Όταν τους ακούς να παίζουν Τσιτσάνη, Λοΐζο, Χατζηχρήστο, Βαμβακάρη, και ειδικά "Το σφαγείο" του Μίκη, στη λαϊκή αγορά της γειτονιάς σου, δεν μπορείς να τους προσπεράσεις. Ο Θωμάς Θάνος και ο Γιώργος Αντωνόπουλος, τριαντάχρονοι μουσικοί και ηθοποιοί, μέλη της μπάντας Αλγίμωτρα, μπορεί ήδη να έχουν κυκλοφορήσει τον πρώτο τους δίσκο "Μυριάδες ιστορίες", με τη συμμετοχή μάλιστα της Ρίτας Αντωνοπούλου, του Γεράσιμου Ανδρεάτου, του Βασίλη Λέκκα, της Μαρίας Στέλλας Τζανουδάκη και άλλων, όμως τον δρόμο δεν τον αφήνουν.
Αν για τον Θωμά "ο δρόμος είναι πολύ μεγάλο σχολείο", που "σε αναγκάζει να βρεις ‘έξυπνες’ λύσεις", όπως προσθέτει ο Γιώργος, ο Μίκης Θεοδωράκης και για τους δύο είναι ένας ήρωας. Τους συγκινεί, το ομολογούν. Μιλούν με πάθος και δέος για τον δημιουργό που "κατάφερε να κάνει τον απλό κόσμο να τραγουδάει μεγάλη ποίηση", για τη μουσική και τους αγώνες του.
Θεωρείτε τους εαυτούς σας μουσικούς του δρόμου;
Θωμάς Θάνος: Ο δρόμος είναι ένα πολύ μεγάλο σχολείο για τους μουσικούς γιατί έχεις μια άμεση επαφή με τον κόσμο. Δεν είναι ο μουσικός σε ένα ξεχωριστό επίπεδο ή σε πάλκο ή σε stage. Είναι στο ίδιο ύψος με τους ανθρώπους κι αυτό έχει ως αποτέλεσμα πιο άμεση και ισότιμη επικοινωνία.
Γιώργος Αντωνόπουλος: Ο δρόμος επίσης σε αναγκάζει να βρεις "έξυπνες" λύσεις για το πώς θα παίξεις σε έναν χώρο ο οποίος δεν έχει την προστασία μιας μουσικής σκηνής. Ακόμα, οι αντιδράσεις του κόσμου έχουν τεράστιο ενδιαφέρον. Έχουμε συναντήσει από ανθρώπους που αδιαφορούν παγερά ή και ενοχλούνται από την παρουσία μας μέχρι ανθρώπους που έχουν βάλει ακόμα και τα κλάματα.
Μου έκανε εντύπωση που σας συνάντησα στη λαϊκή αγορά της γειτονιάς μου και ακόμα μεγαλύτερη που σας άκουσα να τραγουδάτε "Το σφαγείο" του Μίκη. Πού συναντιέται η λαϊκή αγορά με το "Σφαγείο";
Θ.Θ.: Δύο μέρες μετά τον θάνατο του Θεοδωράκη βγήκαμε να παίξουμε στη λαϊκή της δικής μας γειτονιάς, του Βύρωνα, και αισθανθήκαμε ότι θέλαμε πολύ να παίξουμε ένα δικό του τραγούδι. Παίξαμε "Το σφαγείο" και ξαφνικά ο κόσμος άρχισε να μαζεύεται γύρω μας, κάποιοι πιο μεγάλης ηλικίας φώναζαν ότι "θα είναι πάντα μαζί μας", άλλοι τραγουδούσαν, άλλοι κρατούσαν τον ρυθμό χτυπώντας τα χέρια, άλλοι δάκρυζαν. Είχαμε ανατριχιάσει. Εμένα με συγκινεί βαθύτατα ο Μίκης γιατί είναι παγκόσμιος και ταυτόχρονα Έλληνας. Και το Έλληνας δεν το λέω με έννοια που το χρησιμοποιούν η Ακροδεξιά και ο συντηρητισμός, αλλά με την έννοια της ελληνικότητας που εκφράζει το έργο του Μίκη Θεοδωράκη.
