Αλλοτε, η Ανανεωτική Αριστερά απαντούσε στον διεθνή διπολισμό που προκαλούσε η οξεία αντιπαράθεση ΗΠΑ-ΕΣΣΔ δηλώνοντας την προτίμησή της στον πολυπολισμό ως διέξοδο ειρήνης. Ο διπολισμός τέλειωσε το 1989-91, ιδιαίτερα με τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης.
Για ένα διάστημα καλλιεργήθηκε η ιδέα της παντοδυναμίας των ΗΠΑ, αλλά δεν άργησε η κίνηση προς έναν πολυπολικό κόσμο για πολλούς λόγους, είτε με τη μετεξέλιξη της ΕΟΚ σε Ε.Ε. είτε με την αύξηση του ρόλου της Κίνας, κυρίως ως οικονομικής υπερδύναμης, είτε με την ανάδυση νέων ισχυρών διεθνών δρώντων από τον χώρο του πρώην Τρίτου Κόσμου. Επιβεβαιώθηκε, ωστόσο, κάτι που προσωπικά τόνιζα ήδη από το 2000, ότι «η κίνηση σε έναν πολυπολικό κόσμο δεν συνεπάγεται αυτομάτως ενίσχυση της παγκόσμιας ειρήνης και ασφάλειας». Μια ματιά στην κατάσταση του σημερινού κόσμου το επαληθεύει.
Σήμερα κάποιοι στην Αριστερά, δέσμιοι παλαιότερων σχημάτων, εναποθέτουν τις ελπίδες τους για νέες παγκόσμιες ισορροπίες στην ομάδα χωρών που προσδιορίζεται με το ακρωνύμιο BRICS, το οποίο προέρχεται από τα αρχικά των χωρών που συμμετέχουν (Brazil, Russia, India, China, S. Africa). Κάνουν λάθος όμως αν θεωρούν την ομάδα αυτή δυνάμει εναλλακτικό πόλο ειρήνης και σταθερότητας, απομακρυνόμενοι από τη διεκδίκηση ανάδειξης της Ε.Ε. σε τέτοιο πόλο, μέσω κατάκτησης της στρατηγικής της αυτονομίας.
Αλήθεια, τι υποσχέσεις δίνει η ομάδα BRICS στην ανθρωπότητα που έχει ανάγκη όχι από μεγάλες δυνάμεις ή ομαδοποιήσεις, αλλά από βαθύ εκδημοκρατισμό του παγκόσμιου συστήματος; Γνωρίζουμε πολύ καλά σε ποιες ιδέες και αξίες έχει θεμελιωθεί ο ΟΗΕ, αλλά και η Ε.Ε., της οποίας την εμπλοκή επιδιώκουμε στο Κυπριακό, ενώ ποντάρουμε στο «ευρωπαϊκό χαρτί» για την επίλυση των προβλημάτων και στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, στηρίζουμε δε την ευρωπαϊκή προοπτική των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων, υποθέτω για το δικό τους καλό και το δικό μας.
Γεννιέται το ερώτημα, ποιες αξίες υπερασπίζεται η ομάδα BRICS που αναμένεται να διευρυνθεί με το θεοκρατικό Ιράν, ακόμα και με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα; Επιπλέον, στη λύση ποιων μεγάλων παγκόσμιων προβλημάτων παρεμβαίνει; Για παράδειγμα, ξέρουμε ότι η Κίνα αυτοτελώς κατέθεσε σχέδιο ειρήνης για το Ουκρανικό και ότι «προξενεύει» την εξομάλυνση των σχέσεων Ιράν-Σαουδικής Αραβίας, αλλά δεν ακούσαμε κάτι σχετικό από την ομάδα BRICS.
Αν κριτήριο για θετική στάση αριστερών δυνάμεων έναντι της ομάδας αυτής είναι ο αντιαμερικανισμός, θα έλεγα ότι δεν αρκεί και αποπροσανατολίζει από το κύριο ζητούμενο, που είναι πρώτα-πρώτα ο εκδημοκρατισμός και η αναβάθμιση του ρόλου του ΟΗΕ που είναι ο πλέον αντιπροσωπευτικός διεθνής οργανισμός, του οποίου τις παρεμβάσεις στο μέγα θέμα της σφαγής στη Γάζα πολεμά η ακροδεξιά κυβέρνηση του Ισραήλ.
Θυμίζω ότι, πέραν της Ρωσίας και της Κίνας που είναι ήδη μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, στο όργανο αυτό διεκδικούν τη συμμετοχή τους και οι άλλες χώρες-μέλη της ομάδας ΒRICS, αλλά αντίστοιχες φιλοδοξίες έχουν η Γερμανία (Ευρώπη), η Ιαπωνία (Ασία), η Αργεντινή (Λατινική Αμερική) και Νιγηρία (Αφρική), ανερχόμενη και δυνάμει ηγέτιδα της Αφρικής.
Με την Αφρικανική Ένωση
Προσθέτω ότι όλες οι χώρες-μέλη της ομάδας BRICS συμμετέχουν ή πρωταγωνιστούν -και πολύ ορθά- σε πολυμερείς συνεργασίες στο πλαίσιο των ηπείρων που ανήκουν, η Ρωσία στον ΟΑΣΕ (μετεξέλιξη της ΔΑΣΕ που είχε συγκληθεί το 1975, ύστερα από πρόταση της ΕΣΣΔ), η Βραζιλία στις διαδικασίες ενοποίησης της Λατινικής Αμερικής, η Κίνα σε περιφερειακές διακρατικές συνεργασίες, η Νότια Αφρική στην Αφρικανική Ένωση. Καταθέτω, λοιπόν, την πρόταση να επιδιώξει η Ελλάδα στενότερη συνεργασία με την Αφρικανική Ένωση, στην οποία συμμετέχουν και γειτονικές χώρες της νότιας ακτής της Μεσογείου, από την Αίγυπτο μέχρι το Μαρόκο.
Τέλος, δεν νομίζω ότι βοηθά τον ΣΥΡΙΖΑ στις Θέσεις για το Συνέδριο η μη, ή έστω επιγραμματική, αναφορά σε δύο σπουδαίους πανευρωπαϊκής εμβέλειας οργανισμούς, που είναι το Συμβούλιο της Ευρώπης και ο Οργανισμός για τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ).
* Ο Πάνος Τριγάζης είναι υπεύθυνος του Γραφείου Ειρήνης του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ.
