Βαθιά είναι τα σημάδια που άφησε πίσω του ο σεισμός 6,7 Ρίχτερ που χτύπησε τη Σάμο το μεσημέρι της περασμένης Παρασκευής και έγινε αισθητός σχεδόν σε όλη την Ελλάδα. Από τους ελέγχους που βρίσκονται σ’ εξέλιξη προκύπτει ότι πάνω από 400 οικογένειες έχουν μείνει χωρίς σπίτι, ενώ χωρίς στέγη έχουν μείνει και δεκάδες επιχειρήσεις, ορισμένες από τις οποίες ανήκουν στους ίδιους ανθρώπους.
Μεγάλο είναι το χτύπημα και για το πολιτισμικό κεφάλαιο του νησιού, καθώς πολλά κτήρια του 19ου αιώνα και υπεραιωνόβιες εκκλησίες έχουν μετατραπεί πλέον σε σωρούς από ερείπια και μπάζα.
Οι περισσότερες ζημιές έχουν καταγραφεί μέχρι στιγμής στην κωμόπολη Βαθύ κι ειδικότερα στον παλιό παραδοσιακό οικισμό Άνω Βαθύ, στο Καρλόβασι, στη Χώρα και στα παραλιακά χωριά Κοκκάρι και Πυθαγόρειο.
Ειδικότερα, από τις 414 κατοικίες που ελέγχθηκαν στις συγκεκριμένες περιοχές κρίθηκαν ως μη κατοικίσιμες οι 400, ενώ από τους ελέγχους που διενεργήθηκαν σε 15 επαγγελματικούς χώρους, κρίθηκαν ακατάλληλοι οι 8. Ακατάλληλα κρίθηκαν και 11 σχολεία από τα συνολικά 44 που επισκέφθηκαν οι μηχανικοί του υπουργείου, πέντε από τα οποία βρίσκονται σε Βαθύ και Άνω Βαθύ και έξι στη Χώρα, στο Πυθαγόρειο και στο Καρλόβασι. Όλα τα σχολεία στο νησί θα παραμείνουν κλειστά τουλάχιστον μέχρι την Τετάρτη.
Τέταρτη μέρα σε σκηνές
Οι κάτοικοι, τώρα, των σπιτιών που υπέστησαν εκτεταμένεςς ζημιές διέμειναν και χθες, για τέταρτη συνεχόμενη ημέρα, στο ύπαιθρο, σε σκηνές και αυτοκίνητα, καθώς πολλές από τις δημόσιες υποδομές όπου θα μπορούσαν να στεγαστούν έχουν κριθεί επίσης ακατάλληλες. Τα σημεία συγκέντρωσης των πληγέντων βρίσκονται στο Δημοτικό Στάδιο Καρλοβάσου και στο δημοτικό πάρκινγκ της περιοχής. Λόγω του κρύου, αρκετοί είναι πάντως οι Σαμιώτες που έχουν καταφύγει στα σπίτια φίλων και συγγενών. Διαθεσιμότητα για φιλοξενία έχουν δηλώσει αυτές τις δύσκολες ώρες και ορισμένα ξενοδοχεία.
Τη μεγαλύτερη ζημιά, όπως μας εξηγούν άνθρωποι της περιοχής, την έχει υποστεί κυρίως το οικιστικό και μεγάλης αρχιτεκτονικής αξίας απόθεμα που υπήρχε από τον 19ο αιώνα, όπως τα νεοκλασικά. «Τα καινούργια κτήρια, δηλαδή αυτά που κτίστηκαν από το ’75 και μετά, είχαν άψογη συμπεριφορά», σημειώνει στην «Α» ο Μανώλης Κυριαζής, πολιτικός μηχανικός εδώ και 38 χρόνια στο νησί.
Σοβαρές είναι οι ζημιές, όπως σημειώνει ο κ. Κυριαζής, και στις εκκλησίες, οι οποίες είναι μεγάλες και κτίστηκαν στις αρχές του 1900. Πολλές από αυτές έχουν υποστεί φθορές στα καμπαναριά και την τοιχοποΐα. Είναι χαρακτηριστικό ότι 21 από τους 35 ιερούς ναούς και τα δημόσια κτήρια που έχουν ελεγχθεί έχουν χαρακτηριστεί «κίτρινα».
Ανυπολόγιστη ζημιά στα Ταμπάκικα
Μεγάλο πλήγμα αναμφίβολα για την ιστορία της Σάμου αποτελεί η καταστροφή που υπέστησαν πολλά κτήρια στα Ταμπάκικα, στο Καρλόβασι. Εκεί γινόταν η βυρσοδεψία από το τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα και το συγκρότημα θεωρείται μοναδικό δείγμα πρωτοβιομηχανικής πόλης.
Τα χειρότερα πιθανότατα θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί αν είχαν προχωρήσει στο διάστημα που έπρεπε τα έργα για τη δημιουργία μιας πανεπιστημιούπολης. Χρειάστηκε όμως να περάσουν πάνω από 15 χρόνια από τη στιγμή που παραχωρήθηκε ο χώρος ώστε να υπογραφεί η σχετική σύμβαση με το Πανεπιστήμιο Αιγαίου και χωρίς να έχει εξασφαλιστεί η συντήρησή τους στο μεσοδιάστημα.
«Δυστυχώς, και στη Σάμο επιβεβαιώθηκε ότι τα κτήρια πέφτουν όταν πέσει η στέγη. Στην περίπτωση των Βυρσοδεψείων, οι στέγες των κτηρίων είτε είχαν διαβρωθεί είτε είχαν πέσει. Το αποτέλεσμα ήταν να περνά υγρασία στην τοιχοποΐα και να τα καθιστά πολύ ευάλωτα στους σεισμούς», εξηγεί ο Μ. Κυριαζής. Ενώ, σαν να μην έφτανε η ζημιά στα κτήρια, προστέθηκε και μία ακόμη σημαντική απώλεια.
Όπως μας μεταφέρει ο δάσκαλος Φώτης Ματζώρος, σε ένα από αυτά τα κτήρια που έπεσαν στεγάζονταν προσωρινά κάποια καΐκια που είχαν διασωθεί για να εκτεθούν στο μέλλον στο «Μουσείο Ναυπηγικών και Ναυτικών Τεχνών του Αιγαίου (ΜΝΝΤΑ)», που δημιουργείται στο Ηραίο. «Δυστυχώς, καταστράφηκαν όλα».
Παρότι έχει ανοίξει διάλογος για τη διάσωση των παλαιών κτηρίων που ακόμη αντέχουν, τα σημάδια για την εικόνα της Σάμου την επόμενη μέρα είναι αποθαρρυντικά. Ήδη έχει γίνει γνωστό ότι σειρά από μαγαζάτορες, που στέγαζαν τις επιχειρήσεις τους σε κτήρια του 19ου αιώνα, θα μεταφερθούν σε νεόκτιστα, αλλάζοντας έτσι τον τύπο της αγοράς.
Αντιπροσωπεία του ΣΥΡΙΖΑ στο νησί
Στο μεταξύ, με σκοπό να ενημερωθεί από κοντά για την κατάσταση που επικρατεί μετά τον μεγάλο σεισμό και να εκφράσει τη στήριξή του, επισκέφθηκε χθες το νησί αντιπροσωπεία του ΣΥΡΙΖΑ. Εκείνο που διαπιστώθηκε είναι ότι όσο περνούν οι μέρες τόσο πιο αντιληπτό γίνεται το μέγεθος της καταστροφής και αυτό ενώ παραμένει ακόμη άγνωστο ποιες είναι οι ζημιές στα ορεινά χωριά της Σάμου, στα οποία δεν έχει γίνει ακόμη επίσκεψη από τα αρμόδια κλιμάκια. Επιπλέον το νησί καλείται ν’ αντεπεξέλθει σε μία ακόμη κρίση, η οποία αθροίζεται με αυτές της πανδημίας και του προσφυγικού.
Η αντιπροσωπεία αποτελούνταν από τον τομεάρχη Νησιωτικής Πολιτικής Νεκτάριο Σαντορινιό, τον τομεάρχη Εσωτερικών Κώστα Ζαχαριάδη, τον αναπληρωτή τομεάρχη Αυτοδιοίκησης Μίλτο Χατζηγιαννάκη, την αναπληρώτρια τομεάρχη Προστασίας του Πολίτη Χαρά Καφαντάρη και τον αναπληρωτή τομεάρχη Υγείας Ανδρέα Μιχαηλίδη.