Γ.Α.: Εγώ είχα την τύχη να δω τον Μίκη Θεοδωράκη τον Ιούνιο του 2017 στη μεγάλη συναυλία στο Καλλιμάρμαρο, όπου διηύθυνε για τελευταία φορά την ορχήστρα καθισμένος στο αναπηρικό καροτσάκι. Είχα την τύχη να δω όχι τον μουσικό, τον κορυφαίο συνθέτη, αλλά έναν πραγματικό ήρωα. Είναι ένας άνθρωπος που έκανε πράγματα αξιοθαύμαστα και πραγματικά. Μιλάμε για έναν άνθρωπο ο οποίος έχει βιώσει την εξορία, έχει έρθει σε κοντινή επαφή με τον θάνατο πάρα πολλές φορές, έχει βασανιστεί και παρ' όλα αυτά προσπάθησε όχι να καταστρέψει, αλλά να προσφέρει. Και τα κατάφερε. Έζησε και έδρασε σε εποχές που ήθελαν πραγματικούς ανθρώπους και αγωνιστές. Όλα αυτά, σε συνδυασμό με τη μουσική του, τον κάνουν ήρωα στα μάτια μου. Και είναι ήρωας.
Πώς πρωτοσυναντηθήκατε με το έργο του Μίκη Θεοδωράκη;
Θ.Θ.: Και στα δικά μου μάτια είναι ήρωας. Η πρώτη ανάμνηση που μου έρχεται στο μυαλό είναι από σχολικές γιορτές, κυρίως στις επετείους της 17ης Νοεμβρίου, όταν τραγουδούσαμε κυρίως τα "Λιανοτράγουδα". Στο σπίτι, από την άλλη, συχνά ακούγαμε τα αγαπημένα λαϊκά του τραγούδια, τη "Δραπετσώνα", τη "Φτωχογειτονιά", το "Ποιος τη ζωή μου", το "Μαργαρίτα Μαργαρώ" ή το "Μαργαρίτα Μαγιοπούλα". Ο Μίκης Θεοδωράκης όμως, πέρα από τη συναισθηματική διάθεση που γεννάει, νομίζω πως κατάφερε να πάρει ένα λαϊκό όργανο, ένα όργανο του ρεμπέτικου, που ήταν στον υπόκοσμο, το έφερε στις μεγάλες σκηνές και δημιούργησε πολύ υψηλού επιπέδου τέχνη η οποία ξεπέρασε την Ελλάδα. Το ότι χρησιμοποίησε τον Χιώτη στο μπουζούκι, τους Καρνέζη - Παπαδόπουλο, τον Μπιθικώτση και τον Καζαντζίδη αντανακλούσε και τη θέση του πάνω στη μουσική. Κατάφερε με λαϊκά όργανα και λαϊκούς τραγουδιστές να κάνει παγκόσμια μουσική με υψηλού επιπέδου ποίηση. Να κάνει τον απλό κόσμο να τραγουδάει μεγάλη ποίηση, και στην Ελλάδα, και στο εξωτερικό.
Γ.Α.: Άρχισα να ακούω Θεοδωράκη από τη μητέρα μου, η οποία θαύμαζε τον Καλογιάννη. Μετά, στο Γυμνάσιο, στις γιορτές της επετείου του Πολυτεχνείου. Τραγουδώντας για πρώτη φορά "Το σφαγείο" σκέφτηκα ότι ίσως θα μπορούσα να τραγουδήσω κάποτε και να ασχοληθώ με τη μουσική. Η επόμενη επαφή ήταν όταν έδωσα εισαγωγικές εξετάσεις στο ΥΠΠΟΑ για να περάσω στη δραματική σχολή. Τραγούδησα το "Ποιος τη ζωή μου" σε στίχους Μάνου Ελευθερίου. Από κει κι έπειτα, και αρχίζοντας να ασχολούμαι επαγγελματικά με τη μουσική και το θέατρο, συνειδητοποίησα την αξία των μουσικών πειραματισμών του, τους οποίους σήμερα θεωρούμε δεδομένους. Ήταν πρωτοπόρος μιας πειραματικής τότε σκηνής, συνδυάζοντας διαφορετικές μουσικές κουλτούρες τις οποίες έκανε γνωστές σε όλο τον κόσμο. Σήμερα θεωρούμε δεδομένο ότι έχουμε "κάτι", αλλά αυτό ξεκινάει από κάποιους οι οποίοι αντιλαμβάνονται διαφορετικά τα μέχρι τότε δεδομένα και τα αλλάζουν.
