Προ των πυλών βρίσκεται η εκχώρηση μετοχών των ΕΛ.ΠΕ. (νυν Helleniq Energy) μέσω του ΤΑΙΠΕΔ, με ορατό πλέον τον κίνδυνο όχι μόνο της περαιτέρω συρρίκνωσης της συμμετοχής του Δημοσίου στο μετοχικό κεφάλαιο του ομίλου, αλλά και της πλήρους εξάλειψης της παρουσίας του στη διοίκηση, ενώ ο δρόμος για την εκποίηση δημόσιων περιουσιακών στοιχείων έχει ανοίξει διάπλατα μετά και την τελευταία ψήφιση τροπολογίας με «διευκολύνσεις» στο Ταμείο.
Μετά τη συρρίκνωση της συμμετοχής του Δημοσίου στη ΔΕΗ (με την περίφημη αύξηση μετοχικού κεφαλαίου) παίρνουν σειρά τώρα τα ΕΛ.ΠΕ., με τη διάθεση μετοχών σε επενδυτές και funds (placement), και αρχές του 2024 ο Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών, με εισαγωγή στο Χρηματιστήριο (δημόσια προσφορά του 30% των μετοχών Δημοσίου-ΤΑΙΠΕΔ), ενώ σχέδια υπάρχουν και για τα ΕΛ.ΤΑ.
Μείζον ζήτημα αποτελούν η μείωση ή και ο μη ορισμός μελών του Δημοσίου στο Δ.Σ. των ΕΛ.ΠΕ., η απώλεια δηλαδή των δικαιωμάτων μειοψηφίας, εφόσον μειωθεί το ποσοστό του κάτω από 35%. Άλλωστε, ήδη έγινε απόπειρα το 2021 να απεμπολήσει το Δημόσιο αυτό το δικαίωμα, και μάλιστα χωρίς να έχει αλλάξει χέρια ούτε μία μετοχή.
Οι τελευταίες πληροφορίες κάνουν λόγο για άνοιγμα εντός των ημερών -ίσως και αύριο- βιβλίου προσφορών για την πώληση ποσοστού έως και 12% των ΕΛ.ΠΕ. από το Ελληνικό Δημόσιο-ΤΑΙΠΕΔ (με μερίδιο 35,5%) και τον μεγαλομέτοχο Paneuropean, συμφερόντων Λάτση (με μερίδιο 47%), με τη διάθεση αρχικά 4% και 6% αντίστοιχα και πρόβλεψη να δοθεί επιπλέον 2% αναλογικά εφόσον υπάρξει ενδιαφέρον.
Η τροπολογία άνοιξε τον δρόμο
Τα τελευταία εμπόδια ήρθησαν μετά την προχθεσινή ψήφιση στη Βουλή τροπολογίας του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, στο νομοσχέδιο για τα δάνεια, που προβλέπει ότι το ΤΑΙΠΕΔ μπορεί να προβαίνει σε συναλλαγές επί των συμμετοχών που έχει στο χαρτοφυλάκιό του χωρίς να απαιτείται προσυμβατικός έλεγχος από το Ελεγκτικό Συνέδριο. Όπως αναφέρεται, «οι συναφείς αποφάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου και του Συμβουλίου Εμπειρογνωμόνων του Ταμείου, εφόσον λαμβάνονται σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος νόμου και κατ’ εφαρμογήν της κείμενης νομοθεσίας, θεωρούνται σύμφωνες με τους σκοπούς του Ταμείου (...) και με τους κανόνες χρηστής διαχείρισης της περιουσίας του». Μάλιστα, αναφέρεται ότι τα μέλη του Δ.Σ και του Συμβουλίου δεν έχουν αστική ευθύνη έναντι τρίτων για πράξεις ή παραλείψεις ως προς τις ανωτέρω συναλλαγές, παρά μόνο για βαριά αμέλεια και δόλο. Επίσης, προβλέπεται ότι με απόφαση του Δ.Σ. του Ταμείου έπειτα από γνώμη του Συμβουλίου είναι δυνατόν να λαμβάνεται γνωμοδότηση πιστωτικού ιδρύματος ή ΕΠΕΥ (Επιχειρήσεις Παροχής Επενδυτικών Υπηρεσιών-χρηματιστηριακές) σχετικά με το δίκαιο και εύλογο μιας προτεινόμενης συναλλαγής με κριτήρια που καθορίζει το ίδιο το Δ.Σ.
