Live τώρα    
25°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
25 °C
22.8°C26.3°C
3 BF 32%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
24 °C
22.6°C26.2°C
3 BF 34%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
21 °C
19.0°C24.8°C
2 BF 50%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
20.8°C21.8°C
2 BF 65%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
24 °C
23.9°C24.5°C
2 BF 33%
Η ολέθρια πλευρά της εκπαιδευτικής κρίσης
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Η ολέθρια πλευρά της εκπαιδευτικής κρίσης

ΕΚΠΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΠΡΟΠΥΛΑΙΑ
EUROKINISSI/ΤΑΤΙΑΝΑ ΜΠΟΛΑΡΗ

Η τραπεζική κρίση, η κρίση ολόκληρου του χρηματοπιστωτικού συστήματος, έγινε κρίση οντότητας (με τον κίνδυνο διάλυσης την περίοδο 2009-2011 της ευρείας Ευρωζώνης προς χάριν μια στενότερης - κατά Σόιμπλε), εξελίχθηκε σε υγειονομική (που αποσταθεροποίησε, εκτός από τον κοινωνικό ιστό, τις εργασιακές σχέσεις και τα δημόσια συστήματα Υγείας), ενεργειακή και επισιτιστική σήμερα (με τη χρηματιστηριοποίηση και τη ενέργειας, και της τροφής). Ούτως ή άλλως, η κρίση ταυτότητας του ευρωπαϊκού χώρου υπάρχει πολλές δεκαετίες και συνεχίζει να αναπτύσσεται λαμβάνοντας οξύτερες μορφές στα λαϊκά στρώματα. Έχω ξαναγράψει ότι η κρίση είναι εμπορική, στρατηγική επιλογή μεγάλων, διεθνών θεσμικών και οικονομικών παραγόντων.

Αλλά αν η «κρίση είναι μια ευκαιρία» για κάποιους πειρατές της οικονομίας και των θεσμών, θα μπορούσε να είναι μια ευκαιρία και «από την ανάποδη». Έχουν γραφτεί πολλά για την ιδεολογική ανακαίνιση της έννοιας του κοινωνικού κράτους. Για τη δυνατότητα να ξανασχεδιαστεί το δημόσιο σύστημα Υγείας και να ανασυγκροτηθεί, όχι με επιδοματικούς και ηττοπαθείς όρους, ο λεγόμενος (από τον Ανδρέα Παπανδρέου) «κοινωνικός μισθός».

Εκείνο όμως που είναι δύσκολα ανατάξιμο είναι ο χώρος της εκπαίδευσης. Γιατί η εκπαίδευση, εκτός από τον γνωσιοκεντρικό, μαθησιακό, έχει και έναν πολύ ευρύτερο και βαθύτερο χαρακτήρα. Το σχολείο είναι μια κοινωνική δομή που οργανώνει μια ολόκληρη επικράτεια. Επηρεάζει τη συγκρότηση γειτονιάς, εισέρχεται εκ των πραγμάτων μέσα στις οικογένειες, διακτινίζεται στην τοπική αγορά. Το σχολείο συνθέτει ένα πυκνό δίκτυο, δημιουργεί κίνηση και δράσεις ενός μεγάλου πληθυσμιακού χώρου. Δάσκαλοι αλλά και γονείς και ειδικοί επιστήμονες το εντοπίζουν. Ισχυρή, δομημένη, άκαμπτη βία, μειοψηφική, αλλά που εκδηλώνεται με ένταση, έτσι που να παραλύει ή να αποσταθεροποιεί όλο τον μαθητικό πληθυσμό, έτσι που παραλύει, συχνά, τον δάσκαλο μέσα στη θεσμική του αδυναμία (τίποτα δεν τον προστατεύει), που μπορεί να καταστρέψει το δημόσιο αγαθό, το αρχιτεκτόνημα, τις υποδομές, την αισθητική, την κοινωνικότητα. Γιατί σχολείο είναι και το διάλειμμα, και το παιχνίδι, και οι ελεύσεις των γονιών, και οι σχέσεις με τους δασκάλους, ένα κοινωνικό μελίσσι που αναπτύσσεται. Η πιο ισχυρή πολιτιστικά δομή είναι το σχολείο της γειτονιάς κι αυτό αποδομείται. Και με την επίδραση της πανδημικής μοναξιάς, με την ευρύτερη αποσταθεροποίηση αναφορών (όχι ειδώλων, αλλά αναφορών), με τη συντριβή της κοινωνικής ισορροπίας, με την εκτράχυνση του οικογενειακού κλίματος, το σχολείο πάει περίπατο.

Το Ινστιτούτο ΚΑΝΕΠ/ΓΣΕΕ έχει κάνει πολλές μελέτες (να ανατρέξει ο αναγνώστης στις ετήσιες εκθέσεις του) αλλά και πολλοί εκπαιδευτικοί, ειδικοί επιστήμονες έχουν εργαστεί πάνω στη διαρροή μαθητικού πληθυσμού ανάλογα με την ταξική κλίμακα, συνοικία, πόλη, χωριό κ.λπ. Πολλοί μελετητές και εκπαιδευτικοί εντοπίζουν μια νεο-αγραμματοσύνη, έναν νεο-αναλφαβητισμό, που πατάει είτε σε μια ρηχή και αναφομοίωτη πολυμάθεια είτε σε μια άρνηση κάθε αξιωματικής αλήθειας. Ο πιο ευάλωτος στις επάλληλες κρίσεις είναι ο μαθητής, ο νεαρός λήπτης των κυμάτων καταστροφής, ο οποίος δεν βρίσκεται σε θέση εκλογίκευσης ή διανοητικής και οικονομικής άμυνας. Συνήθως οι συζητήσεις εξαντλούνται στα δευτερογενή προβλήματα και όχι στο πρωτογενές: δεν σε καταξιώνει η μάθηση, δεν μετασχηματίζεται σε κανένα βεβαιωτικό αγαθό ο μαθησιακός κόπος. Η μάθηση έχει τρωθεί πολιτιστικά. Δεν είναι θέμα γνωστικής έντασης ή αλλαγών γνωστικού μείγματος κ.λπ. Είναι θέμα χαράς, πλήρωσης, συνομάδωσης, επιβεβαίωσης, παρέας, φάσης, παιχνιδιού. Όλα αυτά που έχουν σαρωθεί. Γιατί; Δεν τα επιτρέπει άραγε η πόλη που ζεις, δεν τα επιτρέπει ο ανταγωνισμός με το γειτονόπουλο, δεν τα επιτρέπει ένας γονεϊκός εγωισμός, μια διδακτική ανεπάρκεια; Όλα αυτά τα επιμέρους συντίθενται όχι ως αιτίες, αλλά ως επιφαινόμενα αυτής της δομικής πολιτιστικής καταστροφής που προσπαθώ να περιγράψω.

(Θα συνεχίσω)

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL