Η PJ Harvey αυτή την εβδομάδα κυκλοφόρησε τη δέκατη προσωπική της δουλειά. Αυτό μας δίνει την ευκαιρία να επανεξετάσουμε τον κατάλογό της. Επισκεπτόμαστε πρωτόλεια punk διαμάντια, ρακένδυτες ηχογραφήσεις δωματίου, ραδιοφωνικούς ύμνους, ηχητικούς πειραματισμούς, folk καλούδια, γοτθική pop δωματίου και αφηγήσεις με διάκοσμο την πολεμική ιστορία των εθνών που κόσμησαν τη δισκογραφία της.
Η Polly Harvey είναι μία από τις πιο ιδιόμορφες καλλιτέχνιδες των τελευταίων τριάντα ετών και χωρίς αυτήν η σύγχρονη μουσική θα ήταν πολύ λιγότερο ενδιαφέρουσα. Από το ντεμπούτο της «Dry» (1992), όταν εξέφραζε μια ακατέργαστη punk επιθετικότητα και μετατοπιζόταν από την ερωτική επιθυμία στη βία εν ριπή οφθαλμού, έκανε τους κριτικούς να μιλάνε για το όνομα που θα κυριαρχούσε στο ροκ τα επόμενα χρόνια. Στο «Rid of me» που ακολούθησε το 1993 η Harvey με παραγωγό τον Steve Albini (είχε διαπρέψει με τους Nirvana) βελτίωσε σχεδόν κάθε πτυχή του πρώτου δίσκου και ανέδειξε ένα σπάνιο ροκ ταλέντο.
Η καλλιτεχνική αποθέωση και η ματαίωση
Η πρώτη μεγάλη επανεφεύρεση της PJ Harvey ήρθε με το «Bring you my love» (1995), το πιο επιτυχημένο και γοητευτικό άλμπουμ της, με το οποίο άφησε βαθύ αποτύπωμα στη δεκαετία του ’90. Η blues μυθολογία, η ματαίωση στην έκφραση και οι βιβλικές αναφορές στους στίχους συνυφαίνουν ένα σαγηνευτικό μείγμα ερωτισμού και μελοδράματος, με το hit «Down by the water» να ξεχωρίζει. Το «Is this desire?» που ακολούθησε το 1998 έμοιαζε λίγο άνισο και ασύνδετο, τουλάχιστον σε σχέση με τον σαρωτικό δίσκο που προηγήθηκε. Στην ασυνέπεια συνέβαλαν η εξάντληση της Harvey από τη φήμη και τις ατελείωτες τουρνέ, όπως και οι συναισθηματικές επιπτώσεις της θυελλώδους ερωτικής σχέσης με τον Nick Cave. Η PJ δεν θα εγκαταλείψει οριστικά τη ροκ περσόνα της και δεν θα επιστρέψει ποτέ ξανά σε αυτόν τον ήχο.
Το «Stories from the city, stories for them sea» (2000) ήταν μια ερωτική επιστολή της PJ προς μια Νέα Υόρκη που εξαφανιζόταν. Η Harvey αποτύπωσε τη σύγχυση και το χάος της μητρόπολης μέσα από ρομαντικό πρίσμα. Ειδικά όταν απευθυνόταν με αμφισημία σε έναν εκκολαπτόμενο εραστή ή στο ίδιο το Μανχάταν. Αυτό το άλμπουμ παραμένει μέχρι σήμερα το πιο προσιτό της και η μεγάλη εμπορική επιτυχία του πυροδότησε τον ψυχαναγκασμό να συγκρουστεί με το mainstream. Στο «Uh huh her» (2004) ακουγόταν σαν να τα είχε βάλει με τον ακρατή και να τον ανταγωνιζόταν. Το έκτο άλμπουμ της περιείχε ένα μάτσο ημιτελείς, βιαστικές ιδέες που προέκυψαν κατά τη διάρκεια μιας παράξενης αυτοεξορίας. Η Harvey έπαιξε κάθε όργανο (εκτός από τα ντραμς), κάτι που προσδίδει στα κομμάτια μια χειροποίητη αίσθηση, όμως συνολικά έμοιαζε με σκιά του εαυτού της. Το γοτθικό αριστούργημα «White chalk» (2007) που ακολούθησε είναι υπέροχα ανατριχιαστικό, γεμάτο απόκοσμες μελωδίες σε πιάνο και τραγούδια αρχαία στην ψυχή, γεννημένα από εμπνεύσεις ενός παλιού κόσμου, με εύθραυστες ερμηνείες.
