Κείμενο συμβολής για την επανίδρυση, την επανεκκίνηση και τη δυναμική ανάπτυξη του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ., καθώς και τον προσδιορισμό των πολιτικών που θα κληθεί να υπηρετήσει ο νέος πρόεδρος.
1. Ο ΣΥΡΙΖΑ μπροστά στις νέες προκλήσεις
Η ήττα στις βουλευτικές εκλογές Μαΐου και Ιουνίου μπορεί και πρέπει να γίνει το εφαλτήριο για μια νέα αρχή και η ελπίδα για ένα νέο ξεκίνημα.
Οπως χαρακτηριστικά ανέφερε και ο πρόεδρος Αλέξης Τσίπρας, ένας κύκλος έκλεισε, ένας νέος κύκλος ανοίγει και αυτός αποκτά χαρακτήρα επανίδρυσης, στη βάση των νέων δεδομένων και των σύγχρονων αναγκών.
Ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. «γεννήθηκε» σε μια περίοδο έντονων κοινωνικών διεργασιών και πρωτοφανών ανακατατάξεων σε επίπεδο πολιτικού συστήματος. Παρά δε την πρόσφατη εκλογική του ήττα, παραμένει παρών στις πολιτικές εξελίξεις και ισχυρός στη συνείδηση του ελληνικού λαού, ο οποίος του έδωσε την εντολή να τον εκπροσωπήσει από τη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Οι συνθήκες όμως έχουν πια αλλάξει. Οι νέες διαιρετικές τομές, δημιουργούν νέες αναγκαιότητες.
Οι σύγχρονες τεχνολογίες αλλάζουν τις εργασιακές σχέσεις, η Τεχνητή Νοημοσύνη και η βιοηθική δημιουργούν πρωτόγνωρα διλήμματα για την ανθρώπινη ύπαρξη, η κλιματική αλλαγή και η μετανάστευση δημιουργούν νέα ερωτήματα για την παγκόσμια κοινότητα.
Η πρόοδος και η συντήρηση αναμετρώνται στη βάση των νέων σύγχρονων αντιθέσεων.
Οι όροι Αριστερά, Κεντροαριστερά, κομμουνισμός, σοσιαλισμός, δημοκρατική παράταξη, ριζοσπαστισμός, είναι όροι που αποκτούν σημασία όταν ταυτίζονται με την εθνική ανεξαρτησία, την πολιτική υπεράσπισης του ελληνικού λαού και της ειρήνης, τη λαϊκή κυριαρχία που πρέπει να απλώνεται παντού και να ασκείται σε κάθε κοινωνικό χώρο, την κοινωνική απελευθέρωση.
Αποκτούν σημασία όταν ταυτίζονται με την παραγωγική ανασυγκρότηση, την αναδιανομή του εισοδήματος προς τους οικονομικά ασθενέστερους με την κάλυψη των λαϊκών αναγκών, τα δικαιώματα, την κοινωνική πρόσβαση όλων στα μέσα παραγωγής, την εθνικοποίηση βασικών υποδομών, την αντιστροφή των ιδιωτικοποιήσεων, τον γνήσιο, λαϊκό προοδευτισμό.
Αποκτούν σημασία όταν ταυτίζονται με τον πολιτισμό, με τη σοβαρότητα και το ήθος στη διαχείριση των δημοσίων υποθέσεων, με τη συνέπεια λόγων και έργων, με την ανάληψη ευθύνης, με την πολιτική διαδικασία στην οποία κυριαρχεί το κοινωνικό στοιχείο και όχι ο παραγοντισμός.
Ολα αυτά είναι θέματα που κρίνονται και καθορίζονται και αποδεικνύονται πρωτίστως στους μαζικούς κοινωνικούς χώρους.
Ωστόσο, και επειδή κοινωνικοοικονομικά, γεωστρατηγικά, πολιτισμικά οι όροι έχουν αλλάξει, ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. χρειάζεται μια «πολιτική, ιδεολογική, προγραμματική και οργανωτική αναγέννηση».
Για να γίνει κόμμα μαζικό, συμμετοχικό, κόμμα των μελών, κόμμα λαϊκό, παρεμβατικό, κόμμα ισχυρών δομών, κόμμα σύγχρονο.
Για τον λόγο αυτό, τώρα είναι ο κατάλληλος χρόνος για συνολικό, συλλογικό αναστοχασμό, προκειμένου να δημιουργήσουμε ένα κόμμα σύγχρονο και όχι να μείνουμε στα ίδια, κάνοντας απλά μια εναλλαγή προσώπων.
Βασική προϋπόθεση αυτών των χειρισμών είναι η ισχυρή νομιμοποιητική βάση και εντολή, που θα δοθεί από ένα συνέδριο που θα καθορίσει τις πολιτικές που θα κληθούν να υπηρετήσουν τα πρόσωπα.
