Live τώρα    
15°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αραιές νεφώσεις
15 °C
13.4°C16.3°C
1 BF 77%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αυξημένες νεφώσεις
14 °C
12.2°C15.7°C
1 BF 64%
ΠΑΤΡΑ
Ασθενείς βροχοπτώσεις
14 °C
13.8°C15.4°C
2 BF 86%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Σποραδικές νεφώσεις
17 °C
15.4°C18.0°C
2 BF 60%
ΛΑΡΙΣΑ
Σποραδικές νεφώσεις
12 °C
11.9°C13.5°C
0 BF 87%
Κλέφτης εικόνων
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Κλέφτης εικόνων

Γκοντάρ

Τι σχέση μπορεί να υπάρχει ανάμεσα στον θρυλικό, εμβληματικό κινηματογραφιστή Ζαν - Λυκ Γκοντάρ και τον φέρελπι ντοκιμενταρίστα Γκασπάρ Φρενέλ, «τον μικρό Γκοντάρ» όπως τον αποκαλεί ειρωνικά η μποέμισσα «αταξινόμητη» μητέρα της αγαπημένης του Λουκίας; Υπάρχει άραγε κάποιο αόρατο νήμα που τους ενώνει; Σε αυτό και σε άλλα πολλά ερωτήματα, κυρίως πάνω στη φύση, τα όρια και τις δυνατότητες του κινηματογραφικού μέσου, επιχειρεί να απαντήσει η σκηνοθέτις, θεωρητικός κινηματογράφου, μεταφράστρια και πεζογράφος Μαρία Γαβαλά στο καινούργιο μυθιστόρημά της «Ο μικρός Γκοντάρ», το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πόλις.

Ένα πικρό, νοσταλγικό, βαθιά στοχαστικό έργο, με πεισματική σχεδόν προσήλωση στην έννοια της αναζήτησης, αλλά και στην έννοια του αποχωρισμού: αποχωρισμού της αθωότητας, αποχωρισμού μιας εποχής η οποία καθόρισε και, με μια έννοια, καθορίζει ακόμη την ταυτότητα ολόκληρων γενιών. Άλλωστε η χρονική στιγμή κατά την οποία διαδραματίζεται το βιβλίο είναι η πολυτάραχη δεκαετία του ΄60 και δη το τέλος της, με τον Παρισινό Μάη ακόμη νωπό, τον πόλεμο του Βιετνάμ σε εξέλιξη, τη σφαγή των αλγερινών διαδηλωτών στο Παρίσι το 1961, τη γενοκτονία του λαού της Μπιάφρα, τους βίαιους εξισλαμισμούς στην Αφρική και, βέβαια, τη χούντα των συνταγματαρχών στην Ελλάδα.

Δύσκολη ενηλικίωση

Η ενηλικίωση επιτυγχάνεται, αλλά όχι εύκολα. Είναι μια διαρκής διαδικασία, μια διαδικασία σπαρμένη ερωτήματα και αμφιβολίες, ζωογόνες μεν αλλά επίπονες και χωριστικές, και εντέλει γίνεται με βίαιο τρόπο καθώς τα πολιτικά και τα κοινωνικά γεγονότα παρεισφρέουν απρόσκλητα στις ζωές των ηρώων. Η ερωτική ιστορία είναι απλώς το πρόσχημα. Η αγάπη για τον κινηματογράφο, για τα όρια και τις δυνατότητες της κινηματογραφικής γλώσσας, για τα «ψέματα» που μπορούν να ειπωθούν με τον πιο αληθοφανή τρόπο, για τον εξωτισμό και τα δικά του «ψέματα», για το πόση και ποιας ποιότητας «αλήθεια» χωράει μέσα σε ένα φιλμ, βρίσκονται στον πυρήνα της αφήγησης.

Όλα περιστρέφονται γύρω από δύο κεντρικά πρόσωπα, αλλά και γύρω από μια πλειάδα δευτερευόντων χαρακτήρων, δοσμένων όλων με εξαιρετική ενάργεια και αληθοφάνεια από την συγγραφέα – ένα στοίχημα που από την αρχή φαίνεται να βάζει και το οποίο κερδίζει με άνεση: οι, τόσο καλά δοσμένοι και ολοκληρωμένοι, δευτερεύοντες χαρακτήρες καθορίζουν, φωτίζουν και διευρύνουν την επίδραση των δύο κεντρικών.