Τη μουσική της μπάντας σας την έχει επηρεάσει;
Θ.Θ: Δεν το έχω σκεφτεί. Ο τομέας που φαντάζομαι ότι θα μπορούσε να με έχει επηρεάσει είναι η ενορχήστρωση.
Γ.Α.: Νομίζω ότι η μουσική μας, επειδή έχει τον τζουρά σε αρκετά μέρη, αλλά παρ' όλα αυτά έχουμε έναν κλασικίζοντα τρόπο στην ενορχήστρωση, κι αυτό οφείλεται σε όλη την μπάντα, ίσως κάπου η μουσική μας θυμίζει κάτι από Μίκη Θεοδωράκη, χωρίς να τον μιμείται. Υποσυνείδητα σίγουρα όλους μας επηρεάζουν τα ακούσματά του. Ο Μίκης Θεοδωράκης και ο Μάνος Χατζιδάκις, αναπόφευκτα, μας έχουν επηρεάσει όλους.
Τα δεδομένα της δικής σας μουσικής ποια είναι; Πώς δημιουργήθηκαν τα Αλγίμωτρα;
Θ.Θ.: Το συγκρότημα δημιουργήθηκε με αφορμή έναν μουσικό διαγωνισμό ραδιοφωνικού σταθμού τον Δεκέμβριο του 2018. Ο Γιώργος άκουσε γι' αυτόν τον διαγωνισμό και μου πρότεινε να πάμε να παίξουμε μαζί. Σκεφτήκαμε ότι παίζοντας μόνο με τρία όργανα, κιθάρα ο Γιώργος και πιάνο και τζουρά εγώ, δεν θα είχαμε το επιθυμητό αποτέλεσμα. Έτσι φωνάξαμε την Αελλώ Βαρδοπούλου - Γαλάνη που παίζει νέι και ακορντεόν, κι εκείνη κάλεσε τον Μάνο Βλάχο, που παίζει κοντραμπάσο. Εμείς οι τέσσερις είμαστε η βασική σύνθεση της μπάντας. Σημαντική θέση έχει το βιολί. Σήμερα ο βιολιστής της μπάντας είναι ο Μανώλης Βουγιουκαλάκης, αλλά στα κομμάτια του δίσκου μας έχουν παίξει και ενορχηστρώσει οι Απόστολος Κυττέας και Φώτης Βενετσάνος. Η μουσική μας συνδυάζει παραδοσιακά όργανα βασισμένα σε λαϊκούς δρόμους, αλλά έχει και πολλές δυτικές επιρροές, από μπλουζ, τζαζ, ροκ.
Ο πρώτος σας δίσκος "Μυριάδες ιστορίες", στον συμμετέχουν οι Βασίλης Λέκκας, Ρίτα Αντωνοπούλου, Γεράσιμος Ανδρεάτος, Μαρία Στέλλα Τζανουδάκη κ.ά., είναι "παιδί" της πανδημίας;
Γ.Α.: Δεν είναι παιδί της πανδημίας, είχε δρομολογηθεί πριν το πρώτο lockdown, γι' αυτό δεν αναφέρεται στην κρίση της Covid. Η πανδημία καθυστέρησε όμως την κυκλοφορία του. Ο δίσκος βγήκε μετά τη δεύτερη καραντίνα, τον περασμένο Ιούνιο.
Αφού είστε και οι δύο καλλίφωνοι, πώς αποφασίσατε να καλέσετε πολύ γνωστούς ερμηνευτές να τραγουδήσουν στον δίσκο;
Γ.Α.: Αυτό που ουσιαστικά θέλαμε να κάνουμε ήταν να δώσουμε χώρο και χρόνο στη μουσική και στα όργανα που παίζουν σε κάθε κομμάτι. Αν ακούσετε τα τραγούδια μας, είναι χαρακτηριστικό ότι όλοι οι μουσικοί έχουν τους δικούς τους χώρους. Κάπως έτσι σκεφτήκαμε ότι θα έπρεπε να βρούμε τους ερμηνευτές που θα ολοκλήρωναν όλη αυτή τη δουλειά δίνοντας κι αυτοί τον δικό τους χώρο με τη φωνή και την εμπειρία τους στα τραγούδια. Αφού ολοκληρώθηκε η ηχογράφηση του πρώτου μας τραγουδιού "Η ξενιτιά", και το άκουσα με τη φωνή μου, θέλησα να απαλλαγώ απ' αυτό το βάρος και η σκέψη πήγε αυτομάτως στον Γεράσιμο Ανδρεάτο. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Γεράσιμος τραγουδούσε στη συναυλία του 2017 στο Καλλιμάρμαρο το ένα από τα δύο τραγούδια που διηύθυνε εκείνη τη βραδιά ο Μίκης Θεοδωράκης. Μετά από πολλές προσπάθειες τον βρήκαμε, το τραγούδι του άρεσε πολύ και αποφάσισε όχι μόνο να το ερμηνεύσει αλλά και να μας συστήσει στη δισκογραφική του εταιρεία, την General Music - Reload, απ' όπου κυκλοφορεί ο δίσκος. Μετά τον Γεράσιμο σκεφτήκαμε ότι θα μπορούσαμε να κάνουμε έναν δίσκο με πολλούς τραγουδιστές.
