H κλιματική αλλαγή, που πολλές φορές ενισχύεται σαν «κλιματική κρίση», είναι μια πραγματικότητα, επηρεάζοντας κάθε πτυχή της ζωής και της καθημερινότητας. Χρόνια τώρα, η διεθνής κοινότητα, ο ΟΗΕ, ο επιστημονικός κόσμος, προειδοποιούν για τους κινδύνους, προτείνοντας λήψη μέτρων αντιμετώπισης, αλλά και προσαρμογής. Διεθνείς συμφωνίες και συνδιασκέψεις έλαβαν χώρα, με κορυφαία στιγμή την υπογραφή του «Συμφώνου του Παρισιού (2015)», όπου τέθηκαν συγκεκριμένοι στόχοι.
Δυστυχώς, στην πρόσφατη προεκλογική περίοδο στην πατρίδα μας, η κλιματική κρίση δεν απετέλεσε αντικείμενο επαρκούς πολιτικού διαλόγου, αν και αποτελεί, επιπλέον, μια σημαντική πτυχή για όλες τις εφαρμοζόμενες πολιτικές. Στις αυτοδιοικητικές εκλογές του Οκτωβρίου η κλιματική Κρίση πρέπει να αποτελέσει βασικό αντικείμενο διαλόγου, προτάσεων και πολιτικών.
Ο ΟΗΕ, υιοθετώντας τους 17 στόχους βιώσιμης ανάπτυξης, μιλά, στον στόχο 11, για «πόλεις χωρίς αποκλεισμούς, ασφαλείς, ανθεκτικές και βιώσιμες» και μεταξύ των άλλων αναφέρεται στα εξής:
* «Έως το 2030, σημαντική μείωση του αριθμού των απωλειών και των πληγέντων από φυσικές καταστροφές, καθώς και των άμεσων οικονομικών απωλειών που οφείλονται σε φυσικές καταστροφές, συμπεριλαμβανομένων των σχετιζόμενων με το νερό καταστροφών, εστιάζοντας, ιδιαίτερα, στην προστασία των φτωχότερων στρωμάτων και πληθυσμών που βρίσκονται σε ευάλωτη κατάσταση».
* «Έως το 2030, μείωση του δυσμενούς, κατά κεφαλήν, περιβαλλοντικού αντίκτυπου των πόλεων, δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή στην ποιότητα του αέρα και τη διαχείριση των αστικών και άλλων αποβλήτων», και παράλληλα ζητάει την
* «Ουσιαστική αύξηση του αριθμού των πόλεων και των οικισμών που υιοθετούν και εφαρμόζουν ολοκληρωμένες πολιτικές και σχέδια, που αποβλέπουν στην κοινωνική ένταξη και στην αποδοτικότητα των πόρων, στην άμβλυνση των επιπτώσεων και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, στην ανθεκτικότητα έναντι των καταστροφών, καθώς και στην ανάπτυξη και εφαρμογή μιας ολιστικής διαχείρισης κινδύνου καταστροφών, σε όλα τα επίπεδα, στο πλαίσιο του Μείωση των Κινδύνων από Καταστροφές, 2015-2030».
Από τα ανωτέρω φαίνεται ότι απαιτούνται πολιτικές που επιτρέπουν να προσαρμόζονται οι πόλεις στην κλιματική αλλαγή. Δεν αρκούν αποσπασματικά μέτρα, αλλά χρειάζονται ολοκληρωμένες πολιτικές, πρωτοβουλίες και σχέδια, που θα οδηγούν στην κλιματική ανθεκτικότητα σε όλους τους τομείς: υποδομών, δημόσιας Υγείας, εκπαίδευσης και επιστήμης, πολιτιστικούς και κοινωνικούς. Οι πόλεις πρέπει να είναι «ανθεκτικές», βιώσιμες, πράσινες, «έξυπνες», να προστατεύουν και να διατηρούν την ανθρώπινη ζωή. Πόλεις με σύγχρονες υποδομές και υπηρεσίες, που θα μπορούν να αντιστέκονται στις φυσικές και ανθρωπογενείς κρίσεις και ταυτόχρονα να γίνονται κέντρα ανάπτυξης, επενδύσεων και καινοτομίας. Πόλεις για το μέλλον, με σεβασμό στον άνθρωπο και το περιβάλλον, με σχεδιασμό και συμμετοχή των πολιτών, αξιοποιώντας σύγχρονα καινοτόμα εργαλεία και προσεγγίσεις, εφαρμόζοντας επιλογές και πρωτοβουλίες για τους πολλούς.
Πέρα από τις τομεακές πολιτικές, που αφορούν την κεντρική κυβέρνηση, με κύριες αιχμές βασισμένες στις αρχές της «ανθεκτικότητας», για τον χωροταξικό σχεδιασμό, τη διαχείριση των υδάτων, την προστασία της βιοποικιλότητας και του ατμοσφαιρικού αέρα, τη διαχείριση των απορριμμάτων κ.άα., απαιτούνται και τοπικές πολιτικές, σε επίπεδο Περιφερειών και δήμων, όπως:
* Αναβάθμιση και ενίσχυση των Τμημάτων Πολιτικής Προστασίας τόσο σε προσωπικό όσο και σε μέσα. Παράλληλα, απαιτούνται συγκεκριμένα σχέδια αντιμετώπισης των φυσικών καταστροφών και της κλιματικής κρίσης.
* Αντιμετώπιση του φαινομένου της «θερμικής νησίδας» των πόλεων, που, μαζί με τις υψηλές θερμοκρασίες και την ατμοσφαιρική ρύπανση, καθιστά τη ζωή των κατοίκων, ιδιαίτερα του ευάλωτου πληθυσμού, αβίωτη.
* Διαφύλαξη των ελεύθερων χώρων, δημιουργία πάρκων και μεγάλων χώρων πρασίνου, μέσα στον αστικό ιστό, ιδιαίτερα, στα μητροπολιτικά συγκροτήματα. Το ίδιο, βέβαια, ισχύει και για τους περιαστικούς ορεινούς όγκους, που διατρέχουν κινδύνους από καταπατήσεις και από πυρκαγιές.
* Αντιπλημμυρική θωράκιση, με συγκεκριμένο και επιστημονικά καταρτισμένο σχέδιο.
* Πύκνωση του δικτύου σταθμών μέτρησης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, σε περιφερειακό, αλλά και σε δημοτικό επίπεδο.
* Εφαρμογή συγκεκριμένης ενεργειακής πολιτικής εξοικονόμησης ενέργειας, υλοποίηση του θεσμού των ενεργειακών κοινοτήτων, με παράλληλη προώθηση των ΑΠΕ.
* Ορθολογική, αποκεντρωμένη και μικρής κλίμακας διαχείριση των απορριμμάτων, συμβατή με τις σχετικές κοινοτικές Οδηγίες και τις παγκόσμιες επιταγές για μείωση των αερίων του θερμοκηπίου.
* Διεθνής συνεργασία και συμμετοχή των δήμων της χώρας στην πρωτοβουλία του Συμφώνου των Δημάρχων, στην επικαιροποιημένη μορφή του, μέσα στο πλαίσιο των στόχων της Ατζέντας 2030. Διαμόρφωση και υλοποίηση ολοκληρωμένων «σχεδίων δράσης», προσαρμογής και μετριασμού της κλιματικής αλλαγής, με καθαρό προσανατολισμό, χρονοδιάγραμμα και χρηματοδοτήσεις.
Πολλά πρέπει να συζητηθούν ενόψει των αυτοδιοικητικών εκλογών του Οκτωβρίου. Η στείρα «κομματική» αντιπαράθεση «αφήνει πίσω» τα τεράστια προβλήματα των τοπικών κοινωνιών, που απαιτούν λύσεις. Είναι απαραίτητη η προσοχή στα προγράμματα και τις συγκεκριμένες προτάσεις.
* Η Χαρά Καφαντάρη είναι γεωλόγος, πρώην βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. Δυτικής Αθήνας