Η Λουκία Βακαρή, αφηγήτρια της ιστορίας, γόνος δύο κοινωνικά και οικονομικά ξεπεσμένων οικογενειών, η οποία, έχοντας παραμάσχαλα δύο τετράδια, κρατώντας στο ένα ημερολόγιο και στο άλλο σχεδιάζοντας, έρχεται στο Παρίσι, αφήνοντας πίσω τη ρημαγμένη -τόσο από δικές της εσωτερικές έριδες όσο και λόγω της σύλληψης του θείου Στέφανου, δίδυμου αδελφού του πατέρα της Λουκίας, από τη χούντα- οικογένειά της, για να σπουδάσει κινηματογράφο.

Ένας άνθρωπος που δεν μπαίνει εύκολα στη δράση, αλλά μάλλον ρίχνει το ερευνητικό, απορημένο, διχασμένο βλέμμα της με μεγάλη ένταση σε ό,τι την ερεθίζει και την κινητοποιεί διανοητικά, παλεύοντας να κατανοήσει τη νέα πραγματικότητα που απλώνεται γύρω της αλλά και γυρεύοντας να απαλλαγεί και να διαχωρίσει τη μοίρα της από αυτή της οικογένειάς της, όσο κι αν κάτι τέτοιο είναι δύσκολο και πολύπλοκο. «Όσο κόχλαζε το καζάνι των γεγονότων του Μάη, φρόντιζα να μένω στο περιθώριο, απλός θεατής, ή να ενδιαφέρομαι για άλλα κοινωνικά, αξιοσημείωτα συμβάντα. Κρατούσα ημερολόγιο και σχεδίαζα με ένα χοντρό Faber, σε αρίγωτο τετράδιο Clairefontaine, τα μυστήρια του Παρισιού, όσα συνέβαιναν στο μετρό, στα πάρκα και στις γέφυρες του Σηκουάνα, χωρίς να έχω ιδέα πως θα τα αξιοποιούσα στο μέλλον».

Στον αντίποδα βρίσκεται ο Γκασπάρ, μεγαλωμένος σε ανάδοχες οικογένειες, ένας άνθρωπος της δράσης, ένας άνθρωπος που, παρ' όλη την εκ γενετής αναπηρία του, βουτάει με τα μούτρα μέσα στα γεγονότα, «ένας άνθρωπος περιπλανώμενος, ένας ευάλωτος ταξιδιώτης σε διαρκή αναζήτηση ενός υποφερτού κόσμου», ένας «κλέφτης εικόνων της πραγματικότητας», ο οποίος υπηρετεί έναν κινηματογράφο - αλήθεια που προσπαθεί να συλλάβει, δίχως ερμηνείες και διαμεσολαβήσεις, όση περισσότερη πραγματικότητα μπορεί.

Παρίσι-Αθήνα

Οι αλήθειες των δύο αυτών προσώπων, καθώς οι ίδιοι συμπλέουν μέσω της επιθυμίας, έλκονται και απωθούνται, συγκρούονται και κονταροχτυπιούνται, λόγω των διαφορετικών ιδιοσυγκρασιών τους, αλλά και της διαφορετικής θέσης τους μέσα στον κόσμο λόγω καταγωγής και άρα βιωμάτων. Οι πόλεις, Παρίσι και Αθήνα, η ατμόσφαιρα της καθεμιάς τη δεδομένη χρονική στιγμή, δοσμένες με κινηματογραφική ζωντάνια και ακρίβεια, με περιγραφές γεμάτες χάρη που χαράσσονται στο μυαλό του αναγνώστη, επαναπροσδιορίζουν τους κεντρικούς χαρακτήρες τόσο σε σχέση με το κοινωνικό γίγνεσθαι όσο και σε σχέση με τον εαυτό τους, καθώς η αφήγηση της Γαβαλά είναι πυκνή, πολυσήμαντη και βρίθει νοημάτων.

Μια αφήγηση - ποταμός που δεν κολλάει στιγμή, μια αφήγηση - ύμνος στην έννοια της ελεύθερης, αδιαπραγμάτευτης σκέψης και του διαρκούς στοχασμού, που ψάχνει τον πυρήνα της αλήθειας, η οποία όμως διαρκώς ξεφεύγει και που, εντέλει, αυτή είναι και η αξία της. Δίχως διδακτισμό, δίχως εύκολες απαντήσεις, δίχως μεγαλοστομίες. Μια λογοτεχνία ιδεών, ουσίας και αγωνίας. Που όμως δεν κραυγάζει. Απλώς ουρλιάζει ψιθυρίζοντας.

INFO

Μαρία Γαβαλά, «Ο μικρός Γκοντάρ»

Εκδ. Πόλις

336 σελ. Τιμή: 17,70 ευρώ

Γκοντάρ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL