Η δυνατότητα να ψηφίζει κάποιος από το σπίτι του, χωρίς να χρειαστεί να μετακινηθεί ούτε… δύο τετράγωνα για να φτάσει στο εκλογικό τμήμα ακούγεται ευχάριστη. Κυρίως για τους μαθητές, τους φοιτητές και τους εποχιακά εργαζόμενους στον τουρισμό, καθώς τα τελευταία χρόνια οι εκλογές γίνονται στις αρχές του καλοκαιριού. Το ίδιο ευχάριστα ακούγεται και για τους ανήμπορους να μετακινηθούν, όπως και για τους ηλικιωμένους. Πόσο μάλλον για τους ψηφοφόρους που ζουν μόνιμα στο εξωτερικό και δεν θέλουν να διανύουν μεγάλες αποστάσεις μέχρι το προξενείο-εκλογικό τμήμα. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, η θέσπιση της επιστολικής ψήφου που ανακοίνωσε αιφνιδίως ο Κυριάκος Μητσοτάκης την Πέμπτη για τις ευρωεκλογές και τα (πιθανά) δημοψηφίσματα προκάλεσε, πιθανότατα, ανακούφιση.
Η πρώτη πολιτική ανάγνωση είναι ότι η εν λόγω ψήφος διευκολύνει τη συμμετοχή των εκλογέων και μειώνει την αποχή, που έφτασε σε νέο «ταβάνι» στις πρόσφατες αυτοδιοικητικές εκλογές. Υπάρχει όμως και η δεύτερη ανάγνωση, που στηρίζεται στη βασική αρχή «ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες»: διασφαλίζεται το «αδιάβλητο» των εκλογών; Η περίφημη προ ετών διαβεβαίωση του Μάκη Βορίδη ότι θα ληφθούν όλα τα θεσμικά μέτρα ώστε η Αριστερά να μην διανοηθεί πως θα ξανακερδίσει εκλογές καθιστά καχύποπτους απέναντι στη νέα εκλογική αλλαγή και τους πιο καλόπιστους.
Κρίσιμες λεπτομέρειες και ευρωπρόβα εθνικών εκλογών
Δεν είναι τυχαία η επισήμανση του Στέφανου Κασσελάκη, κατά την ομιλία του στην Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. την Πέμπτη, για «διασφάλιση της μυστικότητας της ψήφου, καθώς και ασφαλιστικές δικλίδες που θα προστατεύσουν από ενδεχόμενη νόθευση το εκλογικό αποτέλεσμα», εξασφαλίζοντας την αξιοπιστία της διαδικασίας. Η καχυποψία εντείνεται, δεδομένου ότι αμέσως μετά τις εκλογές του Ιουνίου, η επανεκλεγείσα κυβέρνηση της Ν.Δ. έφερε (και ψήφισε) τον Ιούλιο νέο νομοσχέδιο για την ψήφο των αποδήμων, καταργώντας όλους τους περιορισμούς που διασφάλιζαν ότι οι εκλογείς Έλληνες του εξωτερικού διατηρούν κάποια, ελάχιστη, σχέση με τη χώρα και δικαιούνται να αποφασίσουν για το μέλλον της.
Σε εκείνο το εκλογικό νομοσχέδιο δεν υπήρχε τίποτα για επιστολική ψήφο. Το Μαξίμου… την θυμήθηκε τώρα, έξι μήνες πριν από τις ευρωεκλογές. Και αιφνιδίασε, προσδοκώντας να αλλάξει έστω και για λίγο τη βαριά οικονομικοκοινωνική ατζέντα μετά το τσουνάμι του νέου φορολογικού, των κόκκινων δανείων και του προϋπολογισμού, της αυξανόμενης ακρίβειας-αισχροκέρδειας, της εργασιακής ανασφάλειας… Ή μήπως φέρνει την επιστολική ψήφο… εξαιτίας όλων αυτών, υπό τον φόβο ευρωβουλευτικής ήττας; Ο Κ. Μητσοτάκης, άλλωστε, άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο εφαρμογής αυτής της ψήφου και στις εθνικές εκλογές αν θεωρηθεί επιτυχής η ευρωπρόβα. Λεπτομέρεια: η ψήφιση της επιστολικής ψήφου για ευρωεκλογές και δημοψηφίσματα χρειάζεται απλή πλειοψηφία στη Βουλή, ενώ για τις εθνικές εκλογές απαιτεί την ενισχυμένη πλειοψηφία των 200 «ναι»…
Οι λεγόμενες «ασφαλιστικές δικλίδες», που θα οριστικοποιηθούν στο επόμενο διάστημα, ώστε το νομοσχέδιο για την επιστολική ψήφο να ψηφιστεί τον Ιανουάριο, θα δείξουν τι κρύβεται και θα καθορίσουν το τελικό «ναι» του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. Το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης εμφανίστηκε «καταρχήν θετικό», δεδομένου ότι όλο το προηγούμενο διάστημα προσπάθησε να διασφαλίσει το δικαίωμα ψήφου για μια μεγάλη κατηγορία εκλογέων, τους εποχιακά εργαζόμενους στον τουρισμό, οι οποίοι την ημέρα των εκλογών βρίσκονται δεκάδες ή και εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά από τον τόπο που έχουν τα εκλογικά τους δικαιώματα. Προσκρούοντας στο κυβερνητικό «όχι», προφανώς διότι αυτό το κοινό δεν ενδιαφέρει τη Ν.Δ. κομματικά.
