Η πανδημία και η διαχείρισή της από την ελληνική κυβέρνηση τον τελευταίο ενάμιση χρόνο έχει διαμορφώσει πολλές παράλληλες πραγματικότητες και έχει ενισχύσει τις ανισότητες. Ένα από τα πιο τρανταχτά παραδείγματα είναι η πραγματικότητα που εκλήθησαν και καλούνται να αντιμετωπίσουν οι αιτούντες άσυλο, πρόσφυγες και μετανάστες.
Η επιχείρηση “Αγνοδίκη”, την οποία επικαλείται το υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου, όπως αποτυπώθηκε στην πράξη δεν ήταν τίποτα άλλο από περιοριστικά μέτρα κυκλοφορίας και κλείσιμο εντός των δομών και των Κέντρων Υποδοχής και Ταυτοποίησης (ΚΥΤ). Μέτρα τα οποία ξεκίνησαν μεν με το πρώτο λοκντάουν αλλά δεν έληξαν μαζί με αυτό, αφήνοντας τους ανθρώπους “κλειδωμένους” σε συνθήκες συνωστισμού που δεν μπορούσαν να τηρηθούν μέτρα προστασίας, όπως κατήγγειλαν εδώ και έναν χρόνο όλες σχεδόν οι ανθρωπιστικές οργανώσεις που δρουν στη χώρα μας.
Σε αυτή τη φάση της πανδημίας στη χώρα μας το βάρος της ατζέντας έχει πέσει στον εμβολιασμό του πληθυσμού. Τι γίνεται όμως με τον μεταναστευτικό και προσφυγικό πληθυσμό;
Καθυστερημένη έναρξη εμβολιασμών
Παρά τις διαβεβαιώσεις ότι η διαδικασία εμβολιασμού των αιτούντων άσυλο, προσφύγων και μεταναστών, θα γίνει παράλληλα με τους Έλληνες και τις δικαιολογίες Μηταράκη ότι πρόκειται για πολύ νέο πληθυσμό, υπονοώντας ουσιαστικά ότι όταν φτάσει η σειρά των νεότερων ηλικιών θα δούμε και τον εμβολιασμό του πληθυσμού αυτού, τελικά το υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου ανακοίνωσε την έναρξη του εμβολιασμού σε ΚΥΤ και δομές μόλις στις 3 Ιουνίου!
Το ξεκίνημα δεν έγινε ταυτόχρονα σε όλα τα ΚΥΤ και τις δομές, ο εμβολιασμός ξεκίνησε από το Καρά Τεπέ της Λέσβου, τη ΒΙΑΛ της Χίου και το Βαθύ της Σάμου και στη συνέχεια πέρασε και σε άλλες δομές. Σύμφωνα με το υπουργείο Μετανάστευσης, οι εμβολιασμοί γίνονται με το μονοδοσικό εμβόλιο της Johnson από περιοδεύον στις δομές κλιμάκιο του ΕΟΔΥ κάθε Παρασκευή.
Μάλιστα η έναρξη των εμβολιασμών συνοδεύτηκε από την παραδοχή του γενικού γραμματέα Υποδοχής Μάνου Λογοθέτη στο ΑΠΕ - ΜΠΕ ότι ένα 30% του πληθυσμού έχει ήδη νοσήσει, εκτιμώντας ότι ο δρόμος για την ανοσία ήταν μικρός και ότι “μέχρι στιγμής (σ.σ.: 3 Ιουνίου) έχει δείξει ενδιαφέρον να εμβολιαστεί περίπου το 15% των φιλοξενουμένων στα ΚΥΤ”.