Έτοιμοι από καιρό
Τις βάσεις έχει θέσει η κυβέρνηση Ν.Δ στον νόμο του Σεπτεμβρίου, (5047/2023), με την υιοθέτηση ενός ιδιαίτερα προβληματικού μηχανισμού εκποίησης από το ΤΑΙΠΕΔ με ρυθμίσεις που το μετατρέπουν από εγγυητή των υποχρεώσεων του Δημοσίου σε φορέα που μπορεί με... ευελιξία να μεταχειρίζεται περιουσιακά στοιχεία του Δημοσίου πιο απλουστευμένα και ταχύτατα, με μικρότερη εμπλοκή του Ελεγκτικού Συνεδρίου και πρόνοιες για απαλλαγή από αστικές-ποινικές ευθύνες των διοικούντων. Η δε ρύθμιση που προβλέπεται για την αποτίμηση των περιουσιακών στοιχείων πριν από συναλλαγές δίνει τη δυνατότητα να λαμβάνεται γνωμοδότηση πιστωτικού ιδρύματος ή ΕΠΕΥ σχετικά με το δίκαιο και το εύλογο της προτεινόμενης συναλλαγής.
Σ’ αυτή τη μετάλλαξη άλλωστε φαίνεται πως εντάσσονται και οι ανακοινώσεις του αρμόδιου υπουργού Κωστή Χατζηδάκη περί δημιουργίας Εθνικού Επενδυτικού Ταμείου που θα λειτουργεί εντός του πλαισίου του Υπερταμείου με τη συνδρομή της αποτίμησης των ΕΥΔΑΠ-ΕΥΑΘ, αλλά και μιας νέας νομοθετικής παρέμβασης το 2024 για τον «εκσυγχρονισμό» των δημόσιων επιχειρήσεων.
Επί ποδός
Στενά παρακολουθούν τις εξελίξεις οι εργαζόμενοι στα ΕΛ.ΠΕ. και βρίσκονται επί ποδός για κινητοποιήσεις, νομικές και συνδικαλιστικές. Όπως επισήμανε στην ΑΥΓΗ ο πρόεδρος του σωματείου (ΠΣΕΕΠ) Παναγιώτης Οφθαλμίδης, υπήρξε αιφνιδιασμός, δεν έγινε καμία ενημέρωση, έχουν ζητηθεί συναντήσεις με τους αρμόδιους και οι εργαζόμενοι δηλώνουν έτοιμοι να λάβουν αποφάσεις προσδιορίζοντας τις επόμενες κινήσεις τους. Θυμίζουμε ότι οι εργαζόμενοι έχουν ζητήσει αναμεταβίβαση των μετοχών από το ΤΑΙΠΕΔ στο Δημόσιο, ενώ έχουν μιλήσει για ύποπτη σπουδή ενόψει ανακοινώσεων στην έρευνα/εκμετάλλευση υδρογονανθράκων και μολονότι εκλείπει πλέον και το «δίκαιο της ανάγκης» (δημοσιονομική εποπτεία).
Ο τομεάρχης Περιβάλλοντος και Ενέργειας του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. Μιλτιάδης Ζαμπάρας πρόσφατα είχε δηλώσει ότι μια τέτοια κίνηση δεν θα γίνει ανεκτή, επισημαίνοντας ότι μεγάλης στρατηγικής και γεωπολιτικής σημασίας οργανισμοί πρέπει να παραμείνουν υπό δημόσιο έλεγχο.