Θ.Θ.: Η Ρίτα Αντωνοπούλου μας σύστησε τον Βασίλη Λέκκα. Έτσι βρεθήκαμε με δύο ερμηνευτές οι οποίοι μας κοίταξαν στα μάτια και μας αντιμετώπισαν ισάξια. Εκπληκτικοί επαγγελματίες και εκπληκτικοί ερμηνευτές αλλά και σεμνοί άνθρωποι, με υπέροχες ιστορίες. Μας διηγούνταν απίστευτες ιστορίες για το Μάνο Χατζιδάκι και τον Θάνο Μικρούτσικο. Τους συναντήσαμε με όλο το δέος που έχει ένας νέος μουσικός απέναντι σε τέτοιους ερμηνευτές κι εκείνοι μας αγκάλιασαν. Υπέροχοι άνθρωποι. Αισθανόμαστε πολύ τυχεροί.
Γ.Α.: Εγώ ακόμα δεν το έχω πιστέψει ότι όλοι αυτοί οι σπουδαίοι άνθρωποι τραγουδάνε τα τραγούδια μας.
Είπατε ότι η μπάντα δημιουργήθηκε εξαιτίας ενός ραδιοφωνικού μουσικού διαγωνισμού. Αυτοί οι διαγωνισμοί, τα reality shows στην τηλεόραση, βοηθάνε τους νέους δημιουργούς;
Θ.Θ.: Προσωπικά είμαι αρνητικός απέναντι στα μουσικά reality. Από τη στιγμή που η τηλεόραση αφορά ένα παιχνίδι αγοραπωλησίας, μια προώθηση προϊόντος, και όχι πολιτισμού, με απώτερο σκοπό το κέρδος, είναι μια συνθήκη που έρχεται σε απόλυτη αντιδιαστολή με την ουσία τής τέχνης και της δημιουργίας.
Γ.Α.: Εμείς πήγαμε σε έναν ραδιοφωνικό διαγωνισμό ο οποίος δεν έχει το βεληνεκές των μουσικών reality. Είχε ως σκοπό την προβολή της δουλειάς νέων καλλιτεχνών και όχι τη διαφήμιση ή το κέρδος. Θεωρώ ότι οι άνθρωποι και οι ομάδες πρέπει να κάνουν μια συγκεκριμένη διαδρομή προς τον στόχο. Με τα reality κόβεις δρόμο και σύντομα φεύγεις και εκτός αυτού.
Τι θα βοηθούσε σήμερα τους 30άρηδες μουσικούς, όπως εσείς, να κάνουν τα πρώτα τους βήματα στη μουσική;
Θ.Θ.: Η ομαδική δουλειά. Δυστυχώς, η εποχή μας χαρακτηρίζεται πολύ από το "εγώ". Αν πάμε στο "εμείς", μπορούμε να πετύχουμε πολλά. Ο Γιώργος, εγώ και τα υπόλοιπα παιδιά της μπάντας ό,τι πετύχαμε το κατορθώσαμε μέσα από τη συλλογική δουλειά μας.
Γ.Α.: Τα πολλά μυαλά βρίσκουν περισσότερες και καλύτερες λύσεις.
