Είναι ο κοινός τόπος ονειροπόλησης πέντε Ελλήνων μουσικών που, παραμερίζοντας μουσικά είδη και στερεότυπα, δημιουργούν την κοινή τους διάλεκτο ενώνοντας τους ετερογενείς μουσικούς τους κόσμους. Μελωδίες που γεννήθηκαν από τα προσωπικά τους βιώματα έγιναν πρώτη ύλη του δικού τους δισκογραφικού πονήματος που τίτλο έχει το όνομά τους. «Merem» δηλαδή.
Στην πρώτη τους sold out συναυλία το 2021 στις Βρυξέλλες, η Δήμητρα Μετζάκη, η Βανέσσα Κουρτέση, ο Γιώργος Μπερερής, ο Γιάννης Βαγιανός και ο Έκτορας Ρέμσακ κατέκτησαν τη συνείδηση ότι μπορούν να αποτελέσουν ένα μόνιμο μουσικό σχήμα. Ο κόσμος, οι ακροατές τους, τους επιβράβευσε με ένα πολύ θερμό χειροκρότημα και πολύ καλά λόγια.
Από τις πέντε ηπείρους
Οι Merem σχηματίστηκαν, αρχές του 2021, από πέντε μουσικούς που σπούδαζαν στο Codarts University of the Arts στο Ρότερνταμ της Ολλανδίας. «Μια πόλη που φιλοξενεί ανθρώπους από όλο τον κόσμο και η μουσική ποικιλία αντανακλά την πολυπολιτισμικότητά της. Είναι ένας τόπος που σε καλεί να πειραματιστείς και να συνυπάρξεις μουσικά, να βρεις κοινούς τόπους επικοινωνίας» έλεγαν πρόσφατα στην ΑΥΓΗ της Κυριακής. Το ρεμπέτικο, το σμυρνέικο τραγούδι, οι μουσικές της Ανατολής και ο jazz αυτοσχεδιασμός ανήκουν στις επιρροές της μπάντας.
Σε επίπεδο σπουδών, πρακτικής και εμπειρίας, κάποια από τα μέλη προέρχονται από την jazz και κάποια άλλα από την παραδοσιακή μουσική. Τώρα πια, ζώντας μια πυκνή δημιουργική δοκιμασία με πάμπολλες πρόβες και δημόσιες εμφανίσεις, αυτά τα αισιόδοξα νέα παιδιά ζουν την εμπειρία του συνδυασμού πέντε διαφορετικών προσωπικοτήτων και αισθητικών αντιλήψεων.
Βανέσσα Κουρτέση, η φωνή
Στην πρώτη γραμμή των Merem βρίσκονται δύο δημιουργικές κυρίες: η ουτίστρια Δήμητρα Μετζάκη και η στιχουργός, συνθέτρια και βασική φωνή Βανέσσα Κουρτέση. Η Βανέσσα σπούδασε και πήρε το πτυχίο της από τη Νομική Σχολή της Αθήνας και ασχολήθηκε με τη λαϊκή και την παραδοσιακή μουσική και το ρεμπέτικο τραγούδι από μικρή ηλικία.
Νιώθοντας την ανάγκη να εξερευνήσει παραπάνω τη μουσική και να αναζητήσει την καλλιτεχνική της ταυτότητα, αποφάσισε να κυνηγήσει το όνειρό της και να μετακομίσει στην Ολλανδία, όπου σπούδασε στο Τμήμα World Music του Codarts University of the Arts με ειδίκευση στο τραγούδι και στη μουσική της Ανατολικής Μεσογείου.
Τα τελευταία δύο χρόνια η Βανέσσα ασχολήθηκε με την παραγωγή της πρώτης της δισκογραφικής δουλειάς με τίτλο «Spending time with Esther», που ηχογραφήθηκε τον Νοέμβριο του 2021, από το προσωπικό της project «I am Esther». Πρόκειται για έναν δίσκο EP με δικές της συνθέσεις, για τον οποίο συνεργάστηκε με μουσικούς που έχουν ως βάση την Ελλάδα και την Ολλανδία. Μεταξύ αυτών, η Βανέσσα είχε την τιμή να συνεργαστεί με τον σπουδαίο Χάρη Λαμπράκη στο νέι και τον δημιουργικό Νίκο Σιδηροκαστρίτη στα τύμπανα.
Η Βανέσσα είναι επίσης εκπαιδευτικός φωνής, αγαπά πολύ τη φωνητική διδασκαλία και παραδίδει μαθήματα και σεμινάρια σε Ελλάδα, Βέλγιο, Ολλανδία και Γαλλία. Τη σεζόν 2021-2022 ολοκλήρωσε έναν κύκλο σεμιναρίων για το ρεμπέτικο τραγούδι στις Βρυξέλλες. Η εξερεύνηση τρόπων αντιμετώπισης του άγχους ενός ερμηνευτή, μιας φωνής, την οδήγησε σε μεταπτυχιακές σπουδές στην Παιδαγωγική της Φωνής στο Πανεπιστήμιο της Ουαλίας (Voice Study Center).