Εμβολιασμοί στα ΚΥΤ, ανισότητες και στοιχεία στο περίπου
Ζητήσαμε στοιχεία από το υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου για την πορεία των εμβολιασμών σε κάθε ΚΥΤ και δομή φιλοξενίας. Σύμφωνα με την απάντηση του υπουργείου, μέχρι το πρώτο δεκαήμερο Ιουλίου, στα ΚΥΤ είχαν εμβολιαστεί 630 αιτούντες άσυλο και είχαν ζητήσει να εμβολιαστούν ακόμα 1.600, χωρίς όμως να δίνεται αριθμός ανά ΚΥΤ. Το υπουργείο εκτιμούσε ότι οι 1.600 θα εμβολιαστούν “μέχρι τέλος Αυγούστου” και μάλιστα τοποθετούσε στο άθροισμα αυτό (630 + 1.600) το 65% του πληθυσμού των ΚΥΤ, καθώς, με υπολογισμούς στο περίπου, το υπουργείο θεωρεί ότι ο προς εμβολιασμό πληθυσμός των ΚΥΤ, αφαιρώντας όσους έχουν νοσήσει και τα παιδιά, είναι γύρω στους 3.000. Επιπλέον παραδέχεται ότι η εικόνα έχει αλλάξει και πια περισσότερος κόσμος ζητάει να εμβολιαστεί.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Κορωνοϊός / Εμβόλιο μόνο αν ξέρεις ελληνικά!
Ωστόσο, μιλώντας με τη Λίζα Παπαδημητρίου, υπεύθυνη συνηγορίας των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στο κλιμάκιο Λέσβου, η εικόνα διαφέρει. “Παρά την παραφιλολογία ότι δεν θέλουν οι πρόσφυγες να εμβολιαστούν, από τη στιγμή που άρχισε αυτή η ευαισθητοποίηση τουλάχιστον 2.000 άνθρωποι από έναν πληθυσμό περίπου 4.000, δηλαδή μιλάμε για το 50% του ενήλικου πληθυσμού, δήλωσαν ότι θέλουν να εμβολιαστούν. Το πρόβλημα είναι ότι αυτή τη στιγμή οι εμβολιασμοί έχουν σταματήσει στους 375 περίπου. Δεν έχουμε κάποια απάντηση γιατί δεν προχωρούν οι εμβολιασμοί”, τονίζει προσθέτοντας ότι άργησε πάρα πολύ να ξεκινήσει ο εμβολιασμός για τον προσφυγικό πληθυσμό.
Στη Σάμο, οι Samos Volunteers σε δελτίου Τύπου της 21ης Ιουλίου καταγγέλλουν ότι αρχικά έφτασαν στο νησί 100 δόσεις, ωστόσο η ζήτηση από τους αιτούντες ήταν μεγαλύτερη και την προηγούμενη εβδομάδα έφτασαν 25 ακόμα δόσεις, αλλά και πάλι δεν φτάνουν, καθώς περιμένουν άνθρωποι ήδη από τον προηγούμενο μήνα. Όπως προσθέτουν, η επίσημη δικαιολογία ήταν ότι δεν υπάρχουν διαθέσιμα εμβόλια και αντιπαραβάλλουν το ότι αυτή τη στιγμή υπάρχουν διαθέσιμα εμβόλια για τον ντόπιο πληθυσμό. Ταυτόχρονα, μέχρι τις 11 Ιουλίου δεν είχαν γίνει ακόμα εμβολιασμοί στα ΚΥΤ της Κω και της Λέρου, σύμφωνα με δηλώσεις των διοικητών των ΚΥΤ στην ΕΡΤ.
Μόλις 400 εμβολιάστηκαν στην ενδοχώρα
Στις δομές της ενδοχώρας, οι αριθμοί είναι ακόμα μικρότεροι, με την απάντηση του υπουργείου Μετανάστευσης να είναι ότι έχουν γίνει “πάνω από 400”, χωρίς όμως να διευκρινίζεται και εδώ σε ποιες δομές και πόσοι έχουν γίνει, σε όσες δομές έχουν γίνει, εμβολιασμοί. Ο πληθυσμός δε των δομών φιλοξενίας ,σύμφωνα με δηλώσεις του Ν. Μηταράκη στις 15 Ιουλίου, ήταν 49.200 τον Ιούνιο του 2021. Αν υποθέσουμε ότι από αυτούς το 1/3 περίπου είναι μικρά παιδιά, άρα δεν εμβολιάζονται, και πάλι η αναλογία δείχνει χαμηλότατη εμβολιαστική κάλυψη.
“Πολύ μικρός αριθμός έχει εμβολιαστεί, από την εικόνα που έχουμε, κι αυτό έχει να κάνει καθαρά με το ότι όλη αυτή η προσπάθεια δεν έγινε με οργανωμένο τρόπο, με σωστή επικοινωνία και η όλη διαχείριση το προηγούμενο διάστημα είχε επιπτώσεις στην αντίληψη των ανθρώπων για τον εμβολιασμό”, μας εξηγεί ο γενικός διευθυντής της Intersos Ελλάδας Απόστολος Βεΐζης.
Κέντρα κράτησης
Στα κέντρα κράτησης (ΠΡΟΚΕΚΑ), αυτή τη στιγμή γίνεται προσπάθεια να δοθεί σε όλους τους κρατούμενους μετανάστες ο ΠΑΜΚΑ για να γίνει ο εμβολιασμός, σύμφωνα με το αρχηγείο της ΕΛ.ΑΣ. Στα κέντρα κράτησης, όπως προκύπτει από την απάντηση της ΕΛ.ΑΣ., δεν εμβολιάζονται με το μονοδοσικό και μέχρι στιγμής έχουν εμβολιαστεί 36 (οι 26 και με τις δύο δόσεις) στην Πέτρου Ράλλη και 139 (και με τις δύο δόσεις) στην Αμυγδαλέζα.
Ο λαβύρινθος των ΑΜΚΑ, ΠΑΜΚΑ και οι αποκλεισμοί
Ο μικρός δρόμος για την ανοσία των αιτούντων άσυλο, των προσφύγων και των μεταναστών όμως είναι εξαιρετικά δύσκολος, όπως αποδεικνύεται, δεδομένου ότι ο εμβολιασμός τους συνδέεται με το νομικό καθεστώς τους!
“Όταν ξεκίνησαν οι εμβολιασμοί, 3 Ιουνίου, υπήρχαν άνθρωποι που είχαν δηλώσει τη διάθεσή τους να εμβολιαστούν και άνθρωποι που είχαν πάρει αρνητική απάντηση για το άσυλο, οπότε αυτούς τους ανθρώπους δεν τους εντάξανε και τώρα λααμβάνεται μέριμνα να ενταχθούν στον εμβολιασμό, μετά από πιέσεις”, επισημαίνει ο Απ. Βεΐζης στην ΑΥΓΗ της Κυριακής. Σύμφωνα με Απ. Βεΐζη, από την Υπηρεσία Ασύλου ανέφεραν ότι δεν είναι δική τους αρμοδιότητα και ότι οι συγκεκριμένοι θα μπορούσαν να βγάλουν ΠΑΜΚΑ για να εμβολιαστούν.
Ο ΠΑΜΚΑ είναι ο προσωρινός ΑΜΚΑ και θεσμοθετήθηκε τον περασμένο Μάρτιο, ενώ με ΚΥΑ του Μαΐου καθορίζονται ειδικότερες κατηγορίες δικαιούχων έκδοσης ΠΑΜΚΑ, δηλαδή αιτούντες άσυλο και ασυνόδευτοι ανήλικοι χωρίς Προσωρινό Αριθμό Ασφάλισης και Υγειονομικής Περίθαλψης Αλλοδαπού (ΠΑΑΥΠΑ), καθώς και οι κρατούμενοι πολίτες τρίτων χωρών κέντρα κράτησης (ΠΡΟΚΕΚΑ).
“Με αυτές τις δύο ρυθμίσεις η διαδικασία γίνεται πιο περίπλοκη και δεν εξασφαλίζεται το κύριο ζητούμενο, που είναι ο εμβολιασμός του συνόλου του πληθυσμού, η δημιουργία τείχους ανοσίας και εντέλει η προάσπιση της δημόσιας υγείας. Δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι χωρίς νομικό καθεστώς αποκλείονται αυτομάτως από τη διαδικασία του εμβολιασμού, γεγονός που μπορεί να έχει άμεσο αντίκτυπο στην πορεία της πανδημίας.
Σε όλη τη χώρα υπάρχουν μετανάστες, που ενώ δεν έχουν νομικό καθεστώς, εργάζονται και αποτελούν ενεργό κομμάτι της κοινωνίας”, τόνιζε στις 7 Ιουνίου η οργάνωση Generation 2.0 For Rights, Equality and Diversity, φέρνοντας ως παράδειγμα τους εργάτες γης της Μανωλάδας που δεν καλύπτονται από τις προβλέψεις για εμβολιασμό.