Τα «αν» που τροφοδοτούν την καχυποψία
Τα ερωτήματα που ανακύπτουν, όπως φάνηκε από τη δήλωση της αρμόδιας τομεάρχη Εσωτερικών Γιώτας Πούλου, τα οποία εξειδικεύονται όσο περνούν οι μέρες, είναι άκρως ενδεικτικά και αφορούν τις δύο καθοριστικές πτυχές του αδιάβλητου των εκλογών:
* Ταυτοπροσωπία
* Διπλοψηφία
Ως προς το πρώτο, οι ενδιαφερόμενοι θα δηλώσουν 40 ημέρες πριν από τις ευρωεκλογές στην πλατφόρμα gov.gr ότι θέλουν να ψηφίσουν ηλεκτρονικά, οπότε εντός 20 ημερών θα λάβουν τον φάκελο ή τους φακέλους (αν πρόκειται για μέλη οικογένειας) με τα ψηφοδέλτια. Ποιος και πώς θα ελέγξει ότι οι φάκελοι θα ανοίξουν από το κάθε μέλος ξεχωριστά; Ότι δεν θα αναλάβει ένας/μία να ψηφίσει… εκ μέρους των υπολοίπων; «Ήταν συχνό φαινόμενο ένας εκλογέας, κυρίως ηλικιωμένος, να μπαίνει στο παραβάν με σταυρωμένο ψηφοδέλτιο στην τσέπη, αλλά τουλάχιστον είχε τη δυνατότητα να το πετάξει και να ψηφίσει κάτι άλλο. Τώρα θα μπορεί, θεωρητικά, να μπει άλλος στον λογαριασμό του στο gov.gr με τους κωδικούς του και να αναλάβει τα υπόλοιπα» ήταν η εύλογη παρατήρηση.
Ως προς το δεύτερο, σύμφωνα με το αρμόδιο υπουργικό δίδυμο Κεραμέως-Λιβάνιος, αν ο φάκελος με την επιστολική ψήφο δεν φτάσει εγκαίρως ή χαθεί από τον παραλήπτη, τότε ο δικαστικός αντιπρόσωπος του εκλογικού τμήματος στο οποίο είναι εγγεγραμμένος ο εκλογέας θα ενημερωθεί για το γεγονός μη παραλαβής του φακέλου και θα μπορεί να ψηφίσει με φυσική παρουσία εκεί. Επίσης, όσοι ενταχθούν στο σύστημα της επιστολικής ψήφου αλλά… το μετανιώσουν και θελήσουν να ψηφίσουν με φυσική παρουσία, αρκεί να μην στείλουν την επιστολική ψήφο. «Αν ο φάκελος δεν έχει παραληφθεί εμπρόθεσμα (δηλαδή έως τις 5 μ.μ. την παραμονή των εκλογών), τότε ο δικαστικός αντιπρόσωπος θα ενημερωθεί για το γεγονός μη παραλαβής του φακέλου και ο πολίτης θα μπορεί να ψηφίσει με φυσική παρουσία». Τόσα πολλά «αν» τροφοδοτούν ή όχι την καχυποψία ακόμα και των πλέον καλόπιστων;
Ετερο σοβαρό θέμα; Η διασφάλιση της άμεσης, εντός 24ωρου, διαγραφής από τους εκλογικούς καταλόγους όσων εντάχθηκαν στην επιστολική ψήφο, αλλά έφυγαν από τη ζωή πριν από τη διενέργεια των εκλογών. Το γιατί είναι προφανές…