Δημιουργική διαδικασία
Ο Γιάννης Βαγιανός, παλιός μας γνώριμος από τις σελίδες της ΑΥΓΗΣ, είναι ένας συνειδητός στις αναζητήσεις του μουσικός. Το κοντραμπάσο του είναι ένα εργαλείο της δουλειάς του, το μέσο έκφρασης των ονείρων του με τη μουσική. Η γνωριμία του με τη Βανέσσα στο πλαίσιο της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς τα χρόνια των τότε αθηναϊκών τους σπουδών τους έφερε κοντά και στην Ολλανδία, με την πρωτοβουλία της σπουδάστριας στο Τμήμα Τουρκικής Μουσικής και ουτίστριας Δήμητρας Μετζάκη.
Στόχος της Δήμητρας ήταν η δημιουργία ενός μουσικού συνόλου με το οποίο ήθελε να παίξει τις δικές της συνθέσεις, μελωδίες μακρόσυρτες και ασύμμετρες φόρμες, δομημένες γύρω από την τουρκική μουσική και βασισμένες στα ανατολικά μακάμια.
Συγκάτοικοι στο Ρότερνταμ από το 2020 και παλιοί συμφοιτητές στο Τμήμα Jazz Σπουδών του Ιονίου, ο πιανίστας Γιώργος Μπερερής και ο καλός του φίλος, ντράμερ Έκτορας Ρέμσακ είχαν ήδη προσεγγίσει το σχήμα της Δήμητρας και εντάχθηκαν σ’ αυτό. Τον τίτλο Merem τον θεώρησαν ιδανικό για να εκφράσει τον ήχο της νέας τους μπάντας. Τα πρώτα κομμάτια του Γιώργου, της Βανέσσας και της Δήμητρας στο πρώτο τους live έφεραν στις πρόβες νέες ιδέες από όλους, αρμονίες και μελωδίες που γρήγορα έγιναν συνθέσεις.
«Το κάτι άλλο»
Από τα πρώτα κοινά τους βήματα τα πέντε μέλη των Merem είχαν την αίσθηση πως μαζί δημιουργούν μια καλλιτεχνική οντότητα. Ξεκίνησαν να γράφουν νέες μουσικές με άμεση επιδίωξη τη δημιουργία του πρώτου τους δίσκου. Ήταν Δεκέμβριος του 2021. Στο κρύο και υγρό κλίμα της Ολλανδίας των επαναλαμβανόμενων λόγω πανδημίας lockdown, η διαδικασία αυτή καθυστερούσε. Οι ελάχιστες συναυλίες και οι πολλές συναντήσεις προκαλούσαν συζητήσεις για τον χαρακτήρα της σύναξής τους, στην οποία όλοι πια είχαν τον ίδιο λόγο.
Ο δημιουργικός ενθουσιασμός για το συναρπαστικό «μυστήριο» της συνάντησης των διαφορετικών μουσικών τους προελεύσεων τόνωσε το ενδιαφέρον, τη σιγουριά τους ότι οι Merem ήταν «το κάτι άλλο» σε σχέση με όποια μουσική έκαναν έως τότε. Στην μπάντα του πιανίστα Γιώργου Μπερερή -με την έντονη jazz προέλευση- ξεχώριζε αισθητά το «τροπικό», το modal στοιχείο της ανατολικής μουσικής. Ο Έκτορας, ένας jazz ντράμερ, έγραφε στο ύφος του zen funk, που βασίζεται σε groove, πολυρρυθμίες και συνθέσεις με έντονο το «αρχιτεκτονικό» στοιχείο - όταν η μουσική θυμίζει την επίσκεψη σε έναν χώρο με πολλά δωμάτια.
Προγραμματική αφοσίωση
Οι Merem, αν και παίζουν κυρίως συνθέσεις όπου ο ελληνικός στίχος δίνει το χρώμα στην αφήγηση, στις ευρωπαϊκές τους συναυλίες συναντούν την αποδοχή ενός κοινού πολύγλωσσου και πολυεθνούς. Το συναίσθημα, ο τόνος της φωνής, η αισθητική της μπάντας, ο τρόπος που τα όργανα πλαισιώνουν μια μελωδία -σε συνδυασμό ή από μόνα τους- δημιουργούν μια «ιστορία» που ελκύει το ενδιαφέρον ενός πολύχρωμου ακροατηρίου. Το μυστικό των Merem είναι η σκληρή δουλειά, η ειλικρίνεια και οι στενοί τους φιλικοί δεσμοί.
Η προγραμματική αφοσίωση, η «στρατηγική» των Merem, σύντομα θα αποδώσει το δεύτερο άλμπουμ τους -που είναι ήδη στα σκαριά-, με στόχο η μπάντα να αποτελέσει μια σοβαρή προτεραιότητα για τα επερχόμενα δημιουργικά τους χρόνια. Την πολύ επιτυχημένη, πρώτη ελληνική παρουσίαση του δίσκου «Merem» στο Gazarte την Κυριακή 29 Οκτωβρίου ακολούθησε ένα μικρό tour σε συναυλιακούς χώρους του Βελγίου, της Ολλανδίας και της Γαλλίας.
