Σε κλίμα αντιδράσεων τόσο για την πραγματική δημοσιονομική επιβάρυνση από το κόστος του νέου επικουρικού συστήματος όσο και από το «τζογάρισμα» των εισφορών αναμένεται να εισαχθεί στην Ολομέλεια της Βουλής στις 23 Αυγούστου το νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας με τίτλο «Ασφαλιστική Μεταρρύθμιση για τη Νέα Γενιά: εισαγωγή κεφαλαιοποιητικού συστήματος προκαθορισμένων εισφορών στην επικουρική ασφάλιση, ίδρυση, οργάνωση και λειτουργία Ταμείου Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης και συναφείς διατάξεις».
Πρόκειται για το νέο ασφαλιστικό νομοσχέδιο της κυβέρνησης, με στόχο (εάν δεν υπάρξουν και πάλι οξύτατες αντιδράσεις από την Κομισιόν) να εφαρμοστεί από 1.1.2022. Σημειώνεται ότι η Κομισιόν είχε εκφράσει ενστάσεις στο νομοσχέδιο της κυβέρνησης Μητσοτάκη λόγω του σοβαρού αντίκτυπου που φέρει στο δημόσιο χρέος της χώρας η -ουσιαστικά- ιδιωτικοποίηση της επικουρικής ασφάλισης.
Το κόστος
Το «χρηματοδοτικό κενό», ή το κόστος μετάβασης, είναι άνω των 56 δισ. ευρώ και, εάν συνυπολογιστούν και οι διακηρυσσόμενες εγγυήσεις των χορηγούμενων κεφαλαιοποιητικών επικουρικών συντάξεων, θα φτάσει στο επίπεδο των 75-78 δισ. ευρώ. Γεγονός που αναφέρεται ρητά και στην αναλογιστική μελέτη είναι ότι στις συντάξεις χηρείας και αναπηρίας δεν έχουν υπολογιστεί τυχόν εγγυήσεις για κατώτατα όρια και, σε περίπτωση που γίνει αυτό, θα πρέπει να υπάρξει πρόσθετη χρηματοδότηση.
Το κόστος μετάβασης θα επιβαρύνει την αποπληρωμή του δημόσιου χρέους κατά 49%. Πρέπει να επισημανθεί ότι το κόστος αυτό εξαρτάται άμεσα από το ύψος των αποδόσεων των κεφαλαίων και τη γενικότερη χρηματοοικονομική συγκυρία.
Στην περίπτωση μιας νέας μακροχρόνιας ύφεσης το κράτος θα κληθεί με περιορισμένα δημόσια έσοδα να καλύψει διπλή «ζημιά»: το κενό στη χρηματοδότηση του παλαιού συστήματος και τη διαφορά μεταξύ των εγγυημένων επικουρικών συντάξεων του νέου συστήματος και αυτών που θα προκύπτουν από το χαμηλό επίπεδο των αποδόσεων.
Την ίδια στιγμή η κυβέρνηση «κόβει» 900 εκατομμύρια κατ’ έτος (δαπάνη προϋπολογισμού) από τους χαμηλοσυνταξιούχους και τους φτωχούς και τα δίνει στα κοράκια των χρηματαγορών! Είναι ενδεικτικό το ότι δεν κατατέθηκε στη Βουλή, ως όφειλε, επικαιροποιημένη έκθεση του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους και καμία αξιόπιστη μελέτη για τη δραματική επίπτωση του νέου κεφαλαιοποιητικού συστήματος, που εκτιμάται ότι θα επιβαρύνει το δημόσιο χρέος κατά 49%.
Απώλεια χρημάτων για τους ασφαλισμένους
Τα κεφαλαιοποιητικά συστήματα λειτουργούν στο πλαίσιο του επενδυτικού κινδύνου και εξαρτώνται από τις μεταβολές και τις διακυμάνσεις των αγορών σε παγκόσμιο επίπεδο. Με άλλα λόγια ο ασφαλισμένος τοποθετεί τα χρήματά του στην ατομική μερίδα, όμως αυτά τίθενται υπό το βάρος της αβεβαιότητας του επενδυτικού κινδύνου.
Υπάρχουν άπειρα παραδείγματα κατάρρευσης. Έχει υπολογιστεί ότι από το 1970 μέχρι το 2007 έχουν σημειωθεί 124 καταρρεύσεις στον χρηματοπιστωτικό τομέα (π.χ Lehman Brothers, Bear Stearn, Citigroup, Barclays κ.λπ.).
Χαρακτηριστικότερο όμως όλων είναι το παράδειγμα της μετοχής της AIG, της μεγαλύτερης ασφαλιστικής των ΗΠΑ, που τον Σεπτέμβριο του 2008 μέσα σε λίγες μέρες έπεσε από τα 70 στα 5,5 δολάρια, με αποτέλεσμα οι ΗΠΑ να αναλάβουν το κόστος ασφαλιστικών συμβολαίων ύψους 85 δισ. ευρώ. Κατέρρευσε γιατί είχε στο χαρτοφυλάκιό της ασφάλιστρα κινδύνου swap πάνω από 440 δισ. ευρώ, τα οποία αχρηστεύτηκαν.
Ελληνικό παράδειγμα πτώχευσης ασφαλιστικής εταιρείας αποτελεί η Ασπίς Πρόνοια, που υποσχόταν στα συνταξιοδοτικά και επενδυτικά της προγράμματα εγγυημένη απόδοση 7,5%!
Εξάλλου στο άρθρο 47 «Στρατηγική Επενδύσεων» δεν αποκλείει τη δυνατότητα επενδύσεων και σε μη ρυθμιζόμενες αγορές, καθώς και επενδύσεων σε παράγωγα χρηματοπιστωτικά μέσα, δηλαδή υψηλού ρίσκου, όπως τα δομημένα ομόλογα και ενυπόθηκα ομόλογα. Είναι νωπές οι μνήμες από το σκάνδαλο των δομημένων ομολόγων και τα ασφαλιστικά ταμεία.
Τι θα συμβεί λοιπόν σε περιπτώσεις που οι «επενδύσεις» εκτεθειμένες στον «κίνδυνο των αγορών» δεν ευδοκιμήσουν; Η απάντηση είναι πως πολλοί ασφαλισμένοι θα κινδυνεύσουν να χάσουν τα χρήματά τους.
