Κι ενώ ακόμα δεν έχει κοπάσει ο θόρυβος για την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα μετά την ακύρωση της προγραμματισμένης συνάντησης Ρ. Σούνακ-Κ. Μητσοτάκη, με πρωτοβουλία του Βρετανού πρωθυπουργού, η υπουργός Πολιτισμού αφήνει ανοιχτό το θέμα τού αν η κυβέρνηση επιδιώκει να επιστρέψουν τα γλυπτά από τη Βρετανία μόνιμα, με δανεισμό ή ανταλλαγή. Σε συνέντευξή της στο ραδιόφωνο του ΣΚΑΪ, αναφερόμενη σε όσα πρότεινε ο πρωθυπουργός πριν από τρία χρόνια στον Μπόρις Τζόνσον, υποστήριξε ότι «εφόσον τα Γλυπτά επιστρέψουν στην Ελλάδα, το κενό το οποίο θα προκύψει μπορεί η Ελλάδα να το καλύψει, οργανώνοντας περιοδικές εκθέσεις με σημαντικές αρχαιότητες».
Χθες η υπουργός απέφυγε επιμελώς να θυμίσει ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης το 2019 είχε προτείνει στον τότε πρωθυπουργό της Βρετανίας Μπόρις Τζόνσον τον δανεισμό των Γλυπτών στην Ελλάδα για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, ενόψει τότε της επετείου των 200 χρόνων από την Επανάσταση του 1821. Η κατακραυγή που είχε προκληθεί είχε αναγκάσει τότε την κυβέρνηση σε αναδίπλωση, την είχε αναγκάσει, δηλαδή, να επανέλθει στην πάγια εθνική θέση ότι η Ελλάδα «δεν αναγνωρίζει στο Βρετανικό Μουσείο νομή, κατοχή και κυριότητα των Γλυπτών, καθώς αποτελούν προϊόν κλοπής». Θέση που είχε επαναβεβαιώσει με επίσημη ανακοίνωσή του το υπουργείο Πολιτισμού τον περασμένο Ιανουάριο μετά τα δημοσιεύματα στον διεθνή Τύπο που επίσης έκαναν λόγο για «χρονικά ανοιχτό δάνειο με αντάλλαγμα μάλλον συντομότερα δάνεια εκθεμάτων» από το Μουσείο της Ακρόπολης.
Στη χθεσινή συνέντευξή της η υπουργός είπε, επίσης, ότι η «Ελλάδα κρατά την εθνική της στάση» και «συνεχίζει με επιμονή και υπομονή να διεκδικεί», ωστόσο άφησε αυτό το «εφόσον επιστρέψουν», χωρίς να διευκρινίζει πώς θα επιστρέψουν τα Γλυπτά στον φυσικό τους χώρο. Η ανταλλαγή την οποία προκρίνει προϋποθέτει την αναγνώριση των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας των Γλυπτών στους Βρετανούς, καθώς κανείς δεν μπορεί να ανταλλάξει κάτι που δεν είναι δικό του. Κυρίως, δεν μιλάει για μόνιμη επιστροφή των Γλυπτών, προκαλώντας ερωτήματα. Παραμένει, δηλαδή, η Ελλάδα στην εθνική της θέση με βάση όσα είπε η Λίνα Μενδώνη ή μπροστά στα εικαζόμενα πολιτικά οφέλη από μια πιθανή επιστροφή των Γλυπτών, χωρίς να διευκρινίζεται πώς θα γίνει, θα ξεχάσουμε τα απαράγραπτα δικαιώματά μας ως χώρα για τον γλυπτό διάκοσμο των μνημείων της Ακρόπολης που έκλεψε ο Έλγιν; Τελικά, θα μας πει η υπουργός σε ποια βάση συνεχίζονται, αν συνεχίζονται, οι συνομιλίες με το Βρετανικό Μουσείο ή θα συνεχίσει να εργαλειοποιεί αυτό το μείζον θέμα; Πρέπει να μας αποσαφηνίσει η υπουργός αν τελικά η κυβέρνηση επιδιώκει τη μόνιμη επιστροφή των Γλυπτών. Γιατί η Μελίνα Μερκούρη, που άνοιξε το θέμα, για μόνιμη επιστροφή μιλούσε και, φυσικά, όχι για ανταλλαγές και δανεισμούς.
