Ο Ερβέ Λε Τελιέ, μέλος της ομάδας OuLiPo (Εργαστήριο Δυνητικής Λογοτεχνίας), στο ολιγοσέλιδο «Δένομαι πολύ εύκολα» με τον πιο ευφυή, αστείο, πικρό εντέλει τρόπο, σε ένα σύμπαν όπου τα πάντα είναι επινοημένα, παρουσιάζει μια ιστορία έρωτα και ερωτικής απόρριψης. Ο τίτλος προέρχεται από τον Ρομέν Γκαρί και αυτός που δένεται πολύ εύκολα είναι ο ανώνυμος ήρωας, ο οποίος, αν και γνωρίζει την πολύ νεότερη, επίσης ανώνυμη ηρωίδα μονάχα τους τελευταίους δύο μήνες και ενώ την έχει συναντήσει μόλις δέκα δεκαπέντε φορές, σπεύδει να διανύσει την απόσταση από το Παρίσι μέχρι τη Σκωτία, όπου βρίσκεται εκείνη περιμένοντας έναν άλλο άντρα, μόνο και μόνο για να τη συναντήσει. Ακάλεστος και μάλλον ανεπιθύμητος. Προκαλώντας έτσι και τη μοίρα του, αφού μια σειρά αναποδιές ξεκινούν από την πρώτη στιγμή του ταξιδιού του.
Από την καθυστέρηση του αεροπλάνου μέχρι το αχανές κρεβάτι του άχαρου ξενοδοχείου, που θυμίζει τη «Λάμψη» του Κιούμπρικ και στο οποίο αποφασίζει να κοιμηθεί εγκαρσίως μήπως κι αποσβέσει έτσι την επένδυσή του, όλα συνηγορούν στην καταστροφή. Υπάρχει μια χαρακτηριστική εικόνα λίγη ώρα αφότου πατάει σε σκωτικό έδαφος. Σπεύδει στο γραφείο της Avis Car Rental, παίρνει τα κλειδιά, πηγαίνει να βρει το νοικιασμένο αυτοκίνητο, ανοίγει την πόρτα και «κάθεται ηλιθίως στη θέση του συνοδηγού, αφού το αυτοκίνητο είναι βρετανικό. […] Καθισμένος μπροστά σ’ αυτή την απουσία τιμονιού, στη θέση του συνοδηγού μιας ξένης μπερλίνας, στάσιμης και χωρίς οδηγό, συλλογίζεται πως αυτό είναι μια εκπληκτική αλληγορία της ίδιας της ερωτικής του κατάστασης». Η ερωτική του κατάσταση τον ταλαιπωρεί, εξίσου με τη συνειδητοποίηση πως υπάρχουν μόνο δύο τρόποι να είσαι πενήντα χρονών: ή πείθοντας τον εαυτό σου ότι είσαι ακόμα νέος ή βαρυγκομώντας ότι έχεις ήδη γεράσει.
Το ραντεβού με την ερωμένη του έχει κανονιστεί να γίνει στον εθνικό αυτοκινητόδρομο, στο σημείο όπου ο Α32 διασταυρώνεται με τον S70, κάτω από μια πινακίδα που δείχνει την κατεύθυνση προς την πόλη με την απίθανη ονομασία Inchnadamph. Αυτό είναι το σκηνικό στο οποίο έχει φανταστεί τη συνάντησή τους. Με μια φαντασία στα όρια του εκπληρωμένου πόθου. Όμως, το είπαμε, τίποτα δεν πάει καλά. Η ερωτική πανωλεθρία έρχεται, όλα τα σημάδια αυτό δείχνουν. Ακόμη και το προγραμματισμένο ραντεβού γίνεται σε άλλο σημείο. Αλλάζει ο τόπος, άρα αλλάζουν οι ισορροπίες. Στην επινοημένη αυτή ιστορία του ήρωά μας -κάτι που μας θυμίζει ο αφηγητής, άλλωστε δεν είναι τυχαίο το μότο του Φλομπέρ στην αρχή «καθετί επινοημένο είναι αληθές»- ανά πάσα στιγμή οι ισορροπίες τινάζονται στον αέρα. Δίνονται με πολύ ανάλαφρο, αλλά ακριβή, οξυδερκή τρόπο όλες οι διαβαθμίσεις του πόθου -αυτού κυρίως-, της ερωτική έξαψης, της ματαίωσης, της ελπίδας που αντιπαλεύει την απελπισία, με οδηγό το χιούμορ, το παιχνίδι με τα κλισέ, την αυτοπαρατήρηση, την ειρωνεία, τον αυτοσαρκασμό.
Το κείμενο του Λε Τελιέ σίγουρα είναι μια σπουδή στην έννοια του αυτοσαρκασμού. Της αυτογελοιοποίησης, η οποία κρύβει μέσα της ψήγματα απελπισίας. Γιατί μπορεί να βρισκόμαστε μέσα σε μια ερωτική ιστορία, αλλά βρισκόμαστε και μέσα σε μια ιστορία κρίσης της ανδρικής ταυτότητας. Μια ιστορία όπου το πέρασμα του χρόνου -διαρκές, ανάλγητο, ασυγκράτητο- καταφέρνει να αλλάξει την εικόνα, αλλά όχι την ψυχή, η οποία ποθεί τη ζωή με το ίδιο σθένος που το έκανε πάντα. «Γιατί η καρδιά του δεν γερνάει όπως το δέρμα του, όπως τα μάτια του; Είναι, άραγε, δείγμα δύναμης, αδυναμίας ή τρέλας το ότι δεν καταφέρνει να γεράσει;» Ερωτήματα που βασανίζουν διαρκώς το μυαλό του ήρωα. Το πέρασμα του χρόνου. Τα σημάδια του. Η ψυχική ηλικία που δεν συμβαδίζει με την πραγματική. Στο πρόσωπο των συνομηλίκων του δεν αναγνωρίζει τον εαυτό του. Είναι, όμως, στ’ αλήθεια έτσι; Ή είναι απλώς άλλο ένα παιχνίδι του μυαλού; Το χιούμορ είναι ίσως το μόνο αντίδοτο. Μόνο έτσι μπορεί να τροφοδοτήσει την αγάπη του για την «αισθητική και το παράλογο». Ένας άντρας μπορεί να κινήσει γη και βουνά για τον έρωτα. Ή μήπως δεν είναι μόνο ο έρωτας; Μήπως το μόνο που κάνει είναι να κυνηγάει τον χρόνο, αρνούμενος να αποδεχτεί το αυτονόητο, το εφήμερο του πόθου, το εφήμερο της ζωής;
Μια απλή ιστορία αγάπης, λοιπόν, δοσμένη σε τέλεια ελληνικά από τον Αχιλλέα Κυριακίδη, όπου η έλλειψη πλοκής αντικαθίσταται από ένα «κινούμενο» μυαλό που επινοεί τρόπους για να εκφράσει την ασυγκράτητη επιθυμία του για ζωή. Άλλωστε, το λέει και ο Πολ Όστερ στην «Επινόηση της μοναξιάς»: Η γλώσσα δεν είναι η αλήθεια. Είναι ο τρόπος μας να υπάρχουμε στον κόσμο.
Info
Ερβέ Λε Τελιέ
«Δένομαι πολύ εύκολα»
Εκδόσεις Opera
Μετάφραση: Αχιλλέας Κυριακίδης
Σελίδες: 80
Τιμή: 10,60 ευρώ
