"Ήταν ζωτικό να τραγουδώ τους ποιητές μας. Πατρίδα μου είναι ο ελληνικός λόγος και η ελληνική γλώσσα" έλεγε η Αγγελική Ιονάτου. Έτσι αυτοπροσδοριζόταν αυτή η ευγενική, πανέμορφη, ταλαντούχα γυναίκα που βούτηξε με ορμή στη δύναμη των ποιητών και απογειώθηκε. Μετέφρασε τους ποιητές μας, τους ερμήνευσε, τους μελοποίησε, τους διέδωσε στην Εσπερία. Από κοριτσάκι 13 χρόνων, αρχικά στο Βέλγιο και μετά στη Γαλλία, όπου έζησε και δημιούργησε, μέχρι προχθές που έκλεισε τα μάτια της, με τις συνθέσεις και τις μεταφράσεις της, με το τραγούδι και τη δεξιοτεχνία της στην κιθάρα, έδωσε το διεθνές καλλιτεχνικό της στίγμα και ως Angelique Ionatos άφησε τη σφραγίδα μιας διανοούμενης Ελληνίδας της διασποράς που δεν υπέστειλε ποτέ τη σημαία της τέχνης, της εγγραμματοσύνης, του ήθους και μιας διαρκούς κοινωνικής ευαισθησίας. Δεν υποχώρησε ποτέ στην ευτέλεια και την εμπορευματοποίηση της εποχής μας.
Στα 67 της χρόνια πέθανε η Αγγελική Ιονάτου, στο Παρίσι, έχοντας δώσει μακρόχρονη μάχη με σοβαρά προβλήματα υγείας. Έζησε μια ζωή γεμάτη μουσική, ποίηση και ευαισθησία. "Άφησε πίσω της ένα προσωπικό ταξίδι έρωτα, θανάτου, θάλασσας, με έμπνευση ριζωμένη στη Μεσόγειο" επισημαίνει η Σία Αναγνωστοπούλου, καθώς θυμάται την παρουσία της στα δικά της φοιτητικά χρόνια. Πάντα ενεργή πολίτης, δεν εγκατέλειψε τις ιδέες της, ποτισμένες από τους αξιακούς κώδικες της δημοκρατίας και τα ουμανιστικά προτάγματα της Αριστεράς.
"Για είκοσι χρόνια ήταν, με τον αδερφό της Φώτη, ένα είδος μούσας της εναλλακτικής αριστεράς της Λιέγης. Πόλη στην οποία έζησαν αυτοεξόριστοι εκείνη και η οικογένειά της πριν εγκατασταθούν στη Γαλλία, αφήνοντας πίσω τους την Ελλάδα την περίοδο της δικτατορίας των συνταγματαρχών" θυμάται η Σία Αναγνωστοπούλου. Άλλωστε "για όσους ζήσαμε στη Γαλλία οι συνθέσεις της, τραγουδισμένες και στις δύο γλώσσες, αποτελούσαν και τη δική μας πολιτισμική γέφυρα με τη χώρα που μας φιλοξένησε αυτά τα ιδιαίτερα χρόνια των σπουδών μας" συμπληρώνει η τομεάρχης Πολιτισμού του ΣΥΡΙΖΑ.
"Μαζί με τον Βασίλη Αλεξάκη ήταν οι δύο Έλληνες αριστεροί διανοούμενοι στο Παρίσι που δεν δίστασαν ποτέ να εκτεθούν προκειμένου να υπερασπιστούν τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα" λέει από πλευράς του ο Νίκος Γραικός, επισημαίνοντας ιδιαίτερα το γεγονός ότι στάθηκε πάντα στο πλάι της ελληνικής κοινότητας στη γαλλική πρωτεύουσα.
Γεννήθηκε στην Αθήνα στις 22 Ιουνίου του 1954. Φεύγοντας έφηβη με την οικογένειά της για τη Γαλλία στα χρόνια της δικτατορίας, πήρε μαζί της την Ελλάδα των ποιητών. Ευαγγέλιό της, όπως συνήθιζε να λέει, ήταν το "Άξιον Εστί" του Ελύτη. Αξιώθηκε να τον μεταφράσει. Τον μελοποίησε όπως και πολλούς ακόμα ποιητές μας, από τη Σαπφώ μέχρι τον Ρίτσο και από τον Παλαμά μέχρι τον Σαχτούρη και τον Καβάφη. Ανάμεσά τους έντυσε με νότες και το ημερολόγιο της Μεξικανής ζωγράφου Φρίντα Κάλο. Κι αν από τη μητέρα της πήρε το πάθος για την ποίηση, από τον Μίκη Θεοδωράκη μετάλαβε τη δύναμη της μουσικής. Παρακολουθώντας τις συναυλίες του στο Παρίσι, τα χρόνια της χούντας, αποφάσισε την κατοπινή της διαδρομή στη μουσική.
