Η κατεχόμενη Δυτική Όχθη έχει κυριευτεί από μια έκρηξη βίας τον περασμένο χρόνο, καθώς οι ισραηλινές δυνάμεις έχουν εξαπολύσει επανειλημμένες επιδρομές με στόχο Παλαιστίνιους μαχητές.
Αλλά ακόμη και με αυτά τα αιματηρά πρότυπα, οι δύο τελευταίες εβδομάδες σηματοδοτούν μια δραματική κλιμάκωση. Τον περασμένο μήνα, οι ισραηλινές δυνάμεις ανέπτυξαν πυροβόλα ελικόπτερα πάνω από την επικράτεια, για πρώτη φορά μετά από δύο δεκαετίες μετά από μια επιδρομή στην Τζενίν, που άφησε στρατιώτες αποκλεισμένους και υπό πυρά. Τη Δευτέρα, έστειλαν εκατοντάδες στρατιώτες με την υποστήριξη οπλισμένων drones πίσω στην πόλη, στη μεγαλύτερη εισβολή στη Δυτική Όχθη από τότε που έληξε μια παλαιστινιακή εξέγερση γνωστή ως δεύτερη Iντιφάντα το 2005.
«Αυτό είναι διαφορετικό», είπε ο Αϊμάν Γιουσέφ, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Αραβοαμερικανικό Πανεπιστήμιο της Τζενίν. «Αυτή είναι μια επιχείρηση πλήρους κλίμακας». Ισραηλινοί αξιωματούχοι δήλωσαν ότι η επιδρομή ήταν μέρος μιας προσπάθειας εκδίωξης μαχητών από τον προσφυγικό καταυλισμό Τζενίν. Ωστόσο, ένας εκπρόσωπος του Παλαιστίνιου Προέδρου Μαχμούντ Αμπάς χαρακτήρισε την επίθεση στον πυκνοκατοικημένο καταυλισμό, που σκότωσε 12 Παλαιστίνιους, τραυμάτισε περισσότερους από 140 και ανάγκασε περίπου 500 οικογένειες να φύγουν, «νέο έγκλημα πολέμου κατά του ανυπεράσπιστου λαού μας».
Με την ειρηνευτική διαδικασία νεκρή, τους ισραηλινούς οικισμούς να επεκτείνονται αδυσώπητα, τη βία εποίκων κατά των Παλαιστινίων να αυξάνεται και την Παλαιστινιακή Αρχή -κάποτε ενσάρκωση των ελπίδων για ένα ανεξάρτητο κράτος- να καταρρέει από τις δικές της αποτυχίες και τις πιέσεις της μακροχρόνιας κατοχής του Ισραήλ, η σταθερότητα της Δυτικής Όχθης έχει επιδεινωθεί εδώ και χρόνια. Ωστόσο, οι αναλυτές εκτιμούν ότι η απότομη κλιμάκωση της χρήσης βίας από το Ισραήλ στην τελευταία του επιδρομή στη Τζενίν οφείλεται σε βραχυπρόθεσμους παράγοντες.
Ο ένας ήταν η εξέλιξη των δυνατοτήτων των μαχητών στο στρατόπεδο. Εκτός από τη βελτίωση της ποιότητας των αυτοσχέδιων εκρηκτικών μηχανισμών τους, αυτές οι φατρίες την περασμένη εβδομάδα εκτόξευσαν για πρώτη φορά έναν υποτυπώδη πύραυλο στο Ισραήλ, αν και χωρίς να προκαλέσουν θύματα. Ο δεύτερος ήταν η αυξανόμενη πίεση από ακροδεξιούς εποίκους, όπως ο υπουργός Οικονομικών Μπεζαλέλ Σμότριχ και ο υπουργός Εθνικής Ασφάλειας Ιταμάρ Μπεν-Γκβιρ, στον πρωθυπουργό Νετανιάχου να αναλάβει πιο επιθετική δράση στη Δυτική Όχθη.
Αφού Παλαιστίνιοι ένοπλοι σκότωσαν τέσσερις Ισραηλινούς, στον απόηχο της πρώτης επιδρομής στην Τζενίν πριν από δύο εβδομάδες, ο Μπεν-Γκβίρ -ένας υπερεθνικιστής που είχε προηγουμένως καταδικαστεί για υποκίνηση ρατσισμού και υποστήριξη τρομοκρατικής ομάδας- ζήτησε «μια στρατιωτική επιχείρηση για την κατεδάφιση κτηρίων, την εξάλειψη τρομοκρατών, όχι ενός ή δύο, αλλά δεκάδων και εκατοντάδων, και αν χρειαστεί ακόμη και χιλιάδων».
