Παρά την καταγραφόμενη μείωση του πληθωρισμού -γεγονός που οφείλεται κυρίως στην πτώση των τιμών στον τομέα της ενέργειας λόγω της μειωμένης ζήτησης του καλοκαιριού-, οι τιμές σε βασικά προϊόντα πρώτης ανάγκης εξακολουθούν την υψηλή πτήση τους.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρατίθενται αναλυτικά στο τελευταίο newsletter του Τμήματος Οικονομικής Έρευνας της Eurobank (7 ημέρες Οικονομία,14/7/2023), στις δώδεκα επί μέρους ομάδες αγαθών και υπηρεσιών που συνθέτουν τον Εναρμονισμένο Δείκτη Τιμών Καταναλωτή ( η μεταβολή του οποίου είναι ο πληθωρισμός), τον περασμένο Ιούνιο, η κατηγορία της διατροφής και μη αλκοολούχων ποτών σημείωσε την υψηλότερη αύξηση με 12,5%. Ακολούθησαν με μικρότερες αυξήσεις οι ομάδες αγαθών και υπηρεσιών της υγείας (7,8%), των διαρκών αγαθών - ειδών νοικοκυριού και υπηρεσιών (7,3%), της ένδυσης και υπόδησης (5,9%), των ξενοδοχείων - καφέ - εστιατορίων (5,7%), των άλλων αγαθών και υπηρεσιών (4,0%), της αναψυχής - πολιτιστικών δραστηριοτήτων (3,3%), της εκπαίδευσης (2,2%) και των αλκοολούχων ποτών και καπνού (2,1%). Αντιθέτως, σε τρεις κατηγορίες καταγράφηκε πτώση των τιμών. Αυτές ήταν: οι επικοινωνίες (-2,7%), οι μεταφορές (-5,3%) και η στέγαση, νερό, ηλεκτρικό, αέριο και άλλα καύσιμα (-12,1%).
Αυτά, βέβαια, αφορούν τις τιμές...
Η αφθονία των ολίγων
Εχει όμως ιδιαίτερο ενδιαφέρον το πώς η συνεχιζόμενη ραγδαία αύξηση των τιμών σε βασικά προϊόντα, όπως τα τρόφιμα, επηρέασε την καταναλωτική συμπεριφορά, άρα την οικονομική κατάσταση και κατά συνέπεια την καθημερινότητα της σημαντικής πλειονότητας των πολιτών.
Κατά το τετράμηνο Ιανουαρίου - Απριλίου 2023, ο δείκτης όγκου λιανικού εμπορίου, δηλαδή οι πωλήσεις σε σταθερές τιμές, σημείωσε πτώση κατά 3,2% σε σύγκριση με το αντίστοιχο τετράμηνο του 2022 και κατά 1,8% ως προς το ακριβώς προηγούμενο χρονικά τετράμηνο Σεπτεμβρίου - Δεκεμβρίου 2022. Δηλαδή είχαμε πτώση της κατανάλωσης.
Αλλά, ω του θαύματος, την ίδια στιγμή ο τζίρος (κύκλος εργασιών ) του λιανικού εμπορίου κινήθηκε ανοδικά κατά 5,1% σε ετήσια βάση. Συνεπώς, το πρώτο τετράμηνο του τρέχοντος έτους τα ελληνικά νοικοκυριά αγόρασαν λιγότερα προϊόντα λιανικής σε σχέση με πέρυσι, παρά ταύτα ξόδεψαν περισσότερα χρήματα για την απόκτηση των εν λόγω αγαθών.
Πάρτι υπερκερδών
Το 2023 η αύξηση του τζίρου και των κερδών στα προϊόντα τροφίμων στα super market φαίνεται να συνεχίζεται, με εντεινόμενο μάλιστα ρυθμό.
Υπενθυμίζεται ότι η αξία πωλήσεων (τζίρος) στα τρόφιμα - ποτά αυξήθηκε το 2022 κατά 7,1% σε σύγκριση με το 2021, ενώ ο όγκος πωλήσεων ήταν οριακά στο συν. Σύμφωνα με την εξειδικευμένη εταιρεία Nielsen, που καταγράφει τις εξελίξεις στον χώρο, ο τζίρος στον κλάδο του οργανωμένου λιανεμπορίου τροφίμων διαμορφώθηκε το 2022 κοντά στα 12 δισεκατομμύρια ευρώ (συν 7,1% ως προς το 2021).
