Σημαντική αναμφίβολα η επικείμενη επίσκεψη του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην Αθήνα, που όμως προκαλεί αντιδράσεις, κυρίως από την εθνικιστική πτέρυγα της Ν.Δ. και την Ακροδεξιά. Για λόγους αρχής, η Αριστερά δεν μπορεί να είναι αντίθετη στην επίσκεψη, αν και εγείρει ερωτήματα και ανησυχίες, κυρίως διότι ο ίδιος ο Κυριάκος Μητσοτάκης προέβη σε άστοχες δηλώσεις προ μηνών για τον ελληνοτουρκικό διάλογο. Θυμίζω ότι ο Αλέξης Τσίπρας είναι ο πολιτικός ηγέτης που ως πρωθυπουργός έκανε τις περισσότερες συναντήσεις με τον Τούρκο Πρόεδρο, ενώ σε περιόδους έντασης ζητούσε πάντοτε να παραμένουν ανοιχτοί δίαυλοι με τη γειτονική μας χώρα.
Αλλοτε και το ΚΚΕ ήταν σημαιοφόρος του ελληνοτουρκικού διαλόγου, αλλά μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης βλέπει πίσω από καθετί δάκτυλο των ΗΠΑ και εθνικές υποχωρήσεις. Το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝ.ΑΛΛ. ούτε στα χρόνια της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ ούτε σήμερα διαθέτει σφαιρική πολιτική για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, με την τιμητική εξαίρεση του πρώην πρωθυπουργού Γιώργου Παπανδρέου. Ο Νίκος Ανδρουλάκης και ως ευρωβουλευτής διατύπωνε κάθε λίγο και λιγάκι μόνο ένα αίτημα, την επιβολή από την Ε.Ε. εμπάργκο στις πωλήσεις όπλων στην Τουρκία, λες και κύριος προμηθευτής οπλισμού της γειτονικής χώρας δεν είναι οι ΗΠΑ, ενίοτε και η Ρωσία. Όσο για τα εντός Βουλής ακροδεξιά σχήματα, πάνε χέρι-χέρι με τον Σαμαρά.
Το Μακεδονικό
Δυστυχώς, μετά και το ηχηρό ράπισμα στο Λονδίνο από τον Βρετανό πρωθυπουργό Ρίσι Σούνακ, πλήθυναν οι αμφιβολίες σχετικά με το κατά πόσο ο Κ. Μητσοτάκης μπορεί να χειριστεί εθνικά θέματα. Προφανώς δεν διαθέτει το πολιτικό ανάστημα του Αλ. Τσίπρα, που είχε επιδείξει υψηλό αίσθημα ευθύνης αλλά και τόλμη στην εξωτερική πολιτική, όπου άνοιξε δρόμους, όπως στο Μακεδονικό, που παρέμεναν κλειστοί σχεδόν τριάντα χρόνια, στη διάρκεια των οποίων το ονοματολογικό ακινητοποιούσε δυνατότητες πρωταγωνιστικού ρόλου της Ελλάδας στα Βαλκάνια.
Θυμίζω ότι ο Κ. Μητσοτάκης για ψηφοθηρικούς λόγους προσπάθησε να ακυρώσει την ιστορική Συμφωνία των Πρεσπών κάνοντας πρόταση μομφής στην κυβέρνηση Τσίπρα την παραμονή της υπογραφής, την ώρα που στα Σκόπια ο Ζόραν Ζάεφ έδινε μάχες εναντίον των ακραίων εθνικιστών της χώρας του, υποστηριζόμενων ενεργά από τον Βίκτορ Όρμπαν.
Στο μέγα αυτό εθνικό θέμα η Ν.Δ. συμπορεύτηκε με τη Χρυσή Αυγή, ενώ στην ίδια πλευρά της Ιστορίας βρέθηκαν Κ. Μητσοτάκης και Ρ. Τ. Ερντογάν, ο δεύτερος για να μην περιοριστεί η επιρροή του στη σημερινή Βόρεια Μακεδονία. Με λίγα λόγια, ο Κ. Μητσοτάκης δεν διαθέτει τα καλύτερα εθνικά διαπιστευτήρια να διαπραγματευτεί με τον Ρ. Τ. Ερντογάν μολονότι έχουν και ιδεολογικές συγγένειες, με νεοφιλελεύθερους και τους δύο.
