Live τώρα    
11°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
11 °C
9.0°C12.4°C
2 BF 79%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Ασθενείς βροχοπτώσεις
7 °C
4.8°C8.8°C
1 BF 85%
ΠΑΤΡΑ
Σποραδικές νεφώσεις
9 °C
8.8°C9.3°C
1 BF 77%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
13 °C
11.8°C14.7°C
2 BF 80%
ΛΑΡΙΣΑ
Αραιές νεφώσεις
8 °C
7.6°C7.6°C
0 BF 87%
Σενάριο format;
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Σενάριο format;

ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ

Ένα οπτικοακουστικό έργο, είτε είναι τηλεοπτική ταινία, σειρά ή κινηματογραφική ταινία, δεν είναι άλλο από μια αφήγηση.  Όπως οι παλιοί παραμυθάδες, χρησιμοποιεί τρόπους και εργαλεία τέτοια ώστε η αφήγηση να προσελκύσει το ενδιαφέρον του θεατή για να την παρακολουθήσει. Εκείνο το βασικό εργαλείο στο οποίο βασίζεται το έργο για το οποίο μιλάμε λοιπόν είναι το σενάριο που περιγράφει μια ιστορία την οποία ο σκηνοθέτης καλείται να μετατρέψει σε εικόνα και ήχο.

Το σενάριο δεν διεκδικεί λογοτεχνικές δάφνες. Αρκεί να γράφεται με τήρηση των κανόνων της κινηματογραφικής ή της τηλεοπτικής αφήγησης. Πολλοί σκηνοθέτες γράφουν οι ίδιοι τα σενάρια των ταινιών τους. Παρ’ όλα αυτά, έχουμε περιπτώσεις όπου λογοτέχνες και θεατρικοί συγγραφείς έγραψαν σπουδαία σενάρια. Ιδιαίτερα εκείνα που μεταφέρουν θεατρικά ή λογοτεχνικά έργα στην οθόνη. Οι Σκοτ Φιτζέραλντ, Γουίλαμ Φόκνερ, Τζον Στάινμπεκ και  Άρθουρ Μίλερ είναι λαμπρά παραδείγματα από το Χόλιγουντ, τη Μέκκα της οπτικοακουστικής βιομηχανίας. Στα καθ’ ημάς μπορούμε να θυμηθούμε τον Αλέκο Σακελλάριο, τη Μαργαρίτα Λυμπεράκη με τη «Φαίδρα» της κι ακόμα τον Ιάκωβο Καμπανέλλη, τον Στρατή Καρά και άλλους πολλούς. Η κύρια δύναμη βέβαια είναι πάντα οι  Έλληνες σεναριογράφοι, το επίπεδο των οποίων τις τελευταίες δεκαετίες έχει ανέβει και διευρυνθεί.

Ο σεναριακός πλούτος της χώρας μας λοιπόν συμμετέχει στο πολιτιστικό μας απόθεμα δημιουργώντας έναν ξεχωριστό και ενδιαφέροντα καλλιτεχνικό χώρο. Ως εκ τούτου, χρέος των σχεδιασμών της Πολιτείας είναι η ενίσχυσή του με κίνητρα και ευκαιρίες. Φυσικά και δεν μπορούμε να μιλάμε στη χώρα μας για βαριά βιομηχανία κινηματογράφου και τηλεόρασης. Μπορούμε όμως να έχουμε μια διακριτή παραγωγή, όπου οι δημιουργοί των οπτικοακουστικών μέσων θα στηρίζονται και θα ενθαρρύνονται.

Στην παρούσα φάση ανθεί η επιλογή των τηλεοπτικών σειρών «format». Πρόκειται για έναν όρο που έρχεται από τον κόσμο της Πληροφορικής και ο οποίος σημαίνει «διαμόρφωση». Μια διαδικασία διαγραφής των πρωτογενών δεδομένων δηλαδή και δημιουργίας ενός νέου προϊόντος. Στον χώρο της τηλεόρασης σημαίνει τη μετατροπή στα καθ’ ημάς μιας πετυχημένης τηλεοπτικής σειράς της αλλοδαπής και την παρουσίασή της ως «ελληνοποιημένης».