Η πτώση και η παγιωμένη συνεργασία με τον John Parish
Στο όγδοο άλμπουμ της «Let England shake» (2011) η Harvey έγινε πολεμική ανταποκρίτρια απ’ το μέτωπο, χαροκαμένη μάνα, ξεριζωμένη πρόσφυγας και κοινωνός χαμένων ιστοριών. Οι πολεμιστές της αιματηρής εκστρατείας στην Καλλίπολη το 1915 είναι κάποια από τα φαντάσματα που ψιθυρίζουν τις μνήμες τους στην αιθέρια ερμηνεύτρια, η οποία ξεδιπλώνει την απίστευτη ερμηνευτική της ικανότητα. Δυστυχώς, όμως, το ζενίθ της καριέρας της ακολούθησε ένα ναδίρ, καθώς απ’ το «The hope six demolition project» (2016) δεν προκύπτει κανένα εννοιολογικό σύνολο ή έστω κάτι συνεκτικό, και είναι σχεδόν αδύνατον να αναπτυχθεί μια συναισθηματική σχέση με τα τραγούδια.
Το φετινό «I inside the old year dying» έχει τον κύριο John Parish στο τιμόνι. Η διάλεκτος του Ντόρσετ έχει ποτίσει τις ερμηνείες, που μας παρασύρουν σε έναν απόκρυφο χάρτη ενός επινοημένου κόσμου, με το υγρό, αγκαθωτό τοπίο του να αποδίδεται γλαφυρά. Τα τραγούδια συναντιούνται στην απαρχή της μνήμης, στην παιδική αθωότητα ενός κοριτσιού από το Ντόρσετ που υπομένει τα χαμερπή αρσενικά και ερωτεύεται το φάντασμα ενός στρατιώτη του αγγλικού εμφύλιου πολέμου. Οι θροΐζουσες κιθάρες συνομιλούν με χαμένες ψυχές και ιχνηλατούν αρχέγονες δεισιδαιμονίες, καθώς οδηγούν υπαινικτικά σε μια σεξουαλική αφύπνιση στο δάσος. Εάν υπάρχει τροχοπέδη στον γοητευτικότατο δίσκο, είναι οι διανοητικές ασκήσεις του John Parish που συχνά εκθέτουν την αυτοπεποίθηση της τραγουδοποιίας της Harvey. Η (σαφώς αντιδημοφιλής) άποψή μου είναι πως ο John Parish είναι για την PJ ό,τι και ο Warren Ellis για τον Nick Cave: πρόθυμοι συνεργάτες που τονώνουν μόνο την αυτοπεποίθηση του καλλιτέχνη, χωρίς ουσιαστική πρόκληση, εγκλωβίζοντάς τον σε έναν προβλέψιμο ρόλο αέναης ενδοσκόπησης. Ο John Parish δεν έχει το ταλέντο να οικοδομήσει μια καθηλωτική βουτιά στο απόκοσμο που είναι ικανή να πετύχει η PJ. Αντιλαμβάνεται αυτή την ψυχική συσσώρευση του παρελθόντος σαν μια ροκ όπερα φαντασίας, στην καλύτερη περίπτωση. Γι’ αυτό και το συνεταιρικό «A woman a man walked by» (2009) ήταν μακράν ό,τι χειρότερο έχει υπογράψει η Polly, που δεν έπαψε ποτέ να είναι ανήσυχη και δημιουργική. Πλέον έχει ανάγκη να βρει μια νέα αδελφή ψυχή για να μεγαλουργήσει.