Μια ολοκληρωμένη μουσική ιστορία
Το «Merem» (το άλμπουμ) είναι ο συγκερασμός διακριτών καλλιτεχνικών οραμάτων που, τελικά, αποτελούν μια ενιαία, ολοκληρωμένη μουσική ιστορία. Χωρίς παρτιτούρες μπροστά τους, έχοντας δυνατή τη live εμπειρία των κομματιών, οι ηχογραφήσεις ολοκληρώθηκαν σε μόλις δύο εικοσιτετράωρα
Η προηγηθείσα εμπειρία του κοντραμπασίστα Γ. Βαγιανού στις ηχογραφήσεις του προσωπικού του άλμπουμ «Schema» -με το Tangent Quartet- τον Νοέμβριο του 2021, στο Fattura Musica Studio του Osnabruk της Γερμανίας, υπήρξε ιδιαίτερα θετική στην προετοιμασία του μουσικού «υλικού» των Merem, που έφτασε έτοιμο να καταγραφεί από τους έμπειρους τεχνικούς των Wedgeview Studios της Ουτρέχτης.
Αντίστοιχη είναι η εμπειρία του πιανίστα Γ. Μπερερή, που στις μουσικές που έχει ηχογραφήσει πλησιάζει στο ύφος των Merem. Αλλά και της Β. Κουρτέση, που στο δικό της EP του 2021 περιέχει στοιχεία από τη δική της προσωπική μουσική ιστορία. Αποτέλεσμα, το άλμπουμ «Merem» -των Merem-, που αποτελείται από τις συνθέσεις της ουτίστριας Δ. Μετζάκη και των τεσσάρων άλλων μουσικών της συντρόφων. Της φωνής του συγκροτήματος συνθέτριας και στιχουργού Β. Κουρτέση, του κοντραμπασίστα Γ. Βαγιανού και του Γ. Μπερερή.
Το «Merem» (το άλμπουμ) είναι ο συγκερασμός διακριτών καλλιτεχνικών οραμάτων που, τελικά, αποτελούν μια ενιαία, ολοκληρωμένη μουσική Ιστορία. Αφηγείται τις εμπειρίες της ζωής από τις γειτονιές που ξεκίνησαν, τις πολιτικοκοινωνικές τους αναζητήσεις, τις προσωπικές τους ανθρώπινες ιστορίες, τις ερωτικές τους αφηγήσεις. Χωρίς παρτιτούρες μπροστά τους, έχοντας δυνατή τη live εμπειρία των κομματιών, οι ηχογραφήσεις -σε ένα άψογο τεχνικά και αισθητικά περιβάλλον- ολοκληρώθηκαν σε μόλις δύο εικοσιτετράωρα. Κριτήριο στην επιλογή των κατάλληλων από τα δύο-τρία takes υπήρξαν η ενέργεια και το groove του κάθε κομματιού.
Ρότερνταμ, Σητεία, Αθήνα
Η πρώτη στον δίσκο «Athina» εκφράζει μια νοσταλγική εικόνα της πρωτεύουσας που τα λουλούδια στα στενά της την κάνουν το κοινό «σπίτι» των -τεσσάρων από τους πέντε- Αθηναίων του γκρουπ. Η μουσική, ένας συνδυασμός ελληνικής μουσικής και latin jazz, έφτασε στο κοινό μέσα από το πρώτο digital single των Merem. Αντίστοιχη ήταν η νοσταλγία της Κρητικοπούλας Δ. Μετζάκη για την ιδιαίτερή της πατρίδα, που έφερε στο CD των Merem τη Σητεία («Sitia»), μια παρηγορητική μελωδία που σε γυρίζει πίσω σε οικεία μέρη και ανθρώπους που αγαπάς. Εκεί όπου τα προβλήματα ξεχνιούνται και μένουν μόνο οι νοσταλγικές αναμνήσεις.
Το τραγούδι «Του Αγά» ο Γ. Βαγιανός και η Β. Κουρτέση ως στιχουργός το εμπνεύστηκαν από τις «Περιπλανήσεις» του ποιητή Τάσου Λειβαδίτη. Στο κομμάτι που συνδυάζει τη μελαγχολική μείξη μιας «τροπικής» μελωδίας με την ποίηση, η φωνή και το ούτι αυτοσχεδιάζουν ολοκληρώνοντας την αφήγηση. Είναι αφιερωμένο στον ελληνικό λαό και σε όσους αγωνίζονται ενάντια στον φασισμό, στην καταπίεση, στον φόβο. Για έναν κόσμο γεμάτο αλληλεγγύη και ελευθερία, έναν κόσμο που δεν είναι ουτοπία!
Εν κατακλείδι, η αποφασιστικότητα, ο ενθουσιασμός που χαρακτηρίζουν την πεντάδα των ξενιτεμένων μουσικών των Merem με κάνει να αισιοδοξώ πως το μέλλον τους θα είναι εξίσου δημιουργικό!
