Αν και η δεξιά παράταξη στην Ελλάδα ουδέποτε ενδιαφέρθηκε πραγματικά για τη ρύθμιση του τηλεοπτικού και ραδιοφωνικού τοπίου, ούτε καν προσποιήθηκε ότι ενδιαφέρεται, η ορολογία που επικράτησε για να καταδείξει τις σχέσεις εξάρτησης της Νέας Δημοκρατίας με τους τηλεοπτικούς σταθμούς και τους βαρόνους τους προέρχεται από δύο προέδρους της συντηρητικής παράταξης και πρωθυπουργούς, οι οποίοι είναι αλήθεια ότι ταλαιπωρήθηκαν από το μιντιακό κατεστημένο.
Ο όρος «διαπλοκή» και «διαπλεκόμενα συμφέροντα» εισήχθη στην πολιτική ζωή από τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, ενώ ο όρος «νταβατζήδες» από τον Κώστα Καραμανλή. Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης αναφέρθηκε σε «διαπλεκόμενα πολιτικά και οικονομικά συμφέροντα που είχαν συμμαχήσει εναντίον του για να ρίξουν την κυβέρνησή του (1990-1993). Αναφερόταν στον Αρ. Αλαφούζο της Καθημερινής και του ραδιοφώνου του ΣΚΑΪ (40% ακροαματικότητα τότε) και στον Αντ. Σαμαρά, ο οποίος ίδρυσε την Πολιτική Άνοιξη και αποχώρησε από τη Ν.Δ.
Μία δεκαετία αργότερα, το 2004, ο Κώστας Καραμανλής από την ταβέρνα «Μπαϊρακτάρης» είχε πει «Δεν μπορεί πέντε νταβατζήδες και ξένα κέντρα να εξουσιάζουν την πολιτική ζωή της χώρας». Ο Καραμανλής αναφερόταν σε μιντιάρχες οι οποίοι έπαιρναν δημόσια έργα εξαιτίας της πίεσης που μπορούσαν να ασκήσουν. Έδωσε τη μάχη για τον «βασικό μέτοχο» (τον αποκλεισμό του «βασικού μετόχου» καναλιού από τα δημόσια έργα και προμήθειες), την οποία έχασε, και στη συνέχεια ψήφισε τον Νόμο Ρουσόπουλου για τα ΜΜΕ.
Προσπάθειες ρύθμισης χωρίς αποτέλεσμα
Σε μια πορεία 30 χρόνων από την είσοδο της ιδιωτικής τηλεόρασης το 1989, όποιες προσπάθειες ρύθμισης του τηλεοπτικού πεδίου, με νόμιμο διαγωνισμό, έγιναν με κυβερνήσεις ΠΑΣΟΚ.
Η πρώτη προσπάθεια έγινε από τον Δημήτρη Ρέππα το 1997, με βάση τον Νόμο Βενιζέλου (2328/95). Συγκεντρώθηκαν περί τους 150 φακέλους για σταθμούς εθνικής, περιφερειακής και τοπικής εμβέλειας. Ύστερα από μερικούς μήνες και χωρίς να αξιολογηθούν οι φάκελοι των καναλιών, νομιμοποιήθηκαν όλοι όσοι εξέπεμπαν σήμα. Διαγωνισμός δεν έγινε.
Η δεύτερη προσπάθεια, και πάλι με κυβέρνηση Σημίτη, έγινε επί Χρ. Πρωτόπαπα το 2002, όμως ο διαγωνισμός κατέπεσε στο ΣτΕ επειδή δεν προβλέπονταν θεματικά κανάλια. Ήταν λίγο πριν από τους Ολυμπιακούς του 2004.
Χέρι - χέρι καναλάρχες και Ν.Δ.
Οι δύο επόμενες κυβερνήσεις της Δεξιάς, τόσο του Αντώνη Σαμαρά (2012-2015) όσο και σήμερα του Κυριάκου Μητσοτάκη, όχι μόνο εξομάλυναν τις σχέσεις τους με τα ΜΜΕ, αλλά συχνά δίνουν την εντύπωση ότι έχουν σχέση εταίρων: τα κανάλια υποστήριξαν μέχρι τέλους τις μνημονιακές πολιτικές λιτότητας του Σαμαρά σε τέτοιο βαθμό, ώστε οδηγήθηκαν σε ανυποληψία και διάρρηξη του δεσμού εμπιστοσύνης με το κοινό τους ήδη από το 2012.
Απολάμβαναν όμως χαριστικές ρυθμίσεις και νέα δάνεια από τις τράπεζες προκειμένου να επιβιώνουν, παρότι ο δανεισμός τους ξεπερνούσε τα 500 εκατ. ευρώ. Σε αντιστάθμισμα ενορχήστρωσαν έναν ανηλεή πόλεμο εναντίον του ΣΥΡΙΖΑ που συνεχίστηκε και σε όλη την περίοδο διακυβέρνησης του.
Γιατί ο πόλεμος κατά του ΣΥΡΙΖΑ;
Ο πόλεμος εναντίον του ΣΥΡΙΖΑ συνεχίζεται ακόμη σήμερα, ενώ βρίσκεται στην αξιωματική αντιπολίτευση. Η στάση αυτή είναι αιτιολογημένη:
* Ο ΣΥΡΙΖΑ έκοψε τις προνομιακές σχέσεις με τις τράπεζες.