Το γεγονός της σύνδεσης νομικού καθεστώτος και εμβολιασμού άλλωστε το έχουν καταγγείλει και το Ελληνικό Forum Προσφύγων και το Ελληνικό Forum Μεταναστών με επιστολή τους στον αναπληρωτή υπουργό Υγείας Βασίλη Κοντοζαμάνη, στον γενικό γραμματέα Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας Μάριο Θεμιστοκλέους και στην πρόεδρο της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών Μαρία Θεοδωρίδου, στην οποία ζητούν να δοθεί άμεσα πρόσβαση στη διαδικασία του εμβολιασμού για όσους δεν έχουν χαρτιά.
“Το βασικό θέμα είναι ότι δεν μπορεί να μην συμπεριληφθούν όλοι οι άνθρωποι που βρίσκονται στην επικράτεια και κανονικά, εφόσον μιλάμε για ανοσοποίηση του πληθυσμού και είναι πολύ ψηλά στην ατζέντα, έπρεπε να υπάρχουν και μέτρα που να πηγαίνουμε εμείς τον εμβολιασμό στους ανθρώπους αν δεν μπορούν να έλθουν να τον κάνουν μόνοι τους, εφόσον θέλουμε να πετύχει κανονικά”, επισημαίνει η Λ. Παπαδημητρίου.
Σύμφωνα με πληροφορίες, την τελευταία εβδομάδα γίνονται συζητήσεις ανάμεσα στους αρμόδιους κυβερνητικούς φορείς για το πώς θα λυθεί το ζήτημα του εμβολιασμού του πληθυσμού που δεν έχει χαρτιά, χωρίς ωστόσο να έχει υπάρξει μέχρι στιγμής κάποια απόφαση.
Και οι εκτός δομών;
Στους πρόσφυγες και μετανάστες που ζουν εκτός δομών και έχουν ΑΜΚΑ ή ΠΑΜΚΑ ή ΠΑΥΠΑ, άρα θα μπορούσαν θεωρητικά να εμβολιαστούν μαζί με τον ελληνικό πληθυσμό, είναι αμφίβολο κατά πόσο έχει φτάσει η πληροφορία για τον εμβολιασμό. “Πέραν του ΑΜΚΑ και ΠΑΥΠΑ, είναι και πώς θα έχεις πρόσβαση σε νοσοκομείο, αν θα έχεις μετάφραση στο νοσοκομείο, πώς θα κάνεις τις διαδικασίες εφόσον δεν μιλάς τη γλώσσα.
Εκεί θα έπρεπε να υπάρχει μια πρόνοια έτσι ώστε αυτός ο πληθυσμός να μπορεί να έχει πρόσβαση οπωσδήποτε στον εμβολιασμό. Δεν υπάρχει κάποια πρόβλεψη για το πώς αυτός ο πληθυσμός θα έχει πρόσβαση στα εμβολιαστικά κέντρα. Θα πρέπει να μιλάει δηλαδή ελληνικά υποχρεωτικά. Αν δεν είναι σε μια επίσημη δομή που είτε υποστηρίζεται από κοινωνικούς λειτουργούς είτε έχει κάποιο προσωπικό, είναι σχεδόν βέβαιο ότι δεν την έχει αυτή την πληροφορία”, συμπληρώνει η Λ. Παπαδημητρίου.
Για τους πρόσφυγες εκτός δομών, το υπουργείο Μετανάστευσης απάντησε στην ΑΥΓΗ της Κυριακής πως “ενημερώνουν με στοχευμένες ενέργειες ότι όποιος θέλει να εμβολιαστεί, μπορεί να προσέλθει, να βγάλει προσωρινό ΠΑΥΠΑ (όπως γίνεται και με τους τουρίστες που το επιθυμούν) και να εμβολιαστεί. Χωρίς να κρατηθεί, χωρίς να διωχθεί. Και αυτό είναι ένα μέτρο μέχρι να τελειώσει ο συντεταγμένος εμβολιασμός του γενικού πληθυσμού”. Μετά από αυτό, σημειώνουν ότι θα υπάρξουν άλλες στοχευμένες κινήσεις.