Αλήθεια, η υπουργός θυμάται την απόφαση της UNESCO το 2021, που η ίδια πανηγύρισε, όπως όλοι μας, αφού η ιστορική αυτή απόφαση αναγνωρίζει ότι η επιστροφή είναι διακυβερνητικό ζήτημα, σε αντίθεση με όσα υποστηρίζει η βρετανική πλευρά ότι η υπόθεση αφορά το Βρετανικό Μουσείο. Πώς, λοιπόν, έρχεται τώρα η Λ. Μενδώνη και μας λέει ότι «η Ελλάδα συνεχίζει να μιλάει με το Βρετανικό Μουσείο»; Όλα τα ερωτήματα παραμένουν ανοιχτά, πολλώ δε μάλλον όταν έχουμε το κακό προηγούμενο της νομιμοποίησης της περιβόητης συλλογής Στερν με νόμο και με κυρωμένη τη σύμβαση από το ελληνικό Κοινοβούλιο.
ΣΥΡΙΖΑ για επιστροφή των Γλυπτών
Σ’ αυτή τη συνθήκη η αξιωματική αντιπολίτευση παίρνει θέση στο ζήτημα της επιστροφής των Γλυπτών, συνοψίζοντας σε τέσσερα σημεία τις θέσεις της.
Κατ’ αρχάς, ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. εκφράζει την κάθετη αντίθεσή του σε όποιο σενάριο δανεισμού των Γλυπτών του Παρθενώνα από τη Βρετανία στη χώρα μας, αλλά και την πάγια θέση του ότι «η λύση του ζητήματος μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσω του διακυβερνητικού διαλόγου Ελλάδας-Ηνωμένου Βασιλείου στο υψηλότερο επίπεδο και με τη συμμετοχή της UNESCO».
Αναλυτικά, στα τέσσερα σημεία των θέσεών της η αξιωματική αντιπολίτευση επισημαίνει ότι «τα σενάρια για δανεισμό -και μάλιστα με ανταλλάγματα- των Γλυπτών του Παρθενώνα από το Βρετανικό Μουσείο δεν συνάδουν με την πάγια θέση της Ελληνικής Δημοκρατίας, που είναι ρητά διατυπωμένη σε όλα τα διεθνή φόρα και κυρίως στην UNESCO από όλες τις ελληνικές κυβερνήσεις τις τελευταίες δεκαετίες. Η θέση αυτή είναι ότι δεν αναγνωρίζουμε σε κανένα κράτος και σε καμία νομική οντότητα, όπως το Βρετανικό Μουσείο, κανένα δικαίωμα ιδιοκτησίας στα κλεμμένα Γλυπτά του Παρθενώνα. Αυτή τη θέση δεν μπορεί κανένας να την παραβλέψει.
Η απόπειρα του κ. Μητσοτάκη, από το 2019 που εξελέγη πρωθυπουργός, να προσχωρήσει στη συζήτηση περί δανεισμού των Γλυπτών παραβιάζει την εθνική θέση και ενισχύει τον νομικό ισχυρισμό του Βρετανικού Μουσείου περί ιδιοκτησίας των Γλυπτών του Παρθενώνα και άρα εκ των πραγμάτων αδυνατίζει τη διαπραγματευτική ισχύ της χώρας μας». Επιπλέον, ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. «επαναλαμβάνει τη θέση του για τη συγκρότηση μόνιμης Διαρκούς Διακομματικής Επιτροπής της Βουλής, ώστε όλα τα κόμματα να μετέχουν σε αυτόν τον αγώνα και να γνωρίζουν τι γίνεται. Μιας Επιτροπής που θα έχει διακομματική υποστήριξη και αυξημένη πλειοψηφία εντός της Βουλής, δημιουργώντας κλίμα ενότητας και διαφάνειας. Αποστολή της Επιτροπής θα είναι η διεθνοποίηση του θέματος, σε ιστορική, πολιτιστική και ηθική βάση, αναδεικνύοντας την οικουμενική του διάσταση. Η Επιτροπή θα συνεργαστεί με αντίστοιχες εθνικές επιτροπές στη Βρετανία και σε διάφορες χώρες, προωθώντας τη μόνιμη επανένωση των Γλυπτών, έναντι της βρετανικής και διεθνούς κοινής γνώμης και διεθνών οργανισμών». Υπογραμμίζει δε ότι «είμαστε κάθετα αντίθετοι σε πρωτοβουλίες με τις οποίες τα Γλυπτά του Παρθενώνα θα γίνουν θέμα εσωτερικής πολιτικής αντιπαλότητας. Με αυτό το πνεύμα, υπερασπιζόμενοι τη θέση της χώρας μας, καταδικάσαμε την απρεπή συμπεριφορά του Βρετανού πρωθυπουργού Ρίσι Σούνακ έναντι του θεσμού του Έλληνα πρωθυπουργού».
