«Δεν έχω προσωπικά καμία αμφιβολία ότι αν οι αριθμοί το επιτρέψουν, τότε δεν θα διστάσουν να συνασπιστούν ακόμα κι αν ηττηθούν». Με αυτή την πρόταση που είπε από το βήμα της συνεδρίασης της Πολιτικής Επιτροπής της Ν.Δ., ο Κυριάκος Μητσοτάκης προχώρησε σε μια διπλή αποκάλυψη. Αφενός, παραδέχτηκε ότι η διαφορά ανάμεσα στη Ν.Δ. και στον ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. δεν είναι τόσο «ασφαλής» όσο δείχνουν ορισμένες δημοσκοπήσεις που πριμοδοτούνται από το φιλοκυβερνητικό μιντιακό σύστημα - μάλλον το αντίθετο. Αφετέρου, έδειξε να γνωρίζει την αυξανόμενη απόρριψη του ιδίου και της Ν.Δ. από το εκλογικό σώμα, καθώς και το γεγονός ότι όλο και περισσότεροι πολίτες στρέφονται στον ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. και στα άλλα κόμματα που μπορούν δυνητικά να συμμετέχουν σε μια προοδευτική κυβέρνηση.
Οι φόβοι και οι στόχοι του Μητσοτάκη
Ο Κ. Μητσοτάκης, εμφανώς απεγνωσμένος για τη διαφαινόμενη μεγάλη πτώση των ποσοστών της Ν.Δ., επιχειρεί να τρομοκρατήσει τους πολίτες απέναντι στο ενδεχόμενο σχηματισμού μιας προοδευτικής κυβέρνησης. Χρησιμοποίησε τους χαρακτηρισμούς «όλεθρος» και «πολιτική τερατογένεση», ενώ αναφέρθηκε στο ενδεχόμενο «μονιμοποίησης της απλής αναλογικής», κάτι που, ωστόσο, για να ισχύσει, πρέπει να υπάρξει δεύτερη νίκη του προοδευτικού στρατοπέδου και συνταγματική αναθεώρηση.
Είναι εμφανής ο πολιτικός παροξυσμός του Κ. Μητσοτάκη. Στόχος του είναι να περιορίσει τις εκροές ψηφοφόρων του, αλλά και να συγκρατήσει τη ροή των πολιτών που θα εμπιστευτούν τον ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. στις προσεχείς εκλογές. Θέλει, δηλαδή, να δώσει χαρακτηριστικά «χαλαρής ψήφου» στις εκλογές της απλής αναλογικής επιχειρώντας να αμφισβητήσει τον διακηρυγμένο εκλογικό στόχο που έχει συνοψίσει επανειλημμένα ο Αλέξης Τσίπρας: πως για να προκύψει προοδευτική κυβέρνηση, πρέπει ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. να αναδειχθεί πρώτος την κάλπη.
Πέρα από τους μύχιους φόβους του Κ. Μητσοτάκη για την πολιτική και ποινική του κατάληξη την επομένη μιας εκλογικής του ήττας, πρέπει να αποσαφηνιστούν τα κάθε λογής ενδεχόμενα ώστε να διαφανούν και οι απαραίτητες προϋποθέσεις για την κυβερνητική αλλαγή.
Θεμιτή, αλλά όχι εφικτή η «κυβέρνηση ηττημένων»
Η απλή αναλογική, με βάση την οποία θα προκύψει η κατανομή των εδρών στις εκλογές της 21ης Μαΐου, αποτελεί το πιο αντιπροσωπευτικό εκλογικό σύστημα που έχει εφαρμοστεί τις τελευταίες τρεις δεκαετίες στην Ελλάδα. Ενθαρρύνει -ή, πιο σωστά, κάνει αναγκαστικό- τον σχηματισμό κυβερνήσεων συνεργασίας σε σχήματα που θα απολαμβάνουν της μεγαλύτερης δυνατής κοινωνικής υποστήριξης, ενώ προωθεί τις πολιτικές συναινέσεις στη βάση προγραμματικών συμφωνιών.