Ο Αλ. Τσίπρας μπορεί να υπερηφανεύεται για την πολυδιάστατη και ενεργητικά φιλειρηνική εξωτερική πολιτική που ακολούθησε, μακριά από ψυχροπολεμικές αγκυλώσεις στις ελληνορωσικές σχέσεις, στη βάση αληθινού αριστερού ευρωπαϊσμού.
Το Κυπριακό
Σημαντικές πρωτοβουλίες είχε αναλάβει η κυβέρνηση Τσίπρα και για τη Μεσόγειο, αρχικά με τη συνεργασία των χωρών-μελών του Νότου της Ε.Ε. και στη συνέχεια με τα τριμερή σχήματα Αιγύπτου-Ελλάδας-Κύπρου, Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ αλλά και Ελλάδας-Κύπρου-Παλαιστίνης, διά των οποίων αναβαθμίστηκε και η Κυπριακή Δημοκρατία. Όσο για το Κυπριακό, με κυβέρνηση Τσίπρα σημείωσε πρωτοφανή κινητικότητα, φτάνοντας στο «κεκτημένο του Κραν Μοντανά», αφού απέφυγε ναυάγιο στο Μοντ Πελεράν λόγω αρχικού μαξιμαλισμού του τότε Έλληνα ΥΠΕΞ. Αντιθέτως, με τον Κ. Μητσοτάκη πρωθυπουργό, το 2019 το Κυπριακό περιήλθε σε ακινησία, ενώ χωρίς λύση του προβλήματος αυτού πλήρης εξομάλυνση των ελληνοτουρκικών σχέσεων δεν νοείται.
Μια που αναφέρθηκα στα τριμερή σχήματα συνεργασίας στη Μεσόγειο, θυμίζω ότι το σχήμα Ελλάδα-Κύπρος-Παλαιστίνη δεν έμεινε στα χαρτιά, όπως συμβαίνει σήμερα, αλλά είχε συγκληθεί στην Αθήνα από τον Γιώργο Κατρούγκαλο, που είχε διαδεχθεί τον παραιτηθέντα Νίκο Κοτζιά, η δε συνεργασία της κυβέρνησης Τσίπρα δεν ήταν με τον Μπενιαμίν Νετανιάχου, όπως ισχυρίζονται όψιμα κάποιοι από τον χώρο μας, προφανώς και από το ΚΚΕ, αλλά ήταν της Ελλάδας με το Ισραήλ, μία από τις σημαντικότερες γειτονικές χώρες, της οποίας το δικαίωμα ύπαρξης η Αριστερά πάντοτε αναγνώριζε.
Επανερχόμενος στα ελληνοτουρκικά, θυμίζω ότι και η συμφωνία Ε.Ε.-Τουρκίας για το μεταναστευτικό έγινε με κυβέρνηση Τσίπρα, αν και το 2015 είχε και αυτή αμφισβητηθεί από τη Ν.Δ. αλλά και κάποιους δικούς μας με τον ισχυρισμό πως «φέραμε το ΝΑΤΟ στο Αιγαίο», ενώ αυτό είχε συμβεί με πρόσκληση της Ε.Ε. για να στηριχθεί η Frontex, στης οποίας τις αμαρτίες δεν θα επεκταθώ σε τούτο το άρθρο.
Τέλος, κάτι στο οποίο δεν επιδίδεται η Ν.Δ., αλλά πρωταγωνιστούμε εμείς, είναι η διπλωματία των πολιτών καθώς και η διπλωματία των πόλεων, με απτά αποτελέσματα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.
* Ο Πάνος Τριγάζης είναι υπεύθυνος του Γραφείου Ειρήνης του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ.
