Live τώρα    
20°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
20 °C
17.6°C20.7°C
3 BF 52%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Ελαφρές νεφώσεις
19 °C
16.9°C20.8°C
2 BF 57%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
21 °C
20.4°C21.0°C
4 BF 53%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
18 °C
16.9°C17.8°C
4 BF 59%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
16 °C
16.2°C16.9°C
2 BF 63%
Το Βρυσάκι
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Το Βρυσάκι

133985720-c.jpg

Λίγους μήνες πριν, η στήλη ασχολήθηκε με την Παναγία Βλασσαρού, την παλιά αθηναϊκή εκκλησία που κατεδαφίστηκε μαζί με την ομώνυμη γειτονιά, για να αποκαλυφθεί η Αρχαία Αγορά της Αθήνας. Αυτή η γειτονιά ανήκε στην ευρύτερη συνοικία Βρυσάκι, στη «χαμένη Ατλαντίδα της Αθήνας», όπως την αποκάλεσαν.

Η συνοικία πήρε το όνομά της από μια μεσαιωνική κρήνη, της οποίας ο θόρυβος -το «μουρμούρισμα», κατά τον Δημήτρη Καμπούρογλου- ήταν έμμετρος, γιατί εκεί οι Αθηναίοι εμπνέονταν τους στίχους για διάφορες σάτιρες. Άλλοι υποστηρίζουν ότι οφείλει το όνομα στον αρχαίο Ευρυσάκη, γιο του Αίαντα του Τελαμώνιου. Το Βρυσάκι ήταν μια πυκνοκατοικημένη συνοικία χωρίς σαφές πολεοδομικό σχέδιο, με πολλούς και στενούς δρόμους. Η μεγαλύτερη οδός ήταν η Αρείου Πάγου και η μικρότερη η Βουλευτηρίου. Είχε δυο μεγάλες πλατείες, την πλατεία του Θησείου και την πλατεία των Γιγάντων, την οποία κοσμούσαν δύο γιγάντια αγάλματα που είχαν βρεθεί στην περιοχή. Υπήρχαν και δυο μικρότερες πλατείες, εκείνη της Βλασσαρούς και μια άλλη των Αγίων Αποστόλων με τα πολλά μαγαζιά. Πιο γνωστά ήταν το καφενείο του Καρατζά, όπου σύχναζαν οι βενιζελικοί, και το καφενείο του Σοφού, όπου σύχναζαν οι βασιλόφρονες. Όπως φαίνεται, ήταν έντονα και τότε τα πολιτικά πάθη. Στο Βρυσάκι, αν και ήταν κυρίως μια φτωχική συνοικία στην οποία έμεναν εργάτες και πρόσφυγες, συναντούσες και δημόσιους υπαλλήλους, αλλά και μεσοαστούς. Αυτή η ποικιλία φαινόταν και στην ποιότητα των σπιτιών.

Οι ανασκαφές της Αμερικανικής Αρχαιολογικής Σχολής ξεκίνησαν το 1931, σταμάτησαν λόγω του πολέμου και του Εμφυλίου που ακολούθησε και ξεκίνησαν πάλι στη δεκαετία του ’50. Το τελευταίο μνημείο που κατεδαφίστηκε ήταν ένας αλευρόμυλος στην οδό Αδριανού 13. Κατά τη διάρκεια των απαλλοτριώσεων και των ανασκαφών δεν άλλαξε ριζικά μόνο η εικόνα του ιστορικού κέντρου της Αθήνας, αλλά και η ζωή 5.000 ανθρώπων, που εγκατέλειψαν την περιοχή αναγκαστικά. Παράγκες προσφύγων, μαγαζιά, εργοστάσια, καφενεία, λαϊκά και νεοκλασικά σπίτια κατεδαφίστηκαν. Όλα αυτά δεν έγιναν χωρίς πόνο και ταλαιπωρία για τους ανθρώπους που, μαζί με τα σπίτια τους, έχασαν τη γειτονιά, τις συνήθειες, την καθημερινότητά τους, τις αναμνήσεις, τη ζωή τους, δηλαδή. Έχουν σωθεί επιστολές με εκκλήσεις ή οργισμένες αντιδράσεις ξεριζωμένων κατοίκων.

Στο Βρυσάκι έμενε και ο Γάλλος πρόξενος Φοβέλ, που είχε στο σπίτι του πλήθος κλεμμένων αρχαιοτήτων, οι οποίες καταστράφηκαν κατά τη διάρκεια της Επανάστασης, όταν το σπίτι του έγινε στάχτη και συντρίμμια, ενώ ο ίδιος είχε ήδη διαφύγει.

Το 2020 κυκλοφόρησε ένας τόμος της Σιλβί Ντιμόν για τη χαμένη συνοικία και σήμερα λειτουργεί στους Αέρηδες έκθεση ζωγραφικής με υδατογραφίες της Αρτέμιδας Χατζηγιαννάκη με το ίδιο θέμα.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL