Ο Γιώργος Μανιάτης στο βιβλίο του «Διαλεκτική της χειραφέτησης», με (εξαιρετικά επίκαιρο) υπότιτλο «Η σχέση πολιτικής και ηθικής», γράφει: «Η διάλυση του ατομικού στο συλλογικό, που εκτρεπόταν σε άμβλυνση ή και άρνηση της κριτικής σκέψης, έδωσε τη θέση της στην καχυποψία ή τη δυναμική αμφισβήτηση των παραδοσιακών μορφών πολιτικής συλλογικότητας, αλλά και στην προβολή μιας εγωκεντρικής ατομικότητας». Το βιβλίο του αριστερού διανοούμενου (που απέδρασε από τον βίο προχθές ενισχύοντας την ερημιά) από τις εκδόσεις Στοχαστής κυκλοφόρησε το 2011, επομένως δεν ενείχε το δραματικό παράδειγμα της εφόδου του ΣΥΡΙΖΑ στην κυβερνητική εξουσία, τη σύγκρουσή του με τα πολιτικά στερεότυπα και το αυτοκαταστροφικό πριόνισμα του κλαδιού όπου καθόταν.
Ο αριστερός διανοούμενος διέβλεπε, για παράδειγμα, την επέλαση της εγωκεντρικής ατομικότητας και της διάλυσης. Είναι ενδιαφέρον ότι χρησιμοποιεί την κρίσιμη λέξη: «διάλυση» του ατομικού στο συλλογικό. Όχι αναγωγική ενσωμάτωση με διατήρηση των ατομικών ποιοτήτων, αλλά διάλυση. Όπως και την απέναντι έννοια: εγωκεντρική ατομικότητα. Ναι, σχεδόν περιέγραψε το ηγεμονεύον αξιακό νέφος μέσα στο οποίο εκλήθη να λειτουργήσει ο ΣΥΡΙΖΑ και μάλιστα να λειτουργήσει κυβερνητικά. Εκτός από τη σύγκρουση με τη διαφθορά, την αντιμετώπιση της σκοτεινής δανειακής μοίρας της χώρας, ο ΣΥΡΙΖΑ λειτούργησε συχνά και με προσχώρηση σε mainstream πολιτικές, σε συνδυασμό με καρκινώδεις εγωισμούς στο εσωτερικό του. Πολιτικές ευκολίες και στελεχιακοί εγωισμοί - το πριόνισμα που λέγαμε.
Ο Γ. Μανιάτης είχε συντάξει μια δική του, ιδιότυπη Αριστερά. Ανήκε από χρόνια, απολύτως κριτικά, σε ομάδες της κομμουνιστογενούς εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς, ενώ συγχρόνως είχε μια θυελλώδη πραότητα, επιείκεια και λογιοσύνη. Κόντραρε ο χαρακτήρας του την πολιτική του περιφέρεια. Εντούτοις, ακριβώς λόγω αυτής της διττής κατάστασης, μπορούσε να κατανοήσει τη αναμφίβολη προσφορά τού (προφανώς σε σημαντικό βαθμό) οπορτουνιστικού ΣΥΡΙΖΑ στην Αριστερά. Τη διασφάλιση μιας αριστερής «ενδοχώρας», όπου κάθε ομάδα, ο καθένας μπορούσαν να θητεύουν, να διαφωνούν, καμιά φορά να συστρατεύονται, να εφευρίσκουν τελικά μια Αριστερά δική τους, σχεδόν ιδιόκτητη. Συχνά μάλιστα, μια προφυλαγμένη μέσα στον εγωισμό και στην αυτοαναφορικότητά της Αριστερά, που μπορούσε κάλλιστα να καταγγέλλει τον «δεξιό ΣΥΡΙΖΑ» ενώ συγχρόνως απολάμβανε μια πρωτοφανή δημοκρατική ανοιχτότητα που ο τελευταίος εξασφάλιζε.
Λοιπόν, θα χαθεί ο ΣΥΡΙΖΑ, όπως προβλέπει ο Γκρίνμπεργκ; Με το παράδειγμα προσπαθώ να περιγράψω τις εξαιρετικές αντιφάσεις, που, ενώ μπορούν να εξελιχθούν σε διαλυτικά φαινόμενα όταν σχετίζονται με προφίλ και καριέρες, συγχρόνως μπορούν να προσφέρουν δυνατότητες όταν ανάγονται σε λόγια και επεξεργασμένη πολιτική. Για παράδειγμα, αν συνεχιστεί η τεκμηριωμένη σύγκρουση με τη διαφθορά, την ευνοιοκρατία, που είναι ανασχετικά κάθε παραγωγικής αναδιάρθρωσης, αν γίνουν πιο συγκεκριμένες επεξεργασίες στην εκπαιδευτική στρατηγική (είναι ακόμα πολύ στατικός ο τρόπος προσέγγισης), πιο ολοκληρωμένες πολιτικές στο πολιτιστικό πεδίο (από τους απλούς διαμοιρασμούς κάθε μορφής δικαίου σε κάθε διαμαρτυρία), αν υπάρξει σοβαρή πολιτική ανασχεδιασμού του δημόσιου, διοικητικού χώρου κι αν όλα αυτά συνδυαστούν με την τολμηρή και με φαντασία οργανωτική (και συναισθηματική) ανασυγκρότηση, νομίζω τα ανοιχτά και άλυτα, από στοιχεία διάλυσης, μπορούν αν γίνουν μηχανισμοί πολιτικής συνοχής.
Ο χώρος που απευθύνεται (και σε μεγάλο βαθμό τον καθορίζει) ο ΣΥΡΙΖΑ έχει μια μεγάλη πολιτική περίμετρο, που μπορεί να ενεργοποιηθεί. Η συνέχιση της αυτοφθοράς και της νωθρότητας στην πολιτική παραγωγή εκ των πραγμάτων βοηθά την επιβεβαίωση του Γκρίνμπεργκ.
Βέβαια, αναλύοντας τη θέση του Σπινόζα στην (ημιτελή) «Πολιτική πραγματεία» του για τα πάθη, ο Γ. Μανιάτης σημειώνει, μεταξύ άλλων, ότι «οι άνθρωποι εκ φύσεως λυπούνται όσους δυστυχούν και φθονούν όσους ευτυχούν. Είναι επιρρεπείς περισσότερο στην εκδίκηση παρά στη μεγαλοψυχία». Ο Σπινόζα και προηγουμένως ο Αριστοτέλης αναγνωρίζουν τα πάθη ως θεμελιακά στοιχεία πολιτικής.
Προτείνω να ξαναδιαβαστεί η «Διαλεκτική της χειραφέτησης». Ειδικά πριν από τις συνεδριάσεις των κομματικών οργάνων.
