Ειδικοί και «ειδικοί» συμφώνησαν αυτές τις μέρες σε ένα πράγμα. Η πορεία ύφεσης, στην οποία βρίσκεται εδώ και δύο εξάμηνα η γερμανική οικονομία, με τις προβλέψεις να λένε ότι δύσκολα θα αντιστραφούν οι δείκτες μέσα στο 2023, οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στη μείωση της κατανάλωσης. Οι Γερμανοί ξοδεύουν λιγότερα, περιοριζόμενοι στα απολύτως αναγκαία.
Για ορισμένους αυτό σημαίνει ότι απλώς δεν έχουν τη δυνατότητα για κάτι παραπάνω (αυτοκίνητο, έπιπλα, ηλεκτρονικές και ηλεκτρικές συσκευές) και για κάποιους άλλους ότι προτιμούν να κρατήσουν τις αποταμιεύσεις τους για ασφάλεια ενόψει της επόμενης κρίσης. Αυτό είναι ένα μάθημα που ξεπερνά τα σύνορα της Γερμανίας.
Όταν προσπαθείς να στρέψεις μια κοινωνία προς συγκεκριμένες συμπεριφορές ανεμίζοντας μπαμπούλες, όταν το εργαλείο σου για να πείσεις για την ανάγκη εγκράτειας είναι ο φόβος, τότε αυτός θα σε εκδικηθεί. Αυτό αφορά εκείνους που θα μπορούσαν να ξοδέψουν κάτι παραπάνω και έχουν πειστεί ότι θα έρθουν και άλλες κρίσεις, οπότε καλό θα ήταν να μην ξανοίγονται. Πώς να δώσεις ώθηση σε μια οικονομία που στηρίζεται σε τρομαγμένους πολίτες; Για να αφήσουμε στην άκρη τις πολιτικές συνέπειες αυτής της εκστρατείας, για τις οποίες έχουμε γράψει άλλες φορές.
Η εύκολη δικαιολογία
Η τρέχουσα δικαιολογία λέει ότι φταίει ο πληθωρισμός. Το 2022 έφτασε το 6,9% και περίπου κατά το ήμισυ οφειλόταν στην ενέργεια και στα βασικά είδη διατροφής. Τα τελευταία αυξήθηκαν κατά 13,4%. Το κόστος ενέργειας για τα νοικοκυριά κατά 29,7%. Αυτό σε μια χώρα όπου επί μια τριετία περίπου οι πραγματικοί μισθοί έχουν μείνει καθηλωμένοι ή έχουν υποχωρήσει, καταρρίπτοντας τη νεοφιλελεύθερη θεωρία για το σπείραμα μισθών πληθωρισμού, η οποία «φορέθηκε» πολύ από τους εργοδότες στις πρόσφατες, συχνά άκαρπες συλλογικές διαπραγματεύσεις.
Αντίθετα, ολοένα και περισσότερες φωνές, όχι μόνο από τη μεριά των συνδικάτων, ζητούν τώρα γενναίες αυξήσεις για να μπορέσει να πάρει ώθηση μια οικονομία που μπορεί να στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στις εξαγωγές, αλλά δεν μπορεί να αγνοήσει τη σπουδαιότητα της εσωτερικής κατανάλωσης σε μια χώρα 80 εκατομμυρίων.
Αμετανόητοι και εμμονικοί
Η άσχημη είδηση είναι ότι οι κυβερνώντες ή καλύτερα αυτοί που συμβουλεύουν και καθοδηγούν τους κυβερνώντες επιμένουν με πείσμα για το αντίθετο, για την επιστροφή, δηλαδή, σε μια πιο σφιχτή πολιτική, μετά την πανδημία και την ενεργειακή κρίση, προκειμένου να «συμμαζευτούν» τα οικονομικά του κράτους. Αυτή η θεώρηση αποτελεί, επίσης, ένα σταθερό εξαγωγικό «προϊόν» της Γερμανίας, που επέστρεψε σε θανατηφόρες δόσεις στα τελευταία Eurogroup.
Η είδηση είναι, λοιπόν, κακή για όλη την Ευρώπη, αφού η Γερμανία αρέσκεται να παίρνει τον ρόλο του προτύπου, αλλά και του καθοδηγητή. Εδώ το πράγμα σοβαρεύει επικίνδυνα. Η γερμανική στενοκεφαλιά σε όλο της το μεγαλείο δεν λειτουργεί μόνο αυτοκαταστροφικά για την ίδια τη χώρα, που έχει να αντιμετωπίσει και ενδείξεις «αποβιομηχάνισης» εξαιτίας της εκτόξευσης του ενεργειακού κόστους. Απειλεί να ρίξει ολόκληρη την Ευρώπη, που ακόμα αντέχει, σε μια τροχιά ύφεσης, στον βωμό θεωριών που έχουν αποδειχθεί ελαττωματικές. Αυτό είναι το επόμενο μάθημα, άνευ διδασκάλου, που μας στέλνουν τα τελευταία μαντάτα.
