Μπορεί ο ρυθμός εμβολιασμών στις χώρες της Ε.Ε. να έχει ανέβει σημαντικά κατά τη διάρκεια του δεύτερου τριμήνου του έτους, ωστόσο, η εμπιστοσύνη των πολιτών στα εμβόλια δέχεται συνεχώς χτυπήματα. Χωρίς αμφιβολία, το “αλαλούμ” με τα εμβόλια της AstraΖeneca είναι και το μεγαλύτερο από αυτά τα χτυπήματα, το οποίο, όπως φαίνεται, δεν έχει τέλος.
Η απόφαση της Ε.Ε. να κινηθεί νομικά κατά της φαρμακευτικής εταιρείας για αθέτηση των όρων του συμβολαίου, αλλά και η τελευταία ανακοίνωσή της ότι δεν θα προχωρήσει σε νέα παραγγελία εμβολίων κάθε άλλο παρά βοήθησαν στην ενδυνάμωση της εμπιστοσύνης των πολιτών, ενώ και οι διαφορετικές συστάσεις σχεδόν σε κάθε χώρα για το ποιες ομάδες ανθρώπων μπορούν να εμβολιάζονται με AstraΖeneca φαίνεται πως έχουν ως αποτέλεσμα μεγάλα αποθέματα εμβολίων να μένουν στα αζήτητα.
Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.
Όλα ξεκίνησαν τον περασμένο Ιανουάριο, όταν η εταιρεία γνωστοποίησε στην Ε.Ε. ότι οι δόσεις των εμβολίων που προτίθεται να παραδώσει σε συνέχεια της συμφωνίας προαγοράς θα είναι κατά πολύ μειωμένες. Η Επιτροπή τότε μπήκε στο στόχαστρο κρατών και κυβερνήσεων και κατηγορήθηκε ότι φταίει για την αργοπορημένη και “φθηνή” διαπραγμάτευσή της με την εταιρεία, που είχε ως αποτέλεσμα να μπει η Ε.Ε. “στο τέλος της ουράς”.
Αντιδρώντας, η Ε.Ε. άνοιξε νέο μέτωπο με τρίτες χώρες και κυρίως με το Ηνωμένο Βασίλειο, απειλώντας με απαγόρευση εξαγωγών εμβολίων που παράγονται στα εδάφη της εάν δεν υπάρχει αμοιβαιότητα από την πλευρά των άλλων χωρών. Μέχρι και τότε κοινός στόχος όλων ήταν η διασφάλιση όσο το δυνατόν μεγαλύτερου αριθμού εμβολίων προκειμένου να αυξηθεί ο ρυθμός εμβολιασμών στην Ε.Ε., η οποία έμενε πίσω σε σχέση με τις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και το Ισραήλ.
Όμως η σύνδεση του εμβολίου της AstraZeneca με περιστατικά θρομβώσεων και μάλιστα σε πιο νεαρές ηλικίες -παρ’ όλο που στην αρχή οι συστάσεις κάποιων εθνικών επιτροπών ήταν να επιτρέπονται οι εμβολιασμοί με το εν λόγω σκεύασμα μόνο σε άτομα κάτω των 64 ετών-, έφερε ως αποτέλεσμα να μένουν αχρησιμοποίητα ακόμα και τα εμβόλια που είχαν ήδη έρθει στην Ε.Ε.
Και τότε ξεκίνησε το χάος. Από τη μία τα κράτη - μέλη της Ε.Ε. ανέστειλαν το ένα μετά το άλλο το εμβόλιο και από την άλλη ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων επέμενε κάθε δύο εβδομάδες ότι τα οφέλη τού εμβολίου υπερτερούν των κινδύνων. Το εμβόλιο της AstraZeneca έκτοτε κυκλοφορεί μεν, με διαφορετικές συστάσεις δε σε κάθε χώρα, ενίοτε αντιφατικές, προκαλώντας σύγχυση στους πολίτες και δικαιολογημένες αμφιβολίες ακόμα και σ’ αυτούς που ήταν εξαρχής υπέρ του εμβολιασμού.
Κι αν ακόμα και εν μέσω αυτού του χάους η σκόνη κάποια στιγμή καταλάγιασε, η Επιτροπή επανέφερε πριν λίγες ημέρες στο προσκήνιο τη διένεξη με την εταιρεία προχωρώντας σε προσφυγές κατά της AstraZeneca, ενώ ανακοίνωσε και πως δεν θα ασκήσει το δικαίωμά της για περισσότερες δόσεις με βάση την παρούσα συμφωνία.
Για την Επιτροπή οι λόγοι είναι ξεκάθαροι και αφορούν την αθέτηση των όρων του συμβολαίου, ωστόσο στα αυτιά πολλών πολιτών φαίνεται πως φτάνει μόνο ένας θόρυβος -κυρίως από τα κοινωνικά δίκτυα- που ενδέχεται να τους κρατάει μακριά από τα εμβολιαστικά κέντρα.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Έλληνας αντιπρόεδρος της Επιτροπής για την Προώθηση του Ευρωπαϊκού Τρόπου Ζωής θέλησε να ξεκαθαρίσει κατά τη συμμετοχή του στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών ότι “το πρόβλημα με την AstraZeneca είναι ότι δεν κατάφερε να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της και μας χρωστάει εκατομμύρια δόσεις εμβολίων. Γι’ αυτό και την πήγαμε στα δικαστήρια και όχι γιατί το εμβόλιο δεν είναι καλό”.
Στο πλαίσιο αυτό αξίζει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με έρευνα του Εurofound, του ευρωπαϊκού οργανισμού για τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης και εργασίας, που έγινε στην κορύφωση των αποφάσεων για αναστολή του εμβολίου AstraZeneca, “πάνω από το ένα τρίτο των ανθρώπων που ζουν στην Ευρώπη έδειχναν διστακτικότητα έναντι του εμβολίου κατά της Covid-19” σε σύγκριση με το ένα τέταρτο αυτών σε προηγούμενη έρευνα. Στην Ελλάδα το αντίστοιχο ποσοστό ήταν πολύ κοντά στον ευρωπαϊκό μέσο όρο, ξεπερνώντας τον ελαφρά.
"Αυτά τα ευρήματα αντικατοπτρίζουν την αποτυχία μιας πειστικής και σαφούς επικοινωνίας σχετικά με την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια των εμβολίων” δήλωσε χαρακτηριστικά η Ντάφνε Άρεντ, διευθύντρια ερευνών στο Eurofound. “Η εμπιστοσύνη στα εμβόλια σχετίζεται με την εμπιστοσύνη στους θεσμούς κι αυτό είναι ένα ζήτημα πρωτίστως για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, αλλά έχουμε επίσης όλοι συλλογική ευθύνη, σε ολόκληρη την κοινωνία, να διασφαλίσουμε ότι επικοινωνούμε και δημοσιεύουμε ακριβείς και ορθές πληροφορίες σχετικά με την ασφάλεια και τη σημασία των εμβολίων” υπογράμμισε.
