Συνεπής στο ετήσιο δισκογραφικό «ραντεβού» του με το κοινό, ο Τάσος Γκρους κυκλοφόρησε πριν λίγο καιρό το «Κι όλα είν’ αλλιώς». Είναι μια εργασία με πολύ έντονη όχι μόνο τη γυναικεία παρουσία αλλά και σφραγίδα, καθώς τους στίχους των τραγουδιών έχει γράψει η Μαρία Τσιμικλή και τα ερμηνεύουν οι Βιολέτα Ίκαρη, Αργυρώ Καπαρού, Κατερίνα Σιάπαντα και Μόρφω Τσαϊρέλη. Συνομιλήσαμε με τον άξιο δημιουργό γι’ αυτή τη «γυναικεία» διάσταση του δίσκου αλλά και συνολικά για το έργο του.
Είναι ένας πολύ διαφορετικός δίσκος από τον προηγούμενό σου που κυκλοφόρησε λιγότερο από ένα χρόνο πριν, έτσι δεν είναι;
Πράγματι, ο τρόπος έκφρασης είναι διαφορετικός. Κάθε τραγούδι έχει τη δική του αυτοτέλεια και σαν συνέπεια πρέπει να έχει ιδιαίτερη αντιμετώπιση στη μελοποίησή του. Η γραφή της Μαρίας Τσιμικλή μού έδωσε τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσω νέες εκφραστικές προσεγγίσεις.
Τι αποκόμισες, αλήθεια, από τη συνεργασία σου με τη Βούλα Σαββίδη;
Μια νέα, ανεκτίμητη εμπειρία από τη ζωντανή επαφή με μια πραγματικά θρυλική ερμηνεύτρια, που νίκησε τον χρόνο και δεν του επέτρεψε να αποδομήσει και να αλλοιώσει τη χαρακτηριστική βαθιά φωνή της. Την παρακαταθήκη δεκατεσσάρων νέων τραγουδιών. Τη χαρά και τη δύναμη που σου δίνει η ενεργή παρουσία της στην προσπάθεια για επαφή με νέους συνταξιδιώτες στο σημερινό ελληνικό τραγούδι.
Τι σε έφερε κοντά στην ποίηση της Μαρίας Τσιμικλή και αποφάσισες να κάνεις έναν ολόκληρο δίσκο μαζί της;
Η Μαρία Τσιμικλή με τη γραφή της εκφράζει τον προβληματισμό και την αγωνία της Ελληνίδας γυναίκας. Είναι μια πρόκληση για τον δημιουργό που ενδιαφέρεται ουσιαστικά για τη γυναικεία χειραφέτηση να ασχοληθεί μαζί της.
Είναι ίσως ο πιο «γυναικείος» δίσκος σου; Γυναίκα στιχουργός και τέσσερις ερμηνεύτριες…
Ναι. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι «ο πιο γυναικείος δίσκος» στη μέχρι τώρα διαδρομή μου στον χώρο του τραγουδιού. Σύμφωνα με την προοδευτική θεώρηση, η γυναίκα είναι το άλλο μισό του ουρανού. Είναι λοιπόν πολύ φυσιολογικό η γυναικεία παρουσία στο έργο μου να είναι βασικό συστατικό του.
Γιατί, αλήθεια, τέσσερις και όχι, για παράδειγμα, δύο ερμηνεύτριες και γιατί οι συγκεκριμένες τέσσερις;
Συνεργάστηκα με τέσσερις ολοκληρωμένες καλλιτεχνικά και ερμηνευτικά φωνές που με την ερμηνεία τους έδωσαν πνοή στον λόγο και ανέδειξαν τη μουσική του διάσταση.
Εχει μια ιδιαίτερη σημασία για εσένα το τελευταίο και ομότιτλο τραγούδι και το ανέθεσες σε όλες τις ερμηνεύτριες;
Το τραγούδι αυτό δημιουργήθηκε και προστέθηκε στο CD ύστερα από την προτροπή της Αργυρούς Καπαρού να υπάρχει ένα τραγούδι με τη συμμετοχή και των τεσσάρων ερμηνευτριών. Τελικά αποδείχθηκε το τραγούδι με το πιο «φεμινιστικό» περιεχόμενο.
Σε αρκετά τραγούδια υπάρχει μια στροφή προς ένα πιο rock, ίσως και jazz ύφος από ό,τι το συνηθίζεις ή είναι μόνο η ιδέα μου;
Αξίζει να υπενθυμίσω ότι ο πρώτος δίσκος μου «Μορφές», το 1988, αλλά και το «Γενιές σημαδεμένες», σε ποίηση Μπέρτολτ Μπρεχτ το 2010, είχαν ως βασική αναφορά το rock. Δεν είναι λοιπόν «στροφή» το ότι σε κάποια τραγούδια του «Κι όλα είν΄ αλλιώς» υπάρχουν στοιχεία rock και jazz. Δεν είναι προϊόν κάποιας διανοητικής επεξεργασίας αλλά απλά χρησιμοποιήθηκαν γιατί εκφράζουν καλύτερα το περιεχόμενο των στίχων.