Οι τηλεοπτικές και κινηματογραφικές παραγωγές ενέχουν μεγάλους οικονομικούς κινδύνους. Ο ανταγωνισμός στην αγορά των τηλεοπτικών σταθμών, σκληρός.  Έτσι λοιπόν, καναλάρχες και στελέχη σταθμών επιλέγουν τη σιγουριά του έτοιμου και δοκιμασμένου(;) προϊόντος. Βεβαίως, μια τέτοια επιλογή δεν συνεπάγεται αυτομάτως και επιτυχία.  Έχουμε δει σειρές format που δεν γοήτευσαν το κοινό και κόπηκαν άρον - άρον.  Όμως, όπως και να ’χει, αυτές οι επιλογές πλήττουν τον χώρο των σεναριογράφων και μειώνουν τη δυναμική της πρωτογενούς καλλιτεχνικής μας παραγωγής. Αναγκάζονται οι σεναριογράφοι που υπηρετούν αυτή τη μετάλλαξη να περιορίζονται στη συγγραφή διαλόγων και σε μεταφράσεις ονομάτων.

Η λύση του format δεν είναι τόσο νέα στη χώρα μας. Πάει πίσω δεκαετίες. Στις πρώτες απόπειρες μάλιστα υπήρχαν επισκέψεις στελεχών της μητρικής εταιρείας παραγωγής από το εξωτερικό που κατά περιόδους έλεγχαν τα γυρίσματα. Ακόμη, είχαν επιστρατεύσει  Έλληνες που ζούσαν στο εξωτερικό ώστε να βλέπουν τα (μεταποιημένα) επεισόδια και να εκφράζουν τη γνώμη τους γι’ αυτά.  Όμως μετά την οικονομική κρίση και την οικονομική δυσκολία των παραγωγών, η λύση για την οποία συζητάμε τείνει σχεδόν να κυριαρχήσει. Σεναριογράφοι που έδωσαν στην ελληνική τηλεόραση μεγάλες επιτυχίες (και οικονομικές) παραμερίζονται για να χρησιμοποιηθεί, μηχανικά πολλές φορές, ένα ξένο σενάριο.

Βεβαίως, τα ιδιωτικά κανάλια, στο πλαίσιο του ανταγωνισμού, επιλέγουν το πλέον συμφέρον γι’ αυτά. Στη δημόσια τηλεόραση όμως φαντάζομαι πως θα μπορούσε να υπάρχει μια οδηγία για την ενίσχυση της ελληνικής σεναριακής παραγωγής. Από τις σειρές που προβάλλει ή ετοιμάζει η ΕΡΤ, μόνο μία βασίζεται σε ελληνικό σενάριο. Προφανώς δεν είναι δυνατόν να υπάρξουν απαγορεύσεις, αλλά κάποια κατεύθυνση θα ήταν χρήσιμη.

Ένα άλλο στοιχείο που επιβάλλει ο ανταγωνισμός είναι και ο αριθμός των επεισοδίων μιας τηλεοπτικής σειράς.  Ένα σίριαλ που δεν κερδίζει το ενδιαφέρον του κοινού μπορεί να κοπεί στα πρώτα επεισόδια. Αν όμως επιτύχει, μπορεί να μετρήσει εκατό ή και διακόσια επεισόδια. Η λύση των δεκατριών επεισοδίων, όπου κάλλιστα θα μπορούσε να αναπτυχθεί και να κλείσει μια αφήγηση, βάζει περισσότερους δημιουργούς στο παιχνίδι.  Όχι μόνο σεναριογράφους, αλλά και σκηνοθέτες, ηθοποιούς, τεχνικούς κ.λπ. Η εμπειρία από ξένα κανάλια, όπως το BBC, λέει άλλωστε ότι οι μικρές σειρές έχουν ξεχωριστή ποιότητα. Δεν προλαβαίνουν να επαναληφθούν ή να πλατειάσουν. Σε λιγότερα επεισόδια ο κάθε συντελεστής βάζει τον καλύτερο εαυτό του.  Έτσι ώστε το αποτέλεσμα να είναι ελκυστικό για τον θεατή, που έχει παράλληλα και περισσότερες επιλογές στη διάθεσή του.

Όχι μόνο η ΕΡΤ, αλλά και το ΕΚΟΜΕ, που χρηματοδοτεί και ελληνικές παραγωγές, θα πρέπει να ευαισθητοποιηθούν προς την κατεύθυνση της στήριξης της αμιγούς ελληνικής παραγωγής στον χώρο της τηλεόρασης αλλά και του κινηματογράφου.

 

* O Πάνος Σκουρολιάκος είναι βουλευτής Ανατολικής Αττικής και αναπληρωτής τομεάρχης Πολιτισμού του ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL