Μεγάλη αναστάτωση έχουν προκαλέσει στους κατοίκους της Νέας Υόρκης οι περικοπές στους προϋπολογισμούς των βιβλιοθηκών της πόλης από τον δήμαρχο. Οι περικοπές φτάνουν το ύψος των περίπου 36 εκατ. δολαρίων για το νέο έτος, σε σχέση με τα 100 εκατ. δολάρια του τρέχοντος έτους. Ομάδες πολιτών, διασημότητες, διανοούμενοι και συγγραφείς αντιδρούν στις περικοπές που προτείνει ο Δημοκρατικός δήμαρχος της πόλης Έρικ Άνταμς, καθώς θέλει να μεταφέρει χρήματα από τις βιβλιοθήκες σε άλλες δομές της πόλης. Δεν γνωρίζουμε και δεν θα λάβουμε θέση στις προτεραιότητες που θέτει ο δήμαρχος. Από εδώ θα σχολιάσουμε μόνο ότι μία μονάχα πόλη στις ΗΠΑ, με πληθυσμό περίπου 8,5 εκατ. κατοίκων, έχει σύστημα βιβλιοθηκών το οποίο χρηματοδοτείται με 100 εκατ. δολάρια τον χρόνο.
Στις κοινωνίες που θέλουν να ορίζονται ως κοινωνίες που προσπαθούν να έχουν ένα υψηλό επίπεδο διαβίωσης για τους κατοίκους τους, που ενισχύουν τη δημοκρατική συμμετοχή, την οικονομική ανάπτυξη και ευημερία των μελών τους, που ευνοούν την επιχειρηματικότητα, την εκπαίδευση και την έρευνα, η ύπαρξη, η λειτουργία και η χρηματοδότηση των βιβλιοθηκών είναι εκ των ων ουκ άνευ. Γιατί γνωρίζουν πολύ καλά πως οι θεσμοί αυτοί συμβάλλουν τα μέγιστα στην πολιτιστική, στην οικονομική και στην πνευματική τους ανάπτυξη.
Στα καθ’ ημάς, οι προϋπολογισμοί αυτοί φαντάζουν απίστευτοι. Είναι ζήτημα αν για όλες τις δημόσιες και τις δημοτικές βιβλιοθήκες της χώρας, για το σύνολο των κατοίκων της, τα χρήματα που ξοδεύει το ελληνικό κράτος είναι πάνω από 10 εκατ. ευρώ, δηλαδή ούτε το ένα δέκατο από αυτά που ξοδεύουν στις ΗΠΑ για μία μονάχα πόλη. Και αυτή είναι η ειδοποιός διαφορά. Στις ΗΠΑ επενδύουν στο ανθρώπινο κεφάλαιο, στην ανάπτυξη, στην έρευνα, στην Παιδεία και στον Πολιτισμό. Και γνωρίζουν πολύ καλά, καθώς στη νοοτροπία τους είναι βαθιά χαραγμένη η οικονομική αντίληψη των πραγμάτων, πως τα χρήματα που επενδύονται στις βιβλιοθήκες επιστρέφονται πολλαπλά στην κοινωνία. Στη χώρα μας οι βιβλιοθήκες, από την οπτική του κράτους, παίζουν πολύ υποδεέστερους ρόλους. Περισσότερο τις λειτουργεί ως άλλοθι, παρά ως ουσιαστικά στοιχεία της κοινωνικής, της πνευματικής και της οικονομικής ανάπτυξης της χώρας. Διαχρονική αδιαφορία, έλλειψη προσωπικού, χαμηλοί ως ανύπαρκτοι προϋπολογισμοί είναι το σταθερό πλαίσιο με το οποίο έρχονται αντιμέτωποι οι εργαζόμενοι στις ελληνικές βιβλιοθήκες και μέσα σε αυτό προσπαθούν να αναδείξουν την αξία και τη δυναμική τους.
Το κλασικό παράδειγμα μιας μεγάλης μερίδας των βιβλιοθηκών να καταφεύγει στις ικεσίες για δωρεές βιβλίων από ιδιώτες, εκδότες και ιδρύματα καταδεικνύει ακριβώς αυτήν την κατάσταση και την αντίληψη της Πολιτείας έναντι ενός θεσμού, ο οποίος σε άλλες χώρες λειτουργεί ως μοχλός ανάπτυξης.