Οποιαδήποτε κυβέρνηση προκύψει από κόμματα που συγκεντρώσουν την πλειοψηφία στη Βουλή είναι θεμιτή ανεξάρτητα από την εκλογική δύναμη που συγκεντρώσει το καθένα από αυτά, ανεξάρτητα από το αν το μεγαλύτερο κόμμα θα έχει αναδειχθεί πρώτο ή δεύτερο. Υπάρχουν όμως σοβαρά πολιτικά και αντικειμενικά δεδομένα που καθιστούν αναγκαία προϋπόθεση τη νίκη του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. στις εκλογές της 21ης Μαΐου προκειμένου να σχηματιστεί προοδευτική διακυβέρνηση.
Υπάρχουν τα αριθμητικά δεδομένα. Για να σχηματιστεί κυβέρνηση, πρέπει τα κόμματα που θα συνεργαστούν να έχουν συνολικά τουλάχιστον 46%. Λαμβάνοντας υπόψη την προγραμματική συνάφεια των κομμάτων, σε μια προοδευτική συγκυβέρνηση θα συνεργαστούν ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ., ΠΑΣΟΚ και ΜέΡΑ25. Υπολογίζοντας τα δημοσκοπικά ευρήματα, το μεν ΠΑΣΟΚ αναμένεται να λάβει το πολύ 10% και το ΜέΡΑ25 περίπου 4%. Για να επιτευχθεί ο στόχος της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας, ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. πρέπει να λάβει τουλάχιστον 32% με 33%. Ένα τέτοιο ποσοστό θα του δώσει πιθανότατα την πρώτη θέση, μπροστά από τη Ν.Δ. Άρα, με βάση τους αριθμούς, η προοδευτική διακυβέρνηση «περνά» από την πρωτιά του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ.
Η πολιτική ανάγκη επικράτησης του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ.
Προκύπτουν όμως και πολιτικά επίδικα εξαιρετικά σημαντικά. Σε κάθε εκλογές, το πολιτικό σύστημα περιστρέφεται γύρω από τον πρωταγωνιστή, καθώς το πρώτο κόμμα είναι εκείνο που έχει την πρωτοβουλία των κινήσεων και τη δυναμική να επιβάλλει το στίγμα στις πολιτικές εξελίξεις. Η συζήτηση στο πλαίσιο των διερευνητικών επαφών μετά τις κάλπες θα είναι πιο εύκολη και πιο ευοίωνη αν ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. έρθει πρώτος στις εκλογές. Οι πιθανοί κυβερνητικοί του εταίροι μάλιστα θα έχουν χαμηλότερες αξιώσεις τόσο στο προγραμματικό επίπεδο όσο και στο πεδίο της στελέχωσης της κυβέρνησης.
Παράλληλα, μια συγκυβέρνηση της οποίας το μεγαλύτερο κόμμα θα έχει επικρατήσει στις εκλογές είναι αντικειμενικά πιο ανθεκτική από μια κυβέρνηση συνεργασίας στην οποία τα κόμματα θα έχουν μικρότερη ποσοστιαία διαφορά. Για να το θέσουμε απλά και με αριθμούς: Το επιτελείο Μητσοτάκη, σύμφωνα με δημοσιεύματα, φοβάται το σενάριο «30-12-4» (κάθε αριθμός αντιστοιχεί στο ποσοστό του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ., του ΠΑΣΟΚ και του ΜέΡΑ25 αντίστοιχα), με βάση το οποίο θα επιτευχθεί το 46% για τον σχηματισμό κυβέρνησης. Ακόμα κι αν ίσχυε αυτό το σενάριο, η δυναμική ανάμεσα στο πρώτο και το δεύτερο κόμμα είναι εμφανώς διαφορετική από ένα σενάριο «32-10-4» ή «34-9-3».
Σε κάθε περίπτωση, αν επικρατήσουν μικροκομματικές λογικές και οδηγηθούμε σε επαναληπτικές εκλογές, όποιο κόμμα θα έχει καταλάβει την πρώτη θέση θα έχει και περισσότερες πιθανότητες να κυριαρχήσει και στις δεύτερες.