Σύμφωνα με τις μετρήσεις της ίδιας εταιρείας και με βάση την εικόνα του πρώτου τετράμηνου του 2023 (Ιανουάριος - Απρίλιος), αύξηση 9,1% κατέγραψε ο τζίρος των super market, με τους όγκους να υποχωρούν, γύρω στο -3,5%, σύμφωνα με τα στοιχεία της Nielsen. Η εταιρεία αποδίδει την εξέλιξη αυτή ευθέως στον πληθωρισμό. Αξίζει βεβαίως να υπογραμμιστεί η επιτάχυνση της αύξησης του τζίρου των super market από το 7,1 στο 9,1% παρά την επιβράδυνση του πληθωρισμού, καθώς οι τιμές βεβαίως δεν μειώθηκαν, επιβραδύνθηκε μόνο η αύξησή τους.
Αναλυτικότερα, με βάση τα πιο πρόσφατα στοιχεία της Nielsen (έως 30 Απριλίου 2023), την αύξηση του τζίρου «οδηγούν» τα τρόφιμα και ποτά, τόσο τα φρέσκα (+8,9%) όσο και τα τυποποιημένα (+9,3%).
Η «φτήνεια» τρώει τον παρά...
Είναι πλέον γεγονός αναμφισβήτητο ότι ανθεί η βιομηχανία αλλά και η αγορά λιανικής των non label ή «ιδιωτικής ετικέτας» προϊόντων. Κάθε μεγάλη αλυσίδα super market αναθέτει φασόν την παραγωγή και συσκευασία, με δικό της εμπορικό σήμα, πολλών κατηγοριών προϊόντων. Από ζυμαρικά και όσπρια μέχρι γαλακτοκομικά….
Δεδομένου ότι δεν υπάρχει κόστος προώθησης (διαφήμιση κ.λπ.) των εν λόγω προϊόντων, τα super market αυξάνουν στα ράφια τους σταδιακά, αλλά ταχύτερα πλέον, τις ποσότητες με «δικά» τους προϊόντα. Τα οποία είναι μεν φθηνότερα αλλά έχουν μεγαλύτερο περιθώριο κέρδους, κάτι βεβαίως που αυξάνει την καθαρή κερδοφορία τους, όπως αποδεικνύουν και τα σχετικά στοιχεία των ισολογισμών τους.
Είναι χαρακτηριστικό ότι το μερίδιο (σε αξία) των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας συνεχίζει να κινείται σε ανοδική τροχιά, φτάνοντας σε σύνολο αγοράς στο 25%, με τους καταναλωτές να δηλώνουν ότι επιλέγουν τα προϊόντα αυτά όχι μόνο για τη σχετικά χαμηλή τους τιμή (58% των ερωτηθέντων σε σχετική έρευνα πάντα της Nielsen), αλλά και γιατί είναι εξίσου ποιοτικά με τα επώνυμα (καταγραφή σε ποσοστό άνω του 75%).
Πάντως έχει αποτυπωθεί με τον πλέον κατηγορηματικό τρόπο, από τα στοιχεία που παρατίθενται σε αυτό το άρθρο (από ΕΛΣΤΑΤ, Nielsen, Eurobank Research) για τη μείωση του όγκου των πωλούμενων προϊόντων σε συνδυασμό με την αύξηση της δαπάνης (σε αξία) των νοικοκυριών, ότι το περίφημο «καλάθι του νοικοκυριού» δεν έχει παίξει παρά μόνο επικοινωνιακό ρόλο, ενώ η σφόδρα πιθανή αναζωπύρωση του πληθωρισμού με την είσοδο στη χειμερινή περίοδο θα επιτείνει την εικόνα της αύξησης των εσόδων για τα super market με παράλληλη μείωση των αγορών (κατ΄ όγκο) από τους καταναλωτές.