Τι σε έκανε να αναθέσεις τις ενορχηστρώσεις στον Νίκο Βελώνια και τι θεωρείς ότι προσέθεσαν στο τελικό αποτέλεσμα;
Στη συνολική προσέγγισή μου συνέβαλαν οι ενορχηστρώσεις του Νίκου Βελώνια, με τον οποίο έχουμε βρει κοινό τρόπο σκέψης και έκφρασης και βοηθά στη σωστή «αποκρυπτογράφηση» και μουσική έκφραση των στίχων.
Πιστεύεις ότι είναι ένας δίσκος που συνάδει με την ελληνική μουσική σκηνή τού σήμερα;
Υπάρχει σήμερα ελληνική μουσική σκηνή; Αν με τον όρο αυτόν εννοούμε το σύνολο των τραγουδιών με ελληνικό στίχο που παράγονται, τότε πρέπει να αποδεχθούμε ότι υπάρχει. Αν όμως εννοούμε ένα ρεύμα μουσικής έκφρασης που βασίζεται στην ελληνική παράδοση, με συγκεκριμένα καλλιτεχνικά χαρακτηριστικά και μορφή έκφρασης, θεωρώ ότι, με τον τρόπο που κινούνται τα πράγματα στον χώρο της ελληνικής μουσικής σκηνής σήμερα, αυτό είναι ανέφικτο. Το γεγονός αυτό έχει θετικές αλλά και αρνητικές πλευρές. Οι αρνητικές εστιάζονται στην αδυναμία, για την πλειοψηφία των δημιουργών, να παρουσιάσουν το έργο τους λόγω έλλειψης οικονομικών πόρων. Οι θετικές, σε αντιδιαστολή, δίνουν τη δυνατότητα στους δημιουργούς να εκφράζονται όπως πραγματικά νιώθουν και όχι όπως επιτάσσει κάποια δισκογραφική εταιρεία.
Γενικότερα αισθάνεσαι μέρος μιας ευρύτερης μουσικής παράδοσης που υπάρχει και συνεχίζεται ή μια μάλλον «μοναχική» δημιουργική περίπτωση;
Προσωπικά, φυσικά και αισθάνομαι μέρος μιας ευρύτερης μουσικής παράδοσης, στην οποία όμως συνυπάρχει η μοναχική δημιουργικότητα με το ότι δεν αντιγράφω την παράδοση αλλά εμπνέομαι δημιουργικά από αυτήν και εκφράζω τη δική μου αλήθεια.
Υπάρχει χώρος για τέχνη και μουσική σε μια τόσο δύσκολη και απαιτητική εποχή;
Σε καιρούς χαλεπούς η δημιουργία όχι μόνον έχει λόγο ύπαρξης και χώρο δράσης αλλά είναι αναγκαία για την ανάταση και την ευημερία των ανθρώπων. Σήμερα, που η Δεξιά και τα φασιστικά στοιχεία στη χώρα μας αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο έχουν σηκώσει κεφάλι, είναι απαραίτητη η ενεργή συμμετοχή των διανοούμενων και των δημιουργών στη μάχη για τη σωστή ενημέρωση και δράση των λαϊκών στρωμάτων.
Ποιο είναι το επόμενο σχέδιό σου, πάνω στο οποίο εργάζεσαι αυτή τη στιγμή;
Θα ακολουθήσουν δύο νέες δισκογραφικές εργασίες εξίσου σημαντικές ως προς το περιεχόμενο και τη μορφή τους. Η πρώτη είναι δέκα τραγούδια σε στίχους του αείμνηστου Ηλία Κατσούλη με ερμηνεύτρια τη Βιολέτα Ίκαρη. Η δεύτερη είναι δεκαπέντε τραγούδια που δημιούργησα κατά τη διάρκεια της δικτατορίας, σε ποίηση Κώστα Βάρναλη, Γιάννη Ρίτσου, Κώστα Καρυωτάκη, Ναζίμ Χικμέτ και Πάμπλο Νερούντα, σε ερμηνεία του Αλέξανδρου Καψοκαβάδη, της Αργυρούς Καπαρού και δική μου με τη συμμετοχή χορωδίας. Γιατί όταν χάνεται η συλλογική μνήμη επικρατεί η αντίδραση και ο φασισμός…
Αυτό που πάντα διακρίνει τον Τάσο Γκρους είναι η προσήλωσή του στις ανθρωπιστικές και κοινωνικές αξίες και η επιμονή του να τις αναδεικνύει μέσα από τη μουσική του.