Ακόμη και πριν από την τελευταία αιματοχυσία, φέτος ήταν ήδη η πιο θανατηφόρα χρονιά από το 2005 στη Δυτική Όχθη - την οποία οι Παλαιστίνιοι βλέπουν ως την καρδιά ενός μελλοντικού κράτους, αλλά το Ισραήλ την έχει καταλάβει από το 1967.
Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, το στρατόπεδο Τζενίν, ένα προπύργιο μαχητών εδώ και πολύ καιρό, ήταν το σκηνικό επανειλημμένων μαχών, με τις ισραηλινές δυνάμεις να επιτίθενται σε αυτό πολλές φορές, ως μέρος μιας σειράς εισβολών στη Δυτική Όχθη που προέκυψαν ως απάντηση σε επιθέσεις εναντίον Ισραηλινών από Παλαιστίνιους, οι οποίες ξεκίνησαν την περασμένη άνοιξη. Το επίπεδο βίας που χρησιμοποίησε το Ισραήλ αυτή την εβδομάδα -με τη συμμετοχή αεροπορικών δυνάμεων και μεγάλου αριθμού στρατευμάτων- είναι ένα βήμα προς τα πάνω, ωθώντας ορισμένους παρατηρητές να κάνουν παραλληλισμούς με τη δεύτερη Ιντιφάντα, μια περίοδο έντονης βίας στις αρχές της δεκαετίας του 2000, που άφησε 3.000 Παλαιστίνιους και 1.000 Ισραηλινούς νεκρούς.
Ωστόσο, οι μάχες φέτος ήταν πιο τοπικές, με επίκεντρο την Τζενίν και τη Ναμπλούς, μια άλλη πόλη στα βόρεια της Δυτικής Όχθης, και ο ισραηλινός στρατός επιμένει ότι δεν σκόπευε να πραγματοποιήσει ευρύτερη επίθεση. «Η τρέχουσα επιχείρηση επικεντρώνεται στο στρατόπεδο», δήλωσε τη Δευτέρα ο Ντάνιελ Χαγκάρι, επικεφαλής εκπρόσωπος του στρατού. «Δεν είναι σε όλη τη Δυτική Όχθη. Δεν χρειάζεται να έχουμε εισβολή».
Ο Γιούσεφ, από το Αραβοαμερικανικό Πανεπιστήμιο, είπε ότι άλλη μια ευρείας βάσεως σύγκρουση δεν ήταν προς το συμφέρον της ισραηλινής ή της παλαιστινιακής ηγεσίας και ότι οι μαχητικές ομάδες της Δυτικής Όχθης επίσης δεν διαθέτουν την ικανότητα για κάτι τέτοιο. Ωστόσο, είπε ότι είναι πιθανές οι συνεχιζόμενες ισραηλινές επιδρομές σε άλλες ανήσυχες πόλεις στη Δυτική Όχθη, όπως η Ναμπλούς και το Τουλκαρέμ. «Δεν θέλουν το στρατόπεδο Τζενίν να είναι πρότυπο για άλλες πόλεις στη Δυτική Όχθη», είπε. «Όταν αποσυρθούν από την Τζενίν, νομίζω ότι θα αξιολογήσουν αν μπορούν να χρησιμοποιήσουν αυτό το καθεστώς σε άλλα μέρη». Ο Μίλσταϊν προειδοποίησε, ωστόσο, ότι χωρίς να αντιμετωπίσει πιο θεμελιώδη προβλήματα, όπως η αποσύνθεση της Παλαιστινιακής Αρχής, το κενό εξουσίας που είχε αφήσει στα βόρεια της Δυτικής Όχθης και τους καθημερινούς αγώνες των Παλαιστινίων, το Ισραήλ θα βρεθεί στις ίδιες μάχες και πάλι.
«Τα βασικά προβλήματα στη Δυτική Όχθη είναι πολύ πιο βαθιά από την τρομοκρατία ή τα στρατιωτικά προβλήματα ή τα προβλήματα ασφάλειας. Πρέπει να υπάρξει μέριμνα για τα πολιτικά, κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα», είπε. «Μετά από μερικές εβδομάδες, η υποδομή της Χαμάς και της Ισλαμικής Τζιχάντ θα ανακάμψει και θα σκεφτούν τρόπους να πάρουν εκδίκηση», τόνισε, αναφερόμενος στις δύο κύριες παλαιστινιακές μαχητικές ομάδες. «Έτσι, χωρίς συντονισμό με την Παλαιστινιακή Αρχή, θα βρεθούμε ξανά στην ίδια ιστορία - και πολύ σύντομα».