2. Η ανάγκη για επανεκκίνηση - επανίδρυση του νέου ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ.
Σήμερα η αστική δημοκρατία για πολλούς θεωρείται δεδομένη και έχει υποτιμηθεί.
Κατά τη δική μας αντίληψη, αποτελεί απόλυτη προτεραιότητα η σοβαρή εμβάθυνση και η μελέτη των δεδομένων, των δυνατοτήτων και των αδυναμιών.
Για να υπάρξει μια νέα ελπιδοφόρα επανεκκίνηση του πολιτικού μας φορέα, με δυναμική που θα στοχεύει στην προστασία των λαϊκών συμφερόντων, των συμφερόντων των εργαζομένων και της κοινωνικής πλειοψηφίας.
Το θέμα που κυρίως πρέπει να μας απασχολήσει, στο πλαίσιο αυτό, είναι αν ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. θα γίνει κόμμα των ενεργών μελών και των φίλων ή αν θα είναι κόμμα των «μεγαλομετόχων».
Αν δηλαδή οι εξελίξεις θα δρομολογηθούν και αν οι αποφάσεις θα ληφθούν από τα μέλη, τα στελέχη και τους φίλους του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. ή αν θα προσδιοριστούν από το μιντιακό σύστημα και από άλλους εξωθεσμικούς παράγοντες, όπως παρατηρούμε ότι συμβαίνει σε άλλα κόμματα που αυτοπροσδιοριζόμενα ισχυρίζονται ότι ανήκουν στον προοδευτικό χώρο.
Στο πλαίσιο αυτό, είναι καθοριστικό για την πορεία του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. οι εξελίξεις να δρομολογηθούν και οι αποφάσεις να ληφθούν από τα μέλη,τα στελέχη και τους φίλους του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. και όχι σε επίπεδο κορυφής, μέσα από τη συνεννόηση εκπροσώπων εσωκομματικών μηχανισμών και παραγόντων.
Ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ., στην πορεία της εικοσαετούς διαδρομής του, διαμόρφωσε όρους πολιτικής και προγραμματικής ενότητας.
Δεν κατόρθωσε όμως να διαμορφώσει, με βάση τα νέα δεδομένα, όρους οργανωτικής ενότητας και κοινά αποδεκτών ιδεολογικών θέσεων.
3. Οι αγκυλώσεις που πρέπει να ξεπεραστούν
Τώρα είναι ο κατάλληλος χρόνος, στο πλαίσιο της νέας αρχής, ως κόμμα εναλλακτικής διακυβέρνησης, να απαλλαγούμε από λανθασμένες πρακτικές και λειτουργίες, που κατέστησαν ελλειμματική την άσκηση της πολιτικής μας και τραυμάτισαν την εικόνα μας.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το γεγονός ότι, με την επίκληση του ιδεολογικού πεδίου, διαμορφώθηκαν εσωκομματικές περιχαρακώσεις με βάση τις διασπάσεις και τις συγκρούσεις του παρελθόντος, με αποτέλεσμα να δίνουμε την εικόνα μιας Αριστεράς που ασχολείται περισσότερο με τη νομή της εσωκομματικής εξουσίας παρά με την άσκηση της πολιτικής υπέρ των κοινωνικών ομάδων που θέλει το κόμμα να εκπροσωπεί.
Στο δε οργανωτικό επίπεδο, το κριτήριο των δήθεν αντιπροσωπευτικών εκπροσωπήσεων των «τάσεων» στις αποφάσεις και στα όργανα περιόριζε, ακόμη και ακύρωνε τους όρους μιας σύγχρονης οργανωτικής ενότητας.
Για να παραμείνει ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. σε τροχιά διακυβέρνησης, καθίσταται επιβεβλημένη πλέον η ανάγκη να διαμορφώσει δομές, ώστε όλα τα ρεύματα του προοδευτικού χώρου, δηλαδή της Αριστεράς, του δημοκρατικού σοσιαλισμού, της οικολογίας και των δικαιωμάτων, που διχάστηκαν στις αντιθέσεις τού χθες, να συναντώνται και να επιτυγχάνουν συνθέσεις στη βάση των διαιρετικών τομών που προκύπτουν από τις παγκόσμιες εξελίξεις.
Ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ., με βάση τις αρχές και τις αξίες του, μπορεί και πρέπει να αποτελεί τον κορμό αυτής της προοδευτικής παράταξης.
Συγκεκριμένα:
* Καθίσταται ανάγκη υψηλής προτεραιότητας να μετεξελιχθεί ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. σε κόμμα ισχυρά και μόνιμα συνδεδεμένο, δηλαδή γειωμένο, με τον ελληνικό λαό.
* Να υποκαταστήσει την πρακτική τού «εξουσιοδοτισμού» με την πραγματική συμμετοχική διαδικασία, αξιοποιώντας όλα τα μέσα.
Μόνον έτσι θα τεθεί ένα τέλος στην περιορισμένη κοινωνική και οργανωτική διασύνδεση με τις δυνάμεις που αποτελούν τον κορμό της προοδευτικής πλειοψηφίας, όπως είναι η νεολαία, οι εργαζόμενοι, το precariato, τα μεσαία στρώματα, οι αγρότες, οι δυνάμεις του πολιτισμού και της επιστήμης.
Τα ερωτήματα που τίθενται οπό ορισμένες πλευρές για το αν χρειάζεται στροφή προς τα «αριστερά» ή το λεγόμενο «Κέντρο» καθίστανται αποπροσανατολιστικά και εξυπηρετούν άλλες σκοπιμότητες.
Ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. αγωνίζεται, διεκδικεί και θέλει να εφαρμόσει πολιτικές που στοχεύουν όχι στην καλύτερη διαχείριση αλλά στην αλλαγή του κοινωνικού και παραγωγικού μοντέλου. Με δομικές αλλαγές και ισότιμη συμμετοχή των συντελεστών, με άρση των γεωγραφικών ανισοτήτων. Μόνο με την άσκηση αυτών των πολιτικών μπορεί να έχει μέλλον και ελπίδα η νέα γενιά.
Αδήριτη ανάγκη αποτελεί επίσης και η επαναφορά της πολυδιάστατης εξωτερικής πολιτικής που θα καθιστά την Ελλάδα γέφυρα φιλίας, ειρήνης και ανάπτυξης στην περιοχή και την Ευρώπη, στο πλαίσιο πάντα του Διεθνούς Δικαίου και των Διεθνών Συνθηκών, για την υπεράσπιση των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων και της εδαφικής ακεραιότητας της χώρας.
Η χώρα πρέπει να απεμπλακεί από την πολιτική τού άνευ ορων και δεδομένου συμμάχου, υπερασπιζόμενη τις εθνικές θέσεις, ακόμα και όταν έρχονται σε σύγκρουση με τις επιδιώξεις των υπερεθνικών οργανισμών.
Είναι λοιπόν αναγκαίο για όλα τα παραπάνω ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. να πάρει τις πρωτοβουλίες της επανεκκίνησης και της νέας αρχής, ενώ, παράλληλα, οφείλει να απαντά με εμπροσθοβαρείς πολιτικές προτάσεις, που αγγίζουν τις εθνικές και κοινωνικές ανάγκες.
Ετσι θα αποτραπεί η μετάλλαξή του είτε σε κόμμα διαμαρτυρίας και αμυντικής υπεράσπισης κατακτήσεων και μόνο είτε σε κόμμα της καταρρέουσας Σοσιαλδημοκρατίας.
4. Ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. οφείλει να δώσει προοδευτική απάντηση στον εξουσιοδοτισμό και τη χειραγώγηση οργανώνοντας ένα μοντέλο κόμματος με πολιτική αυτονομία, οργανωτική αυτοτέλεια και κοινωνική αλληλοτροφοδότηση.
Για να γίνει αυτό θα πρέπει:
* Στο εγχείρημα της νέας αρχής, που θα απαντά στις σύγχρονες προκλήσεις, να υπερβούμε τη λειτουργία των τάσεων, που καθηλώνουν σε ισορροπίες τού χθες.
* Χρειάζεται η οργανωτική δομή και ο αντίστοιχος συντονισμός ενός διαφορετικού μοντέλου κόμματος, που θα αξιοποιεί τα συγκριτικά πλεονεκτήματα και θα αποτρέπει τις παθογένειες.
* Είναι η ώρα να αντικατασταθούν οι τάσεις με ρεύματα ιδεών που θα συγκροτούνται ad hoc.
Βασικό συγκριτικό πλεονέκτημα προς τούτο αποτελεί η αξιοποίηση των οργανωμένων μελών και των οργανώσεων που, όχι με δική τους ευθύνη, παρουσίασαν προβλήματα και αρρυθμίες και δεν κατόρθωσαν μέχρι σήμερα να ενσωματώσουν λειτουργικά τα 110 χιλιάδες νέα μέλη ώστε να έχουν ουσιαστική παρέμβαση στον χώρο που απευθύνονται, ενώ δεν επιτεύχθηκε και η λειτουργία οργανώσεων σε κάθε δημοτική ενότητα, χωριό η εργασιακό χώρο.
5. Προς ένα νέο μοντέλο κόμματος
Η σημερινή δομή του κόμματος -αλλά και οι λειτουργίες που προκύπτουν από αυτήν- φαίνεται να μην ικανοποιεί την ανάγκη για τη μετατροπή του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. σε ένα μεγάλο κόμμα, ελκτικό για την κοινωνία και για τα μέλη του, που θα λειτουργεί ως συλλογικός διανοούμενος.
Ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. θα πρέπει να συμμετέχει δυναμικά στη συζήτηση που γίνεται στην Αριστερά σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο για το μοντέλο του κόμματος που θα ενεργοποιεί τα μέλη του σε μια διαδικασία αλληλοτροφοδότησης με την ηγεσία του ως προς το περιεχόμενο των κοινωνικών διεργασιών και την παρέμβαση του κόμματος σε αυτές.
Στο πλαίσιο αυτό, ενδεικτικά παραδείγματα όπως αυτό του μοντέλου των δύο ομόκεντρων κύκλων, όπου:
* Στον πρώτο κύκλο θα εντάσσονται τα μέλη με περισσότερα δικαιώματα και υποχρεώσεις (π.χ. εκλογές οργάνων του κόμματος) και
* Στον δεύτερο κύκλο θα λειτουργούν μέλη με λιγότερες υποχρεώσεις και συνεπώς με λιγότερα δικαιώματα (π.χ. συμμετοχή σε εσωκομματικές προκριματικές εκλογές για θεσμικές ιδιότητες του δημοσίου χώρου όπως Βουλή, Αυτοδιοίκηση κ.λπ.).
Θα μπορούσε να αποτελέσει αντικείμενο συλλογικής και συστηματικής αξιολόγησης.
Το παράδειγμα αυτό αναφέρεται μόνον ενδεικτικά, δεδομένου ότι υπάρχουν και άλλες επιλογές που μπορούν να στοχεύουν στο κόμμα ενεργών μελών με ισχυρή κοινωνική διασύνδεση.
Κυρίαρχο ζητούμενο πρέπει να αποτελέσει η διάταξη των οργανώσεων βάσης και των μελών στη λογική ενός δικτύου με πυρήνες που θα συγκροτούνται είτε με γεωγραφικά κριτήρια είτε ανάλογα με τους μαζικούς εργασιακούς χώρους.
6. Ο βασικός μας στόχος πρέπει να είναι ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. να υπάρχει παντού
Αυτή είναι η μόνη αποτελεσματική απάντηση απέναντι στη χειραγώγηση της κοινής γνώμης, που επιχειρούν οι συστημικές δυνάμεις.
Προϋπόθεση για να λειτουργήσει το κόμμα συντεταγμένα και αποτελεσματικά είναι η ύπαρξη ισχυρών οργάνων, που θα έχουν την αποκλειστική ευθύνη της εφαρμογής των καταστατικών επιταγών.
Η διεύρυνση που επιχείρησε συστηματικά ο πρόεδρος Αλέξης Τσίπρας πρέπει, με όρους επανίδρυσης και επανεκκίνησης, να βρει γόνιμο έδαφος και στο κόμμα, με διακριτή και σταθερή την κοινωνική του γείωση.
Η επανεκκίνηση πρέπει και μπορεί να υλοποιηθεί με ιδεολογική, πολιτική, προγραμματική και οργανωτική ενότητα σε σύγχρονη βάση.
Οι ευθύνες για να κάνουμε πράξη τη νέα αρχή στο καινούργιο συλλογικό σχέδιο που στοχεύει στη διαμόρφωση της προοδευτικής πλειοψηφίας,πρέπει να είναι προσωποποιημένες και διακριτές.
Απαιτείται ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. να μελετά σε βάθος τις κοινωνικές διεργασίες που συντελούνται σε όλους τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας.
Η σύγχρονη εναλλακτική πρόταση (alternative) που θα συνδιαμορφώνει ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. με τα μέλη του και τη συμμετοχή των κοινωνικών και παραγωγικών δυνάμεων που διεκδικούν την αλλαγή του παραγωγικού και κοινωνικού μοντέλου με ασφάλεια και δικαιοσύνη επιβάλλει όσο ποτέ ένα δημοκρατικό, ισχυρό πολιτικό φορέα που συνδιαμορφώνει, συνθέτει, πρωτοπορεί.
Για τον λόγο αυτό, για μας, αποτελεί ισοδύναμη προτεραιότητα με την εκλογή του προέδρου η σαφής εντολή για την επανίδρυση, την επανεκκίνηση και τη δυναμική ανάπτυξη του πολιτικού μας φορέα, καθώς και ο προσδιορισμός των πολιτικών που θα κληθεί να υπηρετήσει ο νέος πρόεδρος.
Τα μέλη της Κ.Ε. ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ.
Αντώνης Κοτσακάς, Χρήστος Λαμπρίδης, Γιάννης Μπουλέκος, Διονύσης Τεμπονέρας, Χάρης Τσιόκας
