Στη σημερινή δυστοπική πραγματικότητα, ιδιαίτερα με την κατάσταση της πανδημίας που ζούμε, η ανάγκη για βαθιές αλλαγές τόσο στο κοινωνικό όσο και στο πολιτικό πεδίο μοιάζει αναπόδραστη. Οι αλλαγές που θα φέρουν στο προσκήνιο τις ανάγκες των ανθρώπων και που θα γίνουν το στρατηγικό σχέδιο για την προοδευτική και αριστερή πορεία στον 21ο αιώνα. Για την υπέρβαση του καπιταλιστικού υποδείγματος και τη συγκρότηση ενός κοινωνικού προπλάσματος γι’ αυτό που από παλιά ονομάζαμε κοινωνία των ελεύθερων συνεταιρισμένων παραγωγών.
Η ανάγκη για την εξέλιξη αυτή δεν προκύπτει από τις ιδεολογικές αναζητήσεις κάποιων ανθρώπων που βρίσκονται μέσα σε κάποιο γραφείο και στοχάζονται αποκομμένοι από την κοινωνία. Είναι μια ζωντανή ανάγκη σε μια κοινωνία που ο νεοφιλελευθερισμός διαλύει τις εργασιακές σχέσεις, καταστρέφει το περιβάλλον με την καταλήστευση των πόρων και δημιουργεί πάμφτωχες κοινωνίες - παρίες, όπου εκείνο που κυριαρχεί είναι η πανοπτική κοινωνία της παρακολούθησης και της μητροπολιτικής βίας.
Πολιτική δημοκρατία και κοινωνική δικαιοσύνη
Όλα αυτά δεν είναι κάποια μακρινά ζητήματα για τα οποία κάποιοι κοινωνικοί επιστήμονες πρέπει να έχουν γνώμη, αλλά καθημερινά θέματα τα οποία αφορούν όλους τους πολίτες και δημιουργούν άμεσες πολιτικές ανάγκες σε όλους τους προοδευτικούς και αριστερούς πολίτες. Ανάγκες για να τοποθετηθούν και να πάρουν θέση. Αλλά όχι μέσω αντιπροσώπων. Μέσω της προσωπικής τους συμμετοχής. Μέσω μιας εκκίνησης προς τη δημιουργία ενός μεγάλου κοινωνικού και πολιτικού μοντέλου που θα απαντήσει στο φλέγον ερώτημα της εποχής μας. Δηλαδή, στο εάν θα μπορέσουμε να δημιουργήσουμε εκείνο το δημοκρατικό πρότυπο το οποίο θα συνδυάζει την πολιτική δημοκρατία και την κοινωνική δικαιοσύνη.
Αυτό είναι το άμεσο και μεγάλο αίτημα της εποχής μας. Να φτιάξουμε εκείνες τις πολιτικές ενώσεις σε τοπικό, συνδικαλιστικό και πολιτικό επίπεδο που θα δίνουν τη δυνατότητα να μετέχουν, αδιαμεσολάβητα, όλοι οι προοδευτικοί, δημοκρατικοί και αριστεροί πολίτες. Να φτιάξουμε δηλαδή και στο επίπεδο της κομματικής έκφρασης τον ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. που θα μπορέσει να λειτουργεί προς αυτή την κατεύθυνση. Αυτή είναι μια άμεση ανάγκη.
Τα ιστορικά ρεύματα τόσο του τριτοδιεθνιστικού κομμουνισμού όσο και της μεταπολεμικής σοσιαλδημοκρατίας έχουν τελειώσει. Χρειάζεται να συνθέσουμε ένα πολιτικό υποκείμενο που θα είναι ανοιχτό στις σύγχρονες τεράστιες αλλαγές που αφορούν στις τεχνολογίες όσο και στην παραγωγή και το περιβάλλον. Που θα είναι σύγχρονο αλλά θα έχει σαφή ταξική αναφορά και σαφείς στρατηγικές προθέσεις. Θα υπερασπίζεται τα κατώτερα και μεσαία κοινωνικά στρώματα που οδηγούνται στη φτώχεια με ταχύτητα και θα ομολογεί τη βούλησή του να είναι μέρος μιας μεγάλης κοινωνικής και δημοκρατικής κίνησης υπέρβασης του άθλιου νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού.
Το πεδίο που μπορούν να γίνουν με επιτυχία αυτές οι αλλαγές τόσο στο κόμμα όσο και στην κοινωνία είναι ένα, είναι το πεδίο της πιο πλατιάς και ζωντανής δημοκρατίας. Μιας δημοκρατίας που θα αντέχει την κριτική και που θα σέβεται τον διάλογο. Μιας δημοκρατίας που δεν θα επιτρέπει την ανάδειξη κάποιων σε «εσωτερικούς εχθρούς» και που θα στοχεύει στην κινητοποίηση όλων των μελών του κόμματος. Που θα θεωρεί τα μέλη του κόμματος ως τις σημαντικότερες πτυχές αυτού του σχεδίου. Γιατί χωρίς τον διάλογο, τον κοινό αγώνα και την ενεργοποίηση ΟΛΩΝ, η μεγάλη αλλαγή που θέλουμε τόσο στο κόμμα όσο και, κυρίως, στην κοινωνία δεν θα πετύχει. Η δημοκρατία είναι μέσο και σκοπός για εμάς και πρέπει να την διατηρήσουμε ως κόρη οφθαλμού. Κανένας και καμία δεν είναι περιττός/ή. Ας μην νιώθουμε πως τα ξέρουμε όλα, ας ακούσουμε την κοινωνία που βασανίζεται και ας μην μπαίνουμε σε λογικές πλειοψηφιών ή μειοψηφιών. Έτσι φτάσαμε έως εδώ και με ακόμη μεγαλύτερη επένδυση στη δημοκρατία θα πάμε παρακάτω. Ας δείξουμε ξανά σε όσους κοιτάζουν με ελπίδα προς την κατεύθυνσή μας πως τους περιμένουμε να γίνουν ενεργά μέλη μιας μεγάλης δημοκρατικής και αριστερής κοινότητας πολιτών που θέλει να αλλάξει πρώτα τον εαυτό της και μετά την κοινωνία.
* Ο Γιώργος Κοντόσταυλος είναι κοινωνιολόγος, συντονιστής Ο.Μ. Κάτω Καισαριανής