Ο δρόμος, οι λαϊκές αγορές, προέκυψαν ως λύση ανάγκης ή σας άρεσε;
Γ.Α.: Σκεφτήκαμε τον δρόμο σαν λύση ανάγκης προκειμένου να ηχογραφήσουμε τα κομμάτια μας. Γιατί η αλήθεια είναι ότι μια νέα μπάντα πρέπει να έχει ένα πρώτο υλικό το οποίο καλείται να ηχογραφήσει μόνη της στα πρώτα στάδια. Έτσι αρχίσαμε να βγαίνουμε στον δρόμο, αρχικά στη Διονυσίου Αρεοπαγίτου και μετά στις λαϊκές. Εκεί ο κόσμος ήταν σαν να διψούσε για τη μουσική. Ίσως λόγω της πανδημίας, που είχαν κλείσει όλες οι μουσικές σκηνές. Και για μας ήταν, εκτός από οικονομική λύση, και μια εκτόνωση από τις καραντίνες.
Θ.Θ.: Εμείς επιμείναμε. Τραγουδήσαμε στον δρόμο για να εξασφαλίσουμε τα έξοδα του δίσκου μας αλλά και της παράστασης που φτιάξαμε με τον Γιώργο, "Η επανάσταση δεν θα γίνει ποτέ", που βασίζεται στο "Μπαλκόνι" του Ζαν Ζενέ και τη σκηνοθετεί ο Δημοσθένης Παπαδόπουλος, την οποία είχαμε προγραμματίσει να παρουσιάσουμε τον περασμένο Απρίλιο στο Μπάγκειο, αλλά η πανδημία τη μετέθεσε για τον επόμενο Απρίλιο στον ίδιο χώρο. Θα ήταν πολύ χρήσιμο να υπήρχαν μηχανισμοί από την Πολιτεία για τη στήριξη νέων καλλιτεχνών. Γενικά η Πολιτεία οφείλει να στηρίζει όλους τους καλλιτέχνες από τα πρώτα τους βήματα.
Γ.Α.: Όταν λέμε από τα πρώτα τους βήματα, θα ήταν καλό να υπάρχουν αξιοκρατικοί μηχανισμοί που θα δρουν με πολύ μεγαλύτερη ταχύτητα από τους ήδη υπάρχοντες. Και τονίζω τη λέξη αξιοκρατικοί μηχανισμοί. Το ζήτημα της αξιοκρατίας το βιώνουμε καθημερινά και στη μουσική, και στο θέατρο όπου δραστηριοποιούμαστε.
Είναι κάτι που σας ενοχλεί, σας φοβίζει στις μέρες μας;
Θ.Θ.: Με φοβίζει η βία, κάθε μορφή βίας. Με ενοχλεί που ως κοινωνία δεν έχουμε καταφέρει να λειτουργούμε συλλογικά. Να βρίσκουμε πράγματα που μας ενώνουν και όχι αυτά που μας χωρίζουν. Μέσα από το "εμείς" μπορούμε να προχωρήσουμε μπροστά και να απολαύσουμε ουσιαστικά τη ζωή. Μακάρι η κρίση, οικονομική, πολιτισμική, αξιών, να μας κάνει πιο δημιουργικούς, να μας βγάλει από τη νωχελικότητα, να μας κάνει πιο ανθρώπινους και λιγότερο ατομιστές.
Γ.Α.: Η έλλειψη ουσιαστικής παιδείας και γνώσης με ενοχλεί και με φοβίζει ταυτόχρονα. Τα παράγωγά της, όπως ο φυλετικός και κάθε είδους ρατσισμός, που τον συναντάμε συχνά τα τελευταία χρόνια από ανθρώπους απαίδευτους, που χρησιμοποιούν τη χώρα σαν αντικείμενο για να δείξουν ότι είναι ανώτεροι πολιτισμικά, χωρίς να γνωρίζουν ουσιαστικά τον πολιτισμό τον οποίο υπερασπίζονται. Επίσης με φοβίζει η έλλειψη της ατομικής αξιοπρέπειας, η οποία οδηγεί σε διάλυση όλου του οικοδομήματος.
Τι ετοιμάζετε για το άμεσο μέλλον;
Θα κάνουμε τρία live τον Σεπτέμβριο, στις 24 στην ταράτσα του "Mikrasia" στο Γκάζι (Κωνσταντινουπόλεως 70), στις 25 στο πολιτιστικό κέντρο "Λαμπιδόνα" του Βύρωνα ( Άλσος Αγίας Τριάδας) και στις 28 στον "Αποδιοπομπαίο τράγο" στο Ίλιον. Επίσης, τέλη Οκτωβρίου με αρχές Νοεμβρίου θα γίνει η παρουσίαση του δίσκου μας, με όλους τους τραγουδιστές που συμμετέχουν, σε γνωστή μουσική σκηνή της Αθήνας.