Γεμάτο λυρισμό και μια αρχέγονη τραγικότητα, το έργο της συνδύασε το βάθος του ποιητικού λόγου με τα λεπτά ηχοχρώματα, τη στιβαρότητα και τη συνοχή της μουσικής της. Αντλώντας από τη μήτρα της Μεσογείου πειραματίστηκε σε όλα τα μουσικά είδη, κλασικό, λαϊκό, έθνικ, δημιουργώντας το ξεχωριστό προσωπικό της ιδίωμα.
Στους είκοσι δίσκους της αυτή η Ελληνίδα που λάτρεψαν οι Γάλλοι άφησε όλο το ποιητικό άρωμα που σημάδεψε τη ζωή, την τέχνη και τη σκέψη της. Mε εκτενή αφιερώματα κάλυψαν τα γαλλικά μέσα ενημέρωσης τον θάνατό της. “Η ερμηνεύτρια Αγγελική Ιονάτου έσβησε, το τραγικό της φως παραμένει” τιτλοφορεί το άρθρο του ο ιστότοπος του κορυφαίου πολιτιστικού περιοδικού Télérama, σημειώνοντας ότι “επί μισό αιώνα η ερμηνεύτρια μελοποιούσε σύγχρονη ελληνική ποίηση. Με το ύφος της ερμηνεύτριας αρχαίας τραγωδίας συνδύαζε τους αγώνες της εποχής της”. Το περιοδικό αναφέρεται, μεταξύ άλλων, στην παρέμβασή της στη Μοντ Ντιπλοματίκ το 2015, χρονιά έκρηξης των μεταναστευτικών και προσφυγικών ροών στη Λέσβο, όπου η καλλιτέχνης είχε σπίτι. “Οι ποιητές είναι εξόριστοι. Στον κόσμο μας, που υφίσταται μια νέα βαρβαρότητα, εκείνη της πλουτοκρατίας, πρέπει να τους ρωτάμε για να βρούμε ξανά τη μνήμη και την ουτοπία μαζί. Αυτές προσέχουν την ανθρωπότητά μας” είχε γράψει τότε.
[Το περιοδικό αναφέρεται αναλυτικά στη ζωή και το έργο της Ιονάτου, στην Ελλάδα και κυρίως στη Γαλλία, θυμίζοντας και ένα χαρακτηριστικό περιστατικό: “Με την κοντράλτο φωνή της, ερμήνευε κείμενα σύγχρονων ποιητών, μεταξύ τους και του αγαπημένου της Οδυσσέα Ελύτη (1911 - 1996): ήταν 28 ετών όταν ο βραβευμένος με βραβείο Νόμπελ το 1979 αρνήθηκε να μελοποιήσει τη 'Μαρία Νεφέλη', πήρε ένα αεροπλάνο και πήγε σπίτι του για να τον κάνει να αλλάξει γνώμη. Ένα ταξίδι που έκανε κάθε φορά για κάθε άδεια που του ζητούσε, χωρίς ποτέ πλέον να εισπράξει κάποια άρνηση”.]
Από την πλευρά του, το δημόσιο ραδιόφωνο France Info αναφέρεται εκτενώς στη “φωνή της μεσογειακής κουλτούρας”, εξηγώντας ότι “για να βρει την έμπνευσή της, η καλλιτέχνις αντλεί από τον ελληνικό, παραδοσιακό πολιτισμό, κυρίως από τον θρήνο, αυτό το αυτοσχέδιο τραγούδι σε στίχους από τις γυναίκες της Κρήτης και της Ηπείρου, που αναφέρεται στη ζωή των νεκρών και του οποίου η μουσική και ποιητική μορφή έχει, όπως θεωρεί η ίδια, τις ρίζες της στην ελληνική τραγωδία”.