* Ο ΣΥΡΙΖΑ έβαλε φρένο στην κρατική διαφήμιση με ελέγχους για τη σκοπιμότητα των διαφημιστικών προγραμμάτων του Δημοσίου.
* Ο ΣΥΡΙΖΑ δημιούργησε μητρώο ιντερνετικών επιχειρήσεων ώστε να ελέγχεται ότι η κρατική διαφήμιση διοχετεύεται σε καταγεγραμμένες, υπαρκτές επιχειρήσεις και όχι σε φούσκες του Διαδικτύου.
* Ο ΣΥΡΙΖΑ προώθησε διαγωνισμό για τις τηλεοπτικές άδειες και επέβαλε στα κανάλια για πρώτη φορά να καταβάλλουν αντίτιμο στο Ελληνικό Δημόσιο για τη λειτουργία τους, 3,5 εκατ. ευρώ το χρόνο.
Την ευθύνη είχε αναλάβει ο Νίκος Παππάς, με αποστολή να εξυγιανθεί το τοπίο και να δημιουργηθεί μια κατά το δυνατόν εύρωστη και δυναμική αγορά μέσων ενημέρωσης και ειδικότερα τηλεοπτική αγορά, σε μεγέθη που αντιστοιχούν στα διαφημιστικά κονδύλια που διακινούνται.
“Με τον Κυριάκο” συμπαραστάτη τα κανάλια
Η Νέα Δημοκρατία τότε, «με τον Κυριάκο», είχε υιοθετήσει μέχρι κεραίας τα αιτήματα των ιδιωτικών καναλιών, ενσωμάτωσε ως πολιτική τα αιτήματά τους και έδωσε λυσσαλέα μάχη για να μην προχωρήσει ο διαγωνισμός για τις άδειες: μποϋκοτάρισε επί μήνες τη συγκρότηση ΕΣΡ, βομβάρδιζαν με ερωτήσεις την Κομισιόν (Σπυράκη, Καϊλή) και λάμβαναν μονότονα την απάντηση ότι οι ρυθμίσεις δεν αντιτίθεται στην ευρωπαϊκή νομοθεσία.
Στο μεταξύ το ΣτΕ είχε λάβει 11 αποφάσεις στις οποίες χαρακτήριζε ως αντισυνταγματικό το χάος της έλλειψης αδειών επί δεκαετίες, όμως αυτό λίγο φάνηκε να ενδιαφέρει τους «με τον Κυριάκο».
Ο διαγωνισμός έγινε τελικά, με τη μέθοδο της δημοπρασίας, η αξία του φάσματος προσδιορίστηκε στα 210 εκατ. ευρώ, οι άδειες δόθηκαν με τις προβλέψεις του Νόμου Παππά (4339/2015) -που είχε ως βάση τον Νόμο Βενιζέλου και τον Νόμο Ρουσσόπουλου και συνεχίζει να ισχύει σήμερα- και με τη Ν.Δ. να κλείνει το μάτι από τότε στα κανάλια: όταν θα βγω εγώ, θα σας βολέψω!
Κράτησαν τον λόγο τους
Η Νέα Δημοκρατία κράτησε τον λόγο της. Ενώ η οικονομία καταρρέει, το χρήμα σήμερα ρέει άφθονο για τα κανάλια: δίνει δημόσια κονδύλια με τη μορφή κρατικής διαφήμισης, οι λίστες Πέτσα των 25 εκατ. ευρώ είναι το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα, όπως και η απαλλαγή από τη δόση των 3,5 εκ. ευρώ για τις άδειες.
Η έκπτωση φόρου για τη διαφημιστική δαπάνη που κάνουν οι εταιρείες το 2020 και 2021 είχε αποτέλεσμα -παρά τα αντιθέτως υποστηριζόμενα- τα έσοδα των καναλιών το 2020 να μείνουν στα ίδια επίπεδα με αυτά του 2019! Ποιος κλάδος έχει διατηρήσει τον τζίρο του στον καιρό της πανδημίας; Μόνο τα κανάλια και τα σούπερ μάρκετ!
Επιπλέον ρυθμίσεις που πέρασαν, όπως η απαλλαγή υποβολής «πόθεν έσχες» και η προτεραιότητα στην επίγεια συνδρομητική τηλεόραση, είναι οπωσδήποτε καλοδεχούμενες.
Σε ανταπόδοση οι τηλεοπτικοί σταθμοί προσφέρουν αμέριστη υποστήριξη στον «Κυριάκο», ο οποίος απολαμβάνει μια πρωτοφανή ασυλία για κακούς χειρισμούς: απευθείας αναθέσεις, διασπάθιση δημοσίου χρήματος, Φουρθιώτης, γλέντια στην Ικαρία, εκδρομές στην Πάρνηθα, τηλεκπαίδευση για τα μπάζα, αστυνομική βία και Νέα Σμύρνη, προγράμματα κατάρτισης και οι εκκρεμείς συντάξεις υπολογίζονται σε 200.000.
Η Νέα Δημοκρατία δεν το βάζει κάτω, συνεχίζει να πληρώνει. Με τα δικά μας λεφτά. Και σύμφωνα με νέα στοιχεία πληρώνει πλέον και τις ψηφιακές πλατφόρμες με υψηλά κονδύλια για διαφήμιση, την Google και το Facebook. Γιατί όχι; Από την τσέπη της τα βγάζει;
