Η κλιματική κρίση απειλεί τη διατροφική ασφάλεια. Η διαπίστωση αυτή έγινε ξανά επίκαιρη με αφορμή τη γιορτή του Πάσχα των Καθολικών και το φαινόμενο «chocolate meltdown» που εκτίναξε τις τιμές του κακάο, το οποίο παράγεται σε μεγάλο ποσοστό στη Δυτική Αφρική. Όμως δεν «λιώνει» μόνο η σοκολάτα εξαιτίας της κλιματικής κρίσης.
Εδώ και καιρό οι επιστήμονες έχουν σημάνει συναγερμό για το λάδι, τον καφέ ως και τις... πατάτες, υπογραμμίζοντας ότι η υπερθέρμανση του πλανήτη συνδέεται με προβλήματα συγκομιδής σε σημαντικές περιοχές καλλιεργειών και αλλάζει επί τα χείρω τα οικονομικά δεδομένα του παγκόσμιου διατροφικού χάρτη. Συγκεκριμένα, σε ανακοίνωσή της στο εξειδικευμένο περιοδικό Nature Communications ομάδα επιστημόνων επισημαίνει τους κινδύνους που συνεπάγεται η υποτίμηση από τα μοντέλα προγνώσεων του συνδυασμού μειωμένων σοδειών με ακραία κλιματικά φαινόμενα, όπως, για παράδειγμα, η σοβαρή ξηρασία που πλήττει από τον Φεβρουάριο χώρες παραγωγής του κακάο, όπως η Γκάνα ή η Ακτή Ελεφαντοστού. Το φαινόμενο πλήττει συνολικά τη Δυτική Αφρική, με τη θερμοκρασία να αυξάνεται κατά 4 (!) βαθμούς Κελσίου. Η υψηλή θερμότητα αποδυναμώνει τα ήδη γερασμένα κακαόδεντρα, τα οποία είχαν υποστεί και ισχυρές νεροποντές τον περασμένο Δεκέμβριο... Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της ΜΚΟ επιστημόνων World Weather Attribution, ένας τέτοιας έντασης καύσωνας κανονικά θα σημειωνόταν μία φορά σε εκατό χρόνια. Σήμερα, εξαιτίας της κλιματικής κρίσης, παρατηρείται μία φορά κάθε δέκα χρόνια, με αύξηση της θερμοκρασίας κατά μέσο όρο της τάξης του 1,2 βαθμού Κελσίου τα τελευταία τέσσερα χρόνια. Οι επιστήμονες επισήμαναν ότι αν οι εκπομπές αερίων από τα ορυκτά καύσιμα δεν περιοριστούν σύντομα και αν η παγκόσμια θερμοκρασία αυξηθεί πάνω από 2 βαθμούς Κελσίου σε σχέση με τα επίπεδα της προβιομηχανικής περιόδου, τέτοιου είδους καύσωνες θα σημειώνονται κάθε χρόνο, με ό,τι αυτό συνεπάγεται και για την παραγωγή τροφίμων...
Ηδη πριν από τρία χρόνια μια μεγάλη έρευνα του Ινστιτούτου Περιβαλλοντικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Άμστερνταμ έκρουε τον κώδωνα του κινδύνου σχετικά με τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης στις προμήθειες προϊόντων της Ευρώπης, που «στο άμεσο μέλλον μπορεί να διαταραχθούν εξαιτίας σοβαρών ξηρασιών σε άλλες περιοχές του κόσμου. Ο καφές, το κακάο, το ζαχαροκάλαμο, το φοινικέλαιο και η σόγια είναι τα κλιματικά πιο ευάλωτα εισαγόμενα προϊόντα». Έτσι εξηγούσε τότε η καθηγήτρια του έγκριτου βρετανικού Πανεπιστημίου Ρίντινγκ τη σημασία των ευρημάτων εκείνης της έρευνας: «Πρόκειται για σημαντική μελέτη που αναδεικνύει την πολυπλοκότητα της διατροφικής ασφάλειας σε έναν όλο και περισσότερο διασυνδεδεμένο και κλιματικά ανασφαλή κόσμο. Τα νοικοκυριά στην Ευρώπη έχουν ήδη γνωρίσει μεγάλη διατροφική ανασφάλεια εξαιτίας της ξηρασίας εκτός των συνόρων της. Για παράδειγμα, κατά τη διατροφική κρίση το 2008 τα νοικοκυριά με χαμηλό εισόδημα επλήγησαν ιδιαίτερα από τις αυξήσεις των τιμών των τροφίμων». Αλλά ούτε οι χώρες παραγωγής ούτε οι παραγωγοί κερδίζουν από τις αυξήσεις αυτές. «Οι τιμές του κακάο έφθασαν σε επίπεδα ρεκόρ στη διεθνή αγορά. Παραδόξως, αυτή η εξέλιξη δεν σημαίνει υψηλότερα εισοδήματα για τους παραγωγούς» παρατήρησε, μιλώντας στον βρετανική Guardian, ο Αμουρλάγιε Τουρέ, ανώτατος σύμβουλος της ΜΚΟ Mighty Earth. «Αυτές οι τιμές-ρεκόρ του κακάο ελάχιστα θα ωφελήσουν τις ίδιες τις χώρες παραγωγής, καθώς οι πρώτες ύλες μετατρέπονται σε τελικό προϊόν μετά την εξαγωγή τους» εξήγησε ο ίδιος.
Η Ρένα Δούρου είναι μέλος της Π.Γ. του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ., υπεύθυνη για θέματα Διεθνών Σχέσεων-Εξωτερικής Πολιτικής και Ευρωπαϊκής, Ενέργειας, Περιβάλλοντος, βουλεύτρια Β2 Δυτικής Αθήνας
