρατικών εσόδων από τον ΦΠΑ σώζουν τον προϋπολογισμό, ενώ το μεγάλο τουριστικό ρεύμα σώζει το ισοζύγιο εξωτερικών πληρωμών και ενισχύει το ΑΕΠ. Το δε ράλι στην οικοδομική δραστηριότητα δεν θα είναι διαρκές. Άρα η κυβέρνηση ψάχνει για νέες πηγές κρατικών εσόδων εφαρμόζοντας ένα μέτρο επί δικαίων και αδίκων. Καταπατώντας κάθε προεκλογική της δέσμευση, η κυβέρνηση Μητσοτάκη, που ψηφίστηκε περίπου από το 56% των αυτοαπασχολούμενων, στρέφεται ευθέως κατά της εκλογικής της πελατείας, μιας και η επόμενη αναμέτρηση στις κάλπες είναι αρκετά μακριά, σχεδόν τέσσερα χρόνια.
